Proverbs 21
1 The king's heart is a stream of water in the hand of Yahweh; he turns it wherever he pleases.
Ang puso ng hari ay nasa kamay ng Panginoon na parang mga batis: kumikiling saan man niya ibigin.
2 Every person's way is right in his own eyes, but it is Yahweh who weighs the hearts.
Bawa't lakad ng tao ay matuwid sa kaniyang sariling mga mata: nguni't tinitimbang ng Panginoon ang mga puso.
3 To do what is right and just is more acceptable to Yahweh than sacrifice.
Gumawa ng kaganapan at kahatulan ay lalong kalugodlugod sa Panginoon kay sa hain.
4 Haughty eyes and a proud heart— the lamp of the wicked—are sin.
Ang mapagmataas na tingin, at ang palalong puso, siyang ilaw ng masama, ay kasalanan.
5 The plans of the diligent lead only to prosperity, but everyone who acts too quickly comes only to poverty.
Ang mga pagiisip ng masipag ay patungo sa kasaganaan lamang: nguni't bawa't nagmamadali ay sa pangangailangan lamang.
6 Acquiring riches by a lying tongue is a fleeting vapor and a snare that kills.
Ang pagtatamo ng mga kayamanan sa pamamagitan ng sinungaling na dila ay singaw na tinatangay na paroo't parito noong nagsisihanap ng kamatayan.
7 The violence of the wicked will drag them away, for they refuse to do what is just.
Ang pangdadahas ng masama ay siya ring papalis sa kanila; sapagka't sila'y nagsitangging magsigawa ng kahatulan.
8 The way of a guilty person is crooked, but the one who is pure does what is right.
Ang lakad ng nagpapasan ng sala ay lubhang liko; nguni't tungkol sa malinis, ang kaniyang gawa ay matuwid.
9 It is better to live on a corner of the roof than in a house shared with a quarrelsome wife.
Lalong maigi ang tumahan sa sulok ng bubungan, kay sa palatalong babae sa maluwang na bahay.
10 The appetite of the wicked craves evil; his neighbor finds no favor in his eyes.
Ang kaluluwa ng masama ay nagnanasa ng kasamaan: ang kaniyang kapuwa ay hindi nakakasumpong ng lingap sa kaniyang mga mata.
11 When the mocker is punished, the naive become wise, and when the wise person is instructed, he lays hold of knowledge.
Pagka ang mangduduwahagi ay pinarusahan, ang musmos ay nagiging pantas: at pagka ang pantas ay tinuturuan, siya'y tumatanggap ng kaalaman.
12 The righteous person watches the house of the wicked person; he brings wicked people to disaster.
Pinagninilay ng matuwid ang bahay ng masama, kung paanong napapahamak ang masama sa kanilang pagkapariwara.
13 The one who shuts his ears to the cry of the poor, he also will cry out, but he will not be answered.
Ang nagtatakip ng kaniyang mga pakinig sa daing ng dukha, siya naman ay dadaing, nguni't hindi didinggin.
14 A gift in secret appeases anger and a concealed gift appeases strong wrath.
Ang kaloob na lihim ay nagpapatahimik ng galit, at ang alay sa sinapupunan, ay ng malaking poot.
15 When justice is done, it brings joy to the righteous person, but it brings terror to evildoers.
Kagalakan sa matuwid ang gumawa ng kahatulan; nguni't kapahamakan sa mga manggagawa ng kasamaan.
16 The one who wanders from the way of understanding, he will rest in the assembly of the dead.
Ang tao na gumagala sa labas ng daan ng kaunawaan, magpapahinga sa kapisanan ng patay.
17 Whoever loves pleasure will become poor; the one who loves wine and oil will not be rich.
Ang umiibig ng kalayawan ay magiging dukha: ang umiibig sa alak at langis ay hindi yayaman.
18 A wicked person is ransom for the righteous person, and the treacherous person is ransom for upright people.
Ang masama ay isang katubusan para sa matuwid, at ang taksil ay sa lugar ng matuwid.
19 It is better to live in the desert than with a quarreling and angry wife.
Lalong maigi ang tumahan sa ilang na lupain, kay sa makisama sa palatalo at magagaliting babae.
20 Desirable treasure and oil are kept in the dwelling of the wise, but a foolish person swallows it all up.
May mahalagang kayamanan at langis sa tahanan ng pantas; nguni't ito'y sinasakmal ng mangmang.
21 The one who does right and is kind— this person finds life, righteousness, and honor.
Ang sumusunod sa katuwiran at kagandahang-loob nakakasumpong ng buhay, katuwiran, at karangalan.
22 A wise man scales the city of the mighty ones, and he brings down the stronghold in which they trusted.
Sinasampa ng pantas ang bayan ng makapangyarihan, at ibinabagsak ang lakas ng pagkakatiwala niyaon.
23 Whoever guards his mouth and tongue keeps himself out of trouble.
Sinomang nagiingat ng kaniyang bibig at kaniyang dila nagiingat ng kaniyang kaluluwa mula sa mga kabagabagan.
24 The proud and haughty person—”Mocker” is his name— acts with arrogant pride.
Ang palalo at mapagmataas na tao, manglilibak ang kaniyang pangalan, siya'y gumagawa sa kahambugan ng kapalaluan.
25 The desire of the lazy kills him, for his hands refuse to work.
Ang nasa ng tamad ay pumapatay sa kaniya; sapagka't tumatanggi ang kaniyang mga kamay sa paggawa.
26 All day long he craves and craves more, but the righteous person gives and does not hold back.
May nagiimbot sa kasakiman buong araw: nguni't ang matuwid ay nagbibigay at hindi nagkakait.
27 The sacrifice of the wicked is detestable; it is even more detestable when he brings it with evil motives.
Ang hain ng masama ay karumaldumal: gaano pa nga, pagka kaniyang dinadala na may masamang isip!
28 A false witness will perish, but the one who listens will speak for all time.
Ang sinungaling na saksi ay mamamatay: nguni't ang taong nakikinig ay magsasalita upang mamalagi.
29 A wicked man makes his face hard, but an upright person is certain about his ways.
Ang masamang tao ay nagmamatigas ng kaniyang mukha; nguni't tungkol sa taong matuwid, nagaayos ng kaniyang mga lakad.
30 There is no wisdom, there is no understanding, and there is no advice that can stand against Yahweh.
Walang karunungan, o kaunawaan man, O payo man laban sa Panginoon.
31 The horse is prepared for the day of battle, but the victory belongs to Yahweh.
Ang kabayo ay handa laban sa kaarawan ng pagbabaka: nguni't ang pagtatagumpay ay sa Panginoon.
