Proverbs 27
1 Do not boast about tomorrow, for you do not know what a day may bring.
Chớ khoe khoang về ngày mai, vì con đâu biết được việc gì sẽ xảy ra trong tương lai.
2 Let someone else praise you and not your own mouth; a stranger and not your own lips.
Hãy để người khác khen con, miệng con chẳng nên làm; hãy để người ngoài khen, môi con đừng làm thế.
3 Consider the heaviness of a stone and the weight of sand— the provocation of a fool is heavier than both.
Đá thì nặng và cát cũng nặng, nhưng cơn nóng giận của người dại nặng hơn cả đá và cát.
4 There is the cruelty of rage and the flood of anger, but who is able to stand before jealousy?
Sự phẫn nộ thật độc ác, cơn giận thật bạo tàn, nhưng sự ghen tương còn nguy hiểm bội phần.
5 Better is an open rebuke than hidden love.
Ra mặt quở trách tỏ tường hơn là yêu thương lặng lẽ.
6 Faithful are the wounds caused by a friend, but an enemy may kiss you profusely.
Thương tổn do bạn gây ra, ấy là bởi lòng thành; còn đáng tin hơn vô số cái hôn của kẻ thù.
7 A person who has eaten to the full rejects even a honeycomb, but to the hungry person, every bitter thing is sweet.
Khi no, chê cả mật, lúc đói, đắng hóa ngọt.
8 Like a bird that wanders from its nest is a man who strays from where he lives.
Người lưu lạc xa quê hương, giống như chim lạc bầy bay xa tổ.
9 Perfume and incense make the heart rejoice, but the sweetness of a friend comes from his sincere counsel.
Dầu và thuốc thơm làm khoan khoái tâm hồn, lời khuyên ngọt ngào của bằng hữu cũng êm dịu dường ấy.
10 Do not forsake your friend and your friend's father, and do not go to your brother's house on the day of your calamity. Better is a neighbor who is nearby than a brother who is far away.
Chớ từ bỏ bạn—dù bạn mình hoặc bạn của cha. Lúc hoạn nạn, đừng lo đi kiếm anh em họ hàng. Vì láng giềng gần hơn họ hàng ở xa.
11 Be wise, my son, and make my heart rejoice; then I will give back an answer to the one who mocks me.
Con ơi, hãy khôn ngoan, và làm cho lòng cha sung sướng. Vì khi đó cha có thể đáp lại những lời chỉ trích xem thường.
12 A prudent man sees trouble and hides himself, but the naive people go on and suffer because of it.
Người khôn tránh né nguy nan. Người dại đâm đầu hướng tới tai họa.
13 Take a garment of one who has put up security for a stranger, and hold it in pledge when he puts up security for an immoral woman.
Phải nắm lấy áo ai bảo lãnh cho người không quen. Giữ vật làm tin của hắn vì hắn bảo lãnh cho người đàn bà xa lạ.
14 Whoever gives his neighbor a blessing with a loud voice early in the morning, that blessing will be considered to be a curse!
Lớn tiếng chúc phước người hàng xóm lúc sáng sớm, họ sẽ xem câu chúc đó như lời nguyền rủa.
15 A quarreling wife is like the constant dripping on a rainy day;
Nhà dột trong ngày mưa tháng gió cũng làm khổ như người đàn bà cãi cọ.
16 restraining her is like restraining the wind, or trying to catch oil in your right hand.
Bịt miệng nàng, khác chi đưa tay cản gió hay ngửa tay đựng dầu.
17 Iron sharpens iron; in the same way, a man sharpens his friend.
Sắt mài sắt, bạn rèn bạn.
18 The one who tends a fig tree will eat its fruit, and the one who protects his master will be honored.
Săn sóc cây vả sẽ được ăn quả; phục vụ hết lòng, chủ sẽ thưởng công.
19 Just as water reflects a person's face, so a person's heart reflects the person.
Nước phản chiếu khuôn mặt, tấm lòng biểu lộ chân tướng con người.
20 Just as Sheol and Abaddon are never satisfied, so a man's eyes are never satisfied. (Sheol h7585)
Mắt đầy tham vọng, chẳng bao giờ chán; âm ty nuốt người không hề thỏa mãn. (Sheol h7585)
21 A crucible is for silver and a furnace is for gold; and a person is tested when he is praised.
Lửa dùng thử bạc, thử vàng, lời khen thử con người.
22 Even if you crush a fool with the pestle—along with the grain— yet his foolishness will not leave him.
Dùng chày giã người dại như giã thóc, cũng không làm tróc ngu si của nó.
23 Be sure you know the condition of your flocks and be concerned about your herds,
Hãy biết rõ tình trạng bầy chiên của con, và phải chịu khó chăm nom đàn súc vật,
24 for wealth is not forever. Does a crown endure for all generations?
vì giàu có chóng qua, và mão miện chẳng trường tồn.
25 You should know when the hay is gone and the new growth appears, and the time when the grass from the hills is gathered in.
Khi cỏ khô đã cắt và cỏ non lại mọc, và cỏ xanh trên đồi núi được gom về,
26 Those lambs will provide your clothing and the goats will provide the price of the field.
thì chiên cung cấp cho con quần áo che thân, và dê sẽ giúp con tiền mua đất ruộng.
27 There will be goats' milk for your food—the food for your household— and nourishment for your servant girls.
Sữa dê sẽ dồi dào để nuôi con, nuôi cả gia đình và luôn cả các tớ gái con nữa.
