Proverbs 19
1 Better is a poor person who walks in his integrity than one who is perverse in speech and is a fool.
Lepszy jest ubogi, który postępuje uczciwie, niż człowiek o przewrotnych wargach, który jest głupcem.
2 Also, it is not good to have desire without knowledge and the one who runs too fast misses the path.
Nie jest też dobrze, by dusza nie miała wiedzy, a kto jest prędkich nóg, grzeszy.
3 A person's folly ruins his life and his heart rages against Yahweh.
Głupota człowieka wypacza jego drogę, a jego serce zapala się gniewem przeciwko PANU.
4 Wealth adds many friends, but a poor person is separated from his friends.
Bogactwo przyciąga wielu przyjaciół, ale ubogi zostaje odłączony od przyjaciela.
5 A false witness will not go unpunished and he who breathes out lies will not escape.
Fałszywy świadek nie uniknie kary, a [kto] mówi kłamstwa, nie ujdzie.
6 Many will ask for a favor from a generous person and everyone is a friend of the one who gives gifts.
Wielu uprasza o przychylność dostojnika i każdy jest przyjacielem człowieka hojnego.
7 All the brothers of a poor man hate him; how much more do his friends who go far away from him! He calls out to them, but they are gone.
Wszyscy bracia ubogiego nienawidzą go, tym bardziej oddalają się od niego [jego] przyjaciele; ściga ich słowami, ale ich nie ma.
8 He who gets wisdom loves his own life; he who keeps understanding will find what is good.
Kto zdobywa rozum, miłuje swoją duszę, a [kto] strzeże roztropności, znajdzie dobro.
9 A false witness will not go unpunished, but the one who breathes out lies will perish.
Fałszywy świadek nie uniknie kary, a kto mówi kłamstwa, zginie.
10 It is not fitting for a fool to live in luxury— much less for a slave to rule over princes.
Głupiemu nie przystoi życie w rozkoszach, tym mniej słudze panować nad książętami.
11 Discretion makes a person slow to anger and it is his glory to overlook an offense.
Roztropność człowieka powściąga jego gniew, a jego chwałą [jest] darować wykroczenie.
12 The wrath of the king is like the roaring of a young lion, but his favor is like dew on the grass.
Gniew króla jest jak ryk lwa, a jego przychylność jak rosa na trawie.
13 A foolish son is ruin to his father and a quarreling wife is a constant dripping of water.
Głupi syn jest utrapieniem dla swego ojca, a kłótliwa żona jest jak nieustanne kapanie z dachu.
14 A house and wealth are inherited from parents, but a prudent wife is from Yahweh.
Dom i bogactwo [są] dziedzictwem po ojcach, ale roztropna żona jest od PANA.
15 Laziness throws a person into a deep sleep, but the one not willing to work will go hungry.
Lenistwo pogrąża w twardym śnie, a leniwa dusza będzie cierpieć głód.
16 The one who obeys the command guards his life, but the person who does not think about his ways will die.
Kto przestrzega przykazania, zachowuje swoją duszę, [ale] kto gardzi swymi drogami, zginie.
17 Whoever is kind to the poor lends to Yahweh and he will repay him for what he has done.
Kto lituje się nad ubogim, pożycza PANU, a on mu odpłaci za jego dobrodziejstwo.
18 Discipline your son while there is hope and do not set your desire on putting him to death.
Karz swego syna, dopóki jest nadzieja, i niech twoja dusza mu nie pobłaża z powodu jego płaczu.
19 A hot-tempered person must pay the penalty; if you rescue him, you will have to do it a second time.
[Człowiek] wielkiego gniewu poniesie karę, a jeśli [go] uwolnisz, znowu będziesz musiał [to zrobić].
20 Listen to advice and accept instruction, so you may become wise by the end of your life.
Posłuchaj rady i przyjmij pouczenie, abyś był mądry u kresu swych dni.
21 Many are the plans in a person's heart, but it is the purpose of Yahweh that will stand.
Wiele jest zamysłów w sercu człowieka, ale rada PANA się ostoi.
22 Loyalty is what a person desires and a poor person is better than a liar.
Pragnienie człowieka to jego dobroczynność i lepszy jest ubogi niż kłamca.
23 Honor for Yahweh leads people to life; anyone who has it will be satisfied and not afflicted by harm.
Bojaźń PANA [prowadzi] do życia, a kto ją ma, spocznie syty i nie nawiedzi go zło.
24 The sluggard buries his hand in the dish; he will not even bring it back up to his mouth.
Leniwy kryje swą rękę pod pachę i do ust jej nie podnosi.
25 Strike a mocker, and the naive person will become prudent; discipline one who is discerning, and he will gain knowledge.
Uderz szydercę, a prosty będzie roztropniejszy; strofuj rozumnego, a pojmie wiedzę.
26 The one who robs his father and chases his mother away is a son who brings shame and reproach.
Kto trwoni [dobra] ojca i wypędza matkę, ten jest synem, który przynosi wstyd i hańbę.
27 If you cease to hear instruction, my son, you will stray from the words of knowledge.
Synu mój, przestań słuchać pouczeń, które cię odwodzą od słów rozumnych.
28 A corrupt witness mocks justice and the mouth of the wicked swallows iniquity.
Nikczemny świadek naśmiewa się z sądu, a usta niegodziwych pożerają nieprawość.
29 Condemnation is ready for mockers and flogging for the backs of fools.
Sądy są przygotowane dla szyderców, a razy na grzbiet głupców.
