Proverbs 21
1 The king's heart is a stream of water in the hand of Yahweh; he turns it wherever he pleases.
Serce królewskie jest w ręce Pańskiej jako potoki wód; kędy chce, nakłoni je.
2 Every person's way is right in his own eyes, but it is Yahweh who weighs the hearts.
Wszelka droga człowieka prosta jest przed oczyma jego; ale Pan, jest który serca waży.
3 To do what is right and just is more acceptable to Yahweh than sacrifice.
Czynić sprawiedliwość i sąd, bardziej się Panu podoba, niżeli ofiara.
4 Haughty eyes and a proud heart— the lamp of the wicked—are sin.
Wyniosłość oczu i nadętość serca, i oranie niepobożnych są grzechem.
5 The plans of the diligent lead only to prosperity, but everyone who acts too quickly comes only to poverty.
Myśli pracowitego pewne dostatki przynoszą; ale każdego skwapliwego przynoszą pewną nędzę.
6 Acquiring riches by a lying tongue is a fleeting vapor and a snare that kills.
Zebrane skarby językiem kłamliwym są marnością pomijającą tych, którzy szukają śmierci.
7 The violence of the wicked will drag them away, for they refuse to do what is just.
Drapiestwo niezbożnych potrwoży ich; bo nie chcieli czynić to, co było sprawiedliwego.
8 The way of a guilty person is crooked, but the one who is pure does what is right.
Mąż, którego droga przewrotna, obcym jest; ale sprawa czystego jest prosta.
9 It is better to live on a corner of the roof than in a house shared with a quarrelsome wife.
Lepiej jest mieszkać w kącie pod dachem, niżeli z żoną swarliwą w domu przestronnym.
10 The appetite of the wicked craves evil; his neighbor finds no favor in his eyes.
Dusza niezbożnego pragnie złego, a przyjaciel jego nie bywa wdzięczny w oczach jego.
11 When the mocker is punished, the naive become wise, and when the wise person is instructed, he lays hold of knowledge.
Gdy karzą naśmiewcę, prostak mędrszym bywa; a gdy roztropnie postępują z mądrym, przyjmuje naukę.
12 The righteous person watches the house of the wicked person; he brings wicked people to disaster.
Bóg daje przestrogę sprawiedliwemu na domie niezbożnika, który podwraca niezbożnych dla złości ich.
13 The one who shuts his ears to the cry of the poor, he also will cry out, but he will not be answered.
Kto zatula ucho swe na wołanie ubogiego, i on sam będzie wołał, a nie będzie wysłuchany.
14 A gift in secret appeases anger and a concealed gift appeases strong wrath.
Dar potajemnie dany uśmierza zapalczywość, i upominek w zanadrza włożony gniew wielki uspokaja.
15 When justice is done, it brings joy to the righteous person, but it brings terror to evildoers.
Radość się mnoży sprawiedliwemu, gdy się sąd odprawuje; ale strach tym, którzy czynią nieprawość.
16 The one who wanders from the way of understanding, he will rest in the assembly of the dead.
Człowiek błądzący z drogi mądrości w zebraniu umarłych odpoczywać będzie.
17 Whoever loves pleasure will become poor; the one who loves wine and oil will not be rich.
Mąż, który dobrą myśl miłuje, staje się ubogim; a kto miłuje wino i olejki, nie zbogaci się.
18 A wicked person is ransom for the righteous person, and the treacherous person is ransom for upright people.
Niezbożnik będzie okupem za sprawiedliwego, a za uprzejmych przewrotnik.
19 It is better to live in the desert than with a quarreling and angry wife.
Lepiej mieszkać w ziemi pustej, niż z żoną swarliwą i gniewliwą.
20 Desirable treasure and oil are kept in the dwelling of the wise, but a foolish person swallows it all up.
Skarb pożądany i olej są w przybytku mądrego; ale głupi człowiek pożera go.
21 The one who does right and is kind— this person finds life, righteousness, and honor.
Kto naśladuje sprawiedliwości i miłosierdzia, znajduje żywot, sprawiedliwość i sławę.
22 A wise man scales the city of the mighty ones, and he brings down the stronghold in which they trusted.
Mądry ubiega miasto mocarzy, a burzy potęgę ufności ich.
23 Whoever guards his mouth and tongue keeps himself out of trouble.
Kto strzeże ust swoich i języka swego, strzeże od ucisków duszy swojej.
24 The proud and haughty person—”Mocker” is his name— acts with arrogant pride.
Hardego i pysznego imię jest naśmiewca, który wszysko poniewoli i z pychą czyni.
25 The desire of the lazy kills him, for his hands refuse to work.
Leniwego żądość zabija; bo ręce jego robić nie chcą.
26 All day long he craves and craves more, but the righteous person gives and does not hold back.
Każdego dnia pała pożądliwością; ale sprawiedliwy udziela, a nie szczędzi.
27 The sacrifice of the wicked is detestable; it is even more detestable when he brings it with evil motives.
Ofiara niepobożnych jest obrzydliwością, a dopieroż gdyby ją w grzechu ofiarował.
28 A false witness will perish, but the one who listens will speak for all time.
Świadek fałszywy zaginie; ale mąż dobry to, co słyszy, statecznie mówić będzie.
29 A wicked man makes his face hard, but an upright person is certain about his ways.
Mąż niezbożny zatwardza twarz swoję; ale uprzejmy sam sprawuje drogę swoję.
30 There is no wisdom, there is no understanding, and there is no advice that can stand against Yahweh.
Niemasz mądrości, ani rozumu, ani rady przeciwko Panu.
31 The horse is prepared for the day of battle, but the victory belongs to Yahweh.
Konia gotują na dzień bitwy; ale od Pana jest wybawienie.
