Proverbs 17

1 It is better to have quiet with a dry morsel of bread than a house full of feasting with strife.

خوردن نان خشک در آرامش بهتر است از خوردن غذای شاهانه در خانه‌ای که در آن جنگ و دعوا باشد.

2 A wise servant will rule over a son who acts shamefully and will share the inheritance as one of the brothers.

بردهٔ دانا بر پسر شرور ارباب خود تسلط خواهد یافت و در ارثی که به او می‌رسد شریک خواهد شد.

3 The crucible is for silver and the furnace is for gold, but Yahweh refines hearts.

طلا و نقره را آتش می‌آزماید و دل انسان را خدا.

4 The evildoer pays attention to wicked lips; a liar gives ear to a destructive tongue.

آدم بدکار از همنشینی با آدمهای بد لذت می‌برد و آدم دروغگو از همنشینی با اشخاص دروغگو.

5 Whoever mocks the poor insults his Maker and the one who rejoices at misfortune will not go unpunished.

مسخره کردن فقرا به منزلهٔ مسخره کردن خدایی است که ایشان را آفریده است. کسانی که از غم و بدبختی دیگران شاد می‌شوند بی‌سزا نخواهند ماند.

6 Grandchildren are the crown of the aged and parents bring honor to their children.

تاج افتخار پیران نوه‌های ایشان می‌باشند و تاج افتخار فرزندان، پدران ایشان.

7 Eloquent speech is not suitable for a fool; much less are lying lips suitable for royalty.

شخص نجیب هرگز دروغ نمی‌گوید و آدم نادان هرگز سخن با ارزش بر زبان نمی‌آورد.

8 A bribe is like a magic stone to the one who gives it; wherever he turns, he succeeds.

رشوه در نظرِ دهندهٔ آن مثل سنگ جادوست که او را در هر کاری موفق می‌سازد.

9 Whoever overlooks an offense seeks love, but the one who repeats a matter alienates close friends.

کسی که اشتباهات دیگران را می‌پوشاند محبت ایجاد می‌کند، اما آدمی که آنها را افشا می‌کند باعث جدایی دوستان می‌گردد.

10 A rebuke goes deeper into a person who has understanding than a hundred blows go into a fool.

یک ملامت به شخص فهیم اثرش بیشتر است از صد ضربه شلّاق به آدم نادان.

11 An evil person only seeks rebellion, so a cruel messenger will be sent against him.

بدکاران فقط در پی یاغیگری هستند، اما مأمور بی‌رحم سراغشان خواهد رفت.

12 It is better to meet a bear robbed of her cubs than to meet a fool in his foolishness.

روبرو شدن با ماده خرسی که بچه‌هایش را از او گرفته‌اند بهتر است از روبرو شدن با شخص نادانی که گرفتار حماقت شده است.

13 When someone returns evil for good, evil will never leave his house.

اگر خوبی را با بدی تلافی کنی، بلا از خانه‌ات دور نخواهد شد.

14 The beginning of conflict is like one who releases water everywhere, so walk away from the dispute before it has broken out.

شروع کردن دعوا مانند ایجاد رخنه در سد آب است، پس جر و بحث را ختم کن پیش از آنکه به دعوا منجر شود.

15 The person who acquits the wicked person and the person who condemns the righteous person— both are an abomination to Yahweh.

خداوند از کسانی که بی‌گناه را محکوم و گناهکار را تبرئه می‌کنند متنفر است.

16 Why should a fool pay money to learn about wisdom, when he has no ability to learn it?

صرف پول برای آموزش آدم نادان بی‌فایده است، زیرا او طالب حکمت نیست.

17 A friend is loving at all times and a brother is born for times of trouble.

دوست واقعی در هر موقعیتی محبت می‌کند و برادر برای کمک به هنگام گرفتاری تولد یافته است.

18 A man having no sense makes binding promises and becomes responsible for his neighbor's debts.

فقط شخص کم‌عقل است که ضامن شخص دیگری می‌شود.

19 Whoever loves conflict loves sin; the one who makes the threshold of his door too high causes bones to be broken.

شخص ستیزه‌جو گناه را دوست دارد و آدم بلند پرواز خرابی به بار می‌آورد.

20 A person who has a crooked heart finds nothing that is good; the one who has a perverse tongue falls into calamity.

شخص بداندیش کامیاب نخواهد شد و آدم فریبکار در دام بلا گرفتار خواهد گردید.

21 Whoever is the parent of a fool brings grief to himself; and the father of a fool has no joy.

فرزند نادان مایهٔ غم و غصهٔ والدینش می‌باشد.

22 A cheerful heart is good medicine, but a broken spirit dries up the bones.

شادی دل مانند دارو شفابخش است اما روح پژمرده انسان را بیمار می‌کند.

23 A wicked man accepts a secret bribe to pervert the ways of justice.

آدم بدکار پنهانی رشوه می‌گیرد و مانع اجرای عدالت می‌شود.

24 The one who has understanding sets his face toward wisdom, but the eyes of a fool are set on the ends of the earth.

هدف مرد دانا تحصیل حکمت است، اما شخص نادان در زندگی هیچ هدفی ندارد.

25 A foolish son is a grief to his father and bitterness to the woman who bore him.

پسر نادان مایهٔ غصهٔ پدر و تلخکامی مادر است.

26 Also, it is never good to punish the righteous person; neither is it good to flog noble men who have integrity.

مجازات کردن نیکان و تنبیه نمودن اشخاص نجیب به خاطر صداقتشان، کار نادرستی است.

27 One who has knowledge uses few words and one with understanding is even-tempered.

شخص دانا پرحرفی نمی‌کند و آدم فهمیده آرام و صبور است.

28 Even a fool is thought to be wise if he keeps silent; when he keeps his mouth shut, he is considered to be intelligent.

آدم نادان نیز اگر سکوت کند و حرف نزند او را دانا و فهیم می‌شمارند.