Proverbs 27
1 Do not boast about tomorrow, for you do not know what a day may bring.
Nie chlub się ze dnia jutrzejszego; bo nie wiesz, coć przyniesie dzień dzisiejszy.
2 Let someone else praise you and not your own mouth; a stranger and not your own lips.
Niechaj cię kto inny chwali, a nie usta twoje; obcy, a nie wargi twoje.
3 Consider the heaviness of a stone and the weight of sand— the provocation of a fool is heavier than both.
Ciężkić jest kamień, i piasek ważny; ale gniew głupiego cięższy, niż to oboje.
4 There is the cruelty of rage and the flood of anger, but who is able to stand before jealousy?
Okrutnyć jest gniew, i nagła popędliwość; ale przed zazdrością któż się ostoi?
5 Better is an open rebuke than hidden love.
Lepsza jest przymówka jawna, niżeli miłość skryta.
6 Faithful are the wounds caused by a friend, but an enemy may kiss you profusely.
Lepsze są rany od przyjaciela, niż łagodne całowanie człowieka nienawidzącego.
7 A person who has eaten to the full rejects even a honeycomb, but to the hungry person, every bitter thing is sweet.
Dusza nasycona i plastr miodu podepcze; ale głodnej duszy i gorzkość wszelaka słodka.
8 Like a bird that wanders from its nest is a man who strays from where he lives.
Jako ptak odlatuje od gniazda swojego: tak człowiek odchodzi od miejsca swego.
9 Perfume and incense make the heart rejoice, but the sweetness of a friend comes from his sincere counsel.
Jako maść i kadzenie uwesela serce: tak słodkość przyjaciela uwesela więcej, niż własna rada.
10 Do not forsake your friend and your friend's father, and do not go to your brother's house on the day of your calamity. Better is a neighbor who is nearby than a brother who is far away.
Przyjaciela twego, i przyjaciela ojca twego nie opuszczaj, a do domu brata twego nie wchodź w dzień utrapienia twego; bo lepszy sąsiad bliski, niż brat daleki.
11 Be wise, my son, and make my heart rejoice; then I will give back an answer to the one who mocks me.
Bądź mądrym, synu mój! a uweselaj serce moje, abym miał co odpowiedzieć temu, któryby mi urągał.
12 A prudent man sees trouble and hides himself, but the naive people go on and suffer because of it.
Ostrożny, upatrując złe, ukrywa się; ale prostak wprost idąc, w szkodę popada.
13 Take a garment of one who has put up security for a stranger, and hold it in pledge when he puts up security for an immoral woman.
Weźmij szatę tego, któryć ręczył za obcego; a od tego, który ręczył za cudzoziemkę, weźmij zastaw jego.
14 Whoever gives his neighbor a blessing with a loud voice early in the morning, that blessing will be considered to be a curse!
Temu, który przyjacielowi swemu wielkim głosem rano wstawając błogosławi, poczytane to będzie za przeklęstwo.
15 A quarreling wife is like the constant dripping on a rainy day;
Kapanie ustawiczne w dzień gwałtownego deszczu, i żona swarliwa są sobie podobni;
16 restraining her is like restraining the wind, or trying to catch oil in your right hand.
Kto ją kryje, kryje wiatr, a wonią wyda; jako olejek wonny w prawej ręce jego.
17 Iron sharpens iron; in the same way, a man sharpens his friend.
Żelazo żelazem bywa naostrzone; tak mąż zaostrza oblicze przyjaciela swego.
18 The one who tends a fig tree will eat its fruit, and the one who protects his master will be honored.
Kto strzeże drzewa figowego, pożywa owocu jego; także kto strzeże pana swego, uczczony będzie.
19 Just as water reflects a person's face, so a person's heart reflects the person.
Jako się w wodzie twarz przeciwko twarzy ukazuje: tak serce człowiecze przeciw człowiekowi.
20 Just as Sheol and Abaddon are never satisfied, so a man's eyes are never satisfied. (Sheol h7585)
Piekło i zatracenie nie mogą być nasycone; także i oczy ludzkie nasycić się nie mogą. (Sheol h7585)
21 A crucible is for silver and a furnace is for gold; and a person is tested when he is praised.
Tygiel srebra a piec złota doświadcza, a człowieka wieść sławy jego.
22 Even if you crush a fool with the pestle—along with the grain— yet his foolishness will not leave him.
Choćbyś głupiego i w stępie między krupami stąporem stłukł, nie odejdzie od niego głupstwo jego.
23 Be sure you know the condition of your flocks and be concerned about your herds,
Doglądaj pilnie dobytku twego, a miej pieczę o trzodach twoich.
24 for wealth is not forever. Does a crown endure for all generations?
Boć nie na wieki trwa bogactwo, ani korona od narodu do narodu.
25 You should know when the hay is gone and the new growth appears, and the time when the grass from the hills is gathered in.
Gdy wzrasta trawa, a ukazują się zioła, tedy z gór siano zbierają.
26 Those lambs will provide your clothing and the goats will provide the price of the field.
Owce będą na szaty twoje, a nagrodą polną kozły.
27 There will be goats' milk for your food—the food for your household— and nourishment for your servant girls.
Nadto dostatek mleka koziego na pokarm twój, na pokarm domu twego, i na pożywienie dziewek twoich.
