Proverbs 17
1 It is better to have quiet with a dry morsel of bread than a house full of feasting with strife.
Maigi ang isang tuyong subo at may katahimikan, kay sa bahay na may laging pistahan na may kaalitan.
2 A wise servant will rule over a son who acts shamefully and will share the inheritance as one of the brothers.
Ang lingkod na gumagawang may kapantasan ay nagpupuno sa anak na nakahihiya, at siya'y makakabahagi sa mana ng magkakapatid.
3 The crucible is for silver and the furnace is for gold, but Yahweh refines hearts.
Ang dalisayan ay sa pilak, at ang hurno ay sa ginto: nguni't sinusubok ng Panginoon ang mga puso.
4 The evildoer pays attention to wicked lips; a liar gives ear to a destructive tongue.
Ang manggagawa ng kasamaan ay nakikinig sa masasamang labi; at ang sinungaling ay nakikinig sa masamang dila.
5 Whoever mocks the poor insults his Maker and the one who rejoices at misfortune will not go unpunished.
Sinomang tumutuya sa dukha ay dumudusta sa Maylalang sa kaniya: at ang natutuwa sa kasakunaan ay walang pagsalang parurusahan.
6 Grandchildren are the crown of the aged and parents bring honor to their children.
Ang mga anak ng mga anak ay putong ng mga matatandang tao; at ang kaluwalhatian ng mga anak ay ang kanilang mga magulang.
7 Eloquent speech is not suitable for a fool; much less are lying lips suitable for royalty.
Ang marilag na pananalita ay hindi nagiging mabuti sa mangmang: lalo na ang magdarayang mga labi, sa isang pangulo.
8 A bribe is like a magic stone to the one who gives it; wherever he turns, he succeeds.
Ang suhol ay parang mahalagang bato sa mga mata ng nagtatamo: saan man pumihit ay gumiginhawa.
9 Whoever overlooks an offense seeks love, but the one who repeats a matter alienates close friends.
Ang nagtatakip ng pagsalangsang ay humahanap ng pagibig: nguni't ang nagdadadaldal tungkol sa anoman ay naghihiwalay ng magkakaibigang matalik.
10 A rebuke goes deeper into a person who has understanding than a hundred blows go into a fool.
Ang saway ay nanasok na taimtim sa isang naguunawa, kay sa isang daang hampas sa mangmang.
11 An evil person only seeks rebellion, so a cruel messenger will be sent against him.
Ang hinahanap lamang ng masamang tao ay panghihimagsik; kaya't isang mabagsik na sugo ay susuguin laban sa kaniya.
12 It is better to meet a bear robbed of her cubs than to meet a fool in his foolishness.
Masalubong ang tao ng oso na nanakawan ng kaniyang mga anak, maigi kay sa mangmang sa kaniyang kamangmangan.
13 When someone returns evil for good, evil will never leave his house.
Sinomang gumaganti ng kasamaan sa mabuti, kasamaan ay hindi hihiwalay sa kaniyang bahay.
14 The beginning of conflict is like one who releases water everywhere, so walk away from the dispute before it has broken out.
Ang pasimula ng pagkakaalit ay gaya ng pagbuga ng tubig: kaya't iwan ninyo ang pagtatalo, bago maginit sa pagkakaalit.
15 The person who acquits the wicked person and the person who condemns the righteous person— both are an abomination to Yahweh.
Siya na umaaring ganap sa masama, at siya na nagpaparusa sa matuwid, kapuwa sila kasuklamsuklam sa Panginoon.
16 Why should a fool pay money to learn about wisdom, when he has no ability to learn it?
Bakit may halaga sa kamay ng mangmang upang ibili ng karunungan, gayong wala siyang pagkaunawa?
17 A friend is loving at all times and a brother is born for times of trouble.
Ang kaibigan ay umiibig sa lahat ng panahon, at ang kapatid ay ipinanganak na ukol sa kasakunaan.
18 A man having no sense makes binding promises and becomes responsible for his neighbor's debts.
Ang taong walang unawa ay nakikikamay, at nagiging mananagot sa harapan ng kaniyang kapuwa.
19 Whoever loves conflict loves sin; the one who makes the threshold of his door too high causes bones to be broken.
Ang umiibig sa pagsalangsang ay umiibig sa pagkakaalit: ang nagtataas ng kaniyang pintuan ay humahanap ng kapahamakan.
20 A person who has a crooked heart finds nothing that is good; the one who has a perverse tongue falls into calamity.
Siyang may magdarayang puso ay hindi nakakasumpong ng mabuti: at siyang may suwail na dila ay nahuhulog sa karalitaan.
21 Whoever is the parent of a fool brings grief to himself; and the father of a fool has no joy.
Ang nanganganak ng mangmang ay sa kaniyang kapanglawan: at ang ama ng mangmang ay walang kagalakan.
22 A cheerful heart is good medicine, but a broken spirit dries up the bones.
Ang masayang puso ay mabuting kagamutan: nguni't ang bagbag na diwa ay tumutuyo ng mga buto.
23 A wicked man accepts a secret bribe to pervert the ways of justice.
Ang masama ay tumatanggap ng suhol mula sa sinapupunan, upang ipahamak ang daan ng kahatulan.
24 The one who has understanding sets his face toward wisdom, but the eyes of a fool are set on the ends of the earth.
Karunungan ay nasa harap ng mukha ng naguunawa: nguni't ang mga mata ng mangmang ay nasa mga wakas ng lupa.
25 A foolish son is a grief to his father and bitterness to the woman who bore him.
Ang mangmang na anak ay hirap sa kaniyang ama, at kapaitan sa nanganak sa kaniya.
26 Also, it is never good to punish the righteous person; neither is it good to flog noble men who have integrity.
Parusahan naman ang matuwid ay hindi mabuti, ni saktan man ang mahal na tao dahil sa kanilang katuwiran.
27 One who has knowledge uses few words and one with understanding is even-tempered.
Siyang nagtitipid ng kaniyang mga salita ay may kaalaman: at siyang may diwang malamig ay taong naguunawa.
28 Even a fool is thought to be wise if he keeps silent; when he keeps his mouth shut, he is considered to be intelligent.
Ang mangmang man, pagka siya'y tumatahimik, ay nabibilang na pantas: pagka kaniyang tinitikom ang kaniyang mga labi, ay inaari siyang mabait.
