Proverbs 28
1 The wicked people run away when no one chases them, but righteous people are as bold as a young lion.
Uciekają niezbożni, choć ich nikt nie goni: ale sprawiedliwi jako lwię młode są bez bojaźni.
2 Because of the transgression of a land, it has many rulers, but with a man of understanding and knowledge, it will last a long time.
Dla przestępstwa ziemi wiele bywa książąt jej; ale dla człowieka roztropnego i umiejętnego trwałe bywa państwo.
3 A poor person who oppresses other poor people is like a beating rain that leaves no food.
Mąż ubogi, który uciska nędznych, podobny jest dżdżowi gwałtownemu, po którym chleba nie bywa.
4 Those who forsake the law praise wicked people, but those who keep the law fight against them.
Którzy opuszczają zakon, chwalą niezbożnika; ale ci, którzy strzegą zakonu, są im odpornymi.
5 Evil men do not understand justice, but those who seek Yahweh understand everything.
Ludzie źli nie zrozumiewają sądu; ale którzy Pana szukają, rozumieją wszystko.
6 It is better for a poor person who walks in his integrity, than for a rich person who is crooked in his ways.
Lepszy jest ubogi, który chodzi w uprzejmości swojej, niżeli przewrotny na drogach swych, chociaż jest bogaty.
7 He who keeps the law is a son who has understanding, but one who is a companion of gluttons shames his father.
Kto strzeże zakonu, jest synem roztropnym; ale kto karmi obżercę, czyni zelżywość ojcu swemu.
8 The one who makes his fortune by charging too much interest gathers his wealth for another who will have pity on poor people.
Kto rozmnaża majętność swoję z lichwy i z płatu, temu ją zbiera, który ubogiemu szczodrze będzie dawał.
9 If one turns away his ear from hearing the law, even his prayer is detestable.
Kto odwraca ucho swe, aby nie słuchał zakonu, i modlitwa jego jest obrzydliwością.
10 Whoever misleads the upright into an evil way will fall into his own pit, but the blameless will have a good inheritance.
Kto zawodzi uprzejmych na drogę złą, w dół swój sam wpadnie; ale uprzejmi odziedziczą rzeczy dobre.
11 The rich person may be wise in his own eyes, but a poor person who has understanding will find him out.
Mąż bogaty zda się sobie być mądrym; ale ubogi roztropny dochodzi go.
12 When the righteous triumph, there is great glory; but when the wicked arise, people are sought out.
Gdy się radują sprawiedliwi, wielka jest sława; ale gdy powstawają niepobożni, kryje się człowiek.
13 The one who hides his sins will not prosper, but the one who confesses them and forsakes them will be shown mercy.
Kto pokrywa przestępstwa swe, nie poszczęści mu się; ale kto je wyznaje i opuszcza, miłosierdzia dostąpi.
14 The one who always lives with reverence is blessed, but whoever hardens his heart will fall into trouble.
Błogosławiony człowiek, który się zawsze boi; ale kto zatwardza serce swoje, wpada w złe.
15 Like a roaring lion or a charging bear is a wicked ruler over poor people.
Pan niezbożny, panujący nad ludem ubogim jest jako lew ryczący, i jako niedźwiedź głodny.
16 The ruler who lacks understanding is a cruel oppressor, but the one who hates dishonesty will prolong his days.
Książę bezrozumny wielkim jest drapieżcą: ale kto nienawidzi łakomstwa, przedłuży dni swoje.
17 If a man is guilty because he has shed someone's blood, he will be a fugitive until death and no one will help him.
Człowieka, który gwałt czyni krwi ludzkiej, choćby i do dołu uciekał, nikt nie zatrzyma.
18 Whoever walks with integrity will be kept safe, but the one whose way is crooked will suddenly fall.
Kto chodzi w uprzejmości, zachowany będzie; ale przewrotny na drogach swoich oraz upadnie.
19 The one who works his land will have plenty of food, but whoever follows worthless pursuits will have plenty of poverty.
Kto sprawuje ziemię swoję, chlebem nasycony bywa; ale kto naśladuje próżnujących, ubóstwem nasycony bywa.
20 A faithful man will have great blessings, but the one who gets rich quickly will not go unpunished.
Mąż wierny przyczyni błogosławieństwa; ale kto się prędko chce zbogacić, nie bywa bez winy.
21 It is not good to show partiality, but for a piece of bread a man will do wrong.
Mieć wzgląd na osobę, rzecz niedobra; bo nie jeden dla kęsa chleba staje się przewrotnym.
22 A stingy man hurries after riches, but he does not know that poverty will come upon him.
Prędko chce człowiek zazdrościwy zbogatnieć, a nie wie, iż nać niedostatek przyjdzie.
23 Whoever disciplines someone, afterward will find more favor from him than from the one who flatters him with his tongue.
Kto strofuje człowieka, większą potem łaskę znajduje, niż ten, co pochlebia językiem.
24 Whoever robs his father and his mother and says, “That is no sin,” he is the companion of the one who destroys.
Kto łupi ojca swego, albo matkę swoją, a mówi, iż to nie grzech: towarzyszem jest mężobójcy.
25 A greedy man stirs up conflict, but the one who trusts in Yahweh will prosper.
Wysokomyślny wszczyna zwadę; ale kto nadzieję ma w Panu, dostatek mieć będzie.
26 One who trusts in his own heart is a fool, but whoever walks in wisdom will keep away from danger.
Kto ufa w sercu swem, głupi jest; ale kto sobie mądrze poczyna, ten ujdzie nieszczęścia.
27 The one who gives to the poor will lack nothing, but whoever closes his eyes to them will receive many curses.
Kto daje ubogiemu, nie będzie miał niedostatku; ale kto od niego odwraca oczy swe, wielkie przeklęstwa nań przyjdą.
28 When the wicked arise, people hide themselves; but when they perish, the righteous increase.
Gdy niepobożni powstawają, kryje się człowiek; ale gdy giną, sprawiedliwi się rozmnażają.
