Proverbs 26
1 Like snow in summer or rain in harvest, so a fool does not deserve honor.
Jak śnieg w lecie i jak deszcz we żniwa, tak głupiemu nie przystoi chwała.
2 As the sparrow flitters and the swallow darts when they fly, so an undeserved curse does not alight.
Jak ptak się tuła [i] jak jaskółka lata, tak nie przyjdzie niezasłużone przekleństwo.
3 A whip is for the horse, a bridle is for the donkey and a rod is for the back of fools.
Bicz na konia, wędzidło na osła, a kij na grzbiet głupiego.
4 Do not answer a fool according to his folly, or you will become like him.
Nie odpowiadaj głupiemu według jego głupoty, abyś i ty nie był do niego podobny.
5 Answer a fool and join in on his folly, so he will not become wise in his own eyes.
Odpowiedz głupiemu według jego głupoty, aby nie był mądry we własnych oczach.
6 Whoever sends a message by the hand of a fool cuts off his own feet and drinks violence.
Kto powierza głupiemu posłannictwo, odcina sobie nogi i pije na własną szkodę.
7 Like the legs of a paralytic which hang down is a proverb in the mouth of fools.
[Jak] nierówne są nogi chromego, tak przysłowie w ustach głupich.
8 Like tying a stone in a sling is giving honor to a fool.
Jaki jest ten, kto przywiązuje kamień do procy, taki ten, kto oddaje cześć głupiemu.
9 Like a thorn that goes into the hand of a drunkard is a proverb in the mouth of fools.
Jak cierń wbija się w rękę pijaka, tak przysłowie w ustach głupców.
10 Like an archer who wounds all those around him is one who hires a fool or hires anyone who passes by.
Wielki [Bóg] stworzył wszystko i odpłaca głupiemu, odpłaca również przestępcom.
11 As a dog returns to his own vomit, so is a fool who repeats his folly.
[Jak] pies powraca do swoich wymiocin, tak głupi powtarza swoją głupotę.
12 Do you see someone who is wise in his own eyes? There is more hope for a fool than for him.
Widzisz człowieka, co mądry w swoich oczach? Więcej nadziei dla głupca niż dla niego.
13 The lazy person says, “There is a lion on the road! There is a lion between the open places!”
Leniwy mówi: Lew na drodze, lew na ulicach.
14 As the door turns on its hinges, so is the lazy person upon his bed.
Jak drzwi się obracają na swoich zawiasach, tak leniwy na swoim łóżku.
15 The lazy person puts his hand into the dish and yet he has no strength to lift it up to his mouth.
Leniwy kryje rękę pod pachę, a ciężko mu ją podnosić do ust.
16 The lazy person is wiser in his own eyes than seven men who respond with good judgment.
Leniwy uważa się za mądrzejszego niż siedmiu odpowiadających rozsądnie.
17 Like one who takes hold of the ears of a dog, is a passerby who becomes angry at a dispute that is not his own.
Kto przechodzi i wtrąca się w cudzy spór, jest jak ten, który łapie psa za uszy.
18 Like a madman who shoots burning arrows,
Jak szalony wypuszcza iskry, strzały i śmierć;
19 is the one who deceives his neighbor and says, “Was I not telling a joke?”
Taki jest każdy, kto zwodzi swego bliźniego i mówi: Czy nie żartowałem?
20 For lack of wood, the fire goes out; and where there is no gossiper quarreling ceases.
Gdy nie ma drew, ogień gaśnie; tak gdy nie ma plotkarza, ustaje spór.
21 As charcoal is to burning coals and wood is to fire, so is a quarrelsome person for kindling strife.
Jak węgiel dla żaru i drwa do ognia, tak kłótliwy człowiek do wzniecenia sporu.
22 The words of a gossip are like delicious morsels; they go down into the inner parts of the body.
Słowa plotkarzy są [jak] rany; przenikają do głębi wnętrzności.
23 Like the glaze overlaying an earthen vessel so are burning lips and an evil heart.
Palące wargi i złe serce [są jak] gliniana skorupa pokryta żużlem srebrnym.
24 One who hates others disguises his feelings with his lips and he lays up deceit within himself.
Ten, kto nienawidzi, udaje wargami, lecz w sercu knuje podstęp.
25 He will speak graciously, but do not believe him, for there are seven abominations in his heart.
Gdy mówi miłym głosem, nie wierz mu, bo siedem obrzydliwości ma w swoim sercu.
26 Though his hatred is covered with deception, his wickedness will be exposed in the assembly.
Nienawiść [człowieka] bywa pokryta podstępem, [ale] jego niegodziwość będzie odkryta na zgromadzeniu.
27 Whoever digs a pit will fall into it and the stone will roll back on the one who pushed it.
Kto kopie dół, wpadnie w niego; kto kamień toczy, na niego się on obróci.
28 A lying tongue hates the people it crushes and a flattering mouth brings about ruin.
Kłamliwy język nienawidzi [tych, których] uciska, a usta pochlebcze prowadzą do zguby.
