Proverbs 16
1 The plans of the heart belong to a person, but from Yahweh comes the answer from his tongue.
Człowiek sporządza myśli serca swego; ale od Pana jest odpowiedź języka.
2 All of a person's ways are pure in his own eyes, but Yahweh weighs the spirits.
Wszystkie drogi człowiecze zdadzą się być czyste przed oczyma jego; ale Pan jest, który waży serca.
3 Commit your works to Yahweh and your plans will succeed.
Włóż na Pana sprawy twe, a będą utwierdzone zamysły twoje.
4 Yahweh has made everything for its purpose, even the wicked for the day of trouble.
Pan dla siebie samego wszystko sprawił, nawet i niezbożnika na dzień zły.
5 Yahweh hates everyone who has an arrogant heart, but be sure of this, they will not go unpunished.
Obrzydliwością jest Panu każdy wyniosłego serca; który choć sobie innych na pomoc weźmie, nie ujdzie pomsty.
6 By covenant faithfulness and trustworthiness iniquity is atoned for and by the fear of Yahweh people turn away from evil.
Miłosierdziem i prawdą oczyszczona bywa nieprawość, a w bojaźni Pańskiej odstępujemy od złego.
7 When a person's ways are pleasing to Yahweh, he makes even that person's enemies to be at peace with him.
Gdy się podobają Panu drogi człowieka, i nieprzyjaciół jego do zgody z nim przywodzi.
8 Better is a little with what is right, than a large income with injustice.
Lepsza jest trocha z sprawiedliwością, niż wiele dochodów niesprawiedliwych.
9 In his heart a person plans out his way, but Yahweh directs his steps.
Serce człowiecze rozrządza drogi swe; ale Pan sprawuje kroki jego.
10 Insightful decisions are on the lips of a king, his mouth should not betray justice.
Sprawiedliwy rozsądek jest w wargach królewskich; w sądzie nie błądzą usta jego.
11 Honest scales come from Yahweh; all the weights in the bag are his work.
Waga i szale są ustawą Pańską, a wszystkie gwichty sprawiedliwe w worku są za sprawą jego.
12 When kings do wicked things, that is something to be despised, for a throne is established by doing what is right.
Obrzydliwością jest królom czynić niezbożność; bo sprawiedliwością stolica umocniona bywa.
13 A king delights in lips that say what is right and he loves the one who speaks directly.
Przyjemne są królom wargi sprawiedliwe, a szczerych w mowie miłują.
14 A king's wrath is a messenger of death but a wise man will try to calm his anger.
Gniew królewski jest posłem śmierci; ale mąż mądry ubłaga go.
15 In the light of a king's face is life and his favor is like a cloud that brings a spring rain.
W jasności twarzy królewskiej jest żywot, a łaska jego jest jako obłok z deszczem późnym.
16 How much better it is to get wisdom than gold. To get understanding should be chosen more than silver.
Daleko lepiej jest nabyć mądrości, niżeli złota najczystszego; a nabyć roztropności lepiej, niż srebra.
17 The highway of upright people turns away from evil; the one who protects his life guards his way.
Gościniec uprzejmych jest odstąpić od złego; strzeże duszy swej, kto strzeże drogi swojej.
18 Pride comes before destruction and a haughty spirit before a downfall.
Przed zginieniem przychodzi pycha, a przed upadkiem wyniosłość ducha.
19 It is better to be humble among poor people than to divide the spoil with proud people.
Lepiej jest być uniżonego ducha z pokornymi, niżeli dzielić korzyści z pysznymi.
20 Whoever contemplates what they are taught will find what is good, and those who trust in Yahweh will be blessed.
Kto ma wzgląd na słowa, znajduje dobre; a kto ufa w Panu, błogosławiony jest.
21 The one who is wise in heart is called discerning and sweetness of speech improves the ability to teach.
Kto jest mądrego serca, słynie rozumnym, a słodkość warg przydaje nauki.
22 Understanding is a fountain of life to the one who has it, but the instruction of fools is their foolishness.
Zdrój żywota jest roztropność tym, którzy ją mają; ale umiejętność głupich jest głupstwem.
23 The heart of a wise person gives insight to his mouth and adds persuasiveness to his lips.
Serce mądrego roztropnie sprawuje usta swoje, a wargami swemi przydaje nauki.
24 Pleasant words are a honeycomb— sweet to the soul and healing to the bones.
Powieści wdzięczne są jako plastr miodu, słodkością duszy, a lekarstwem kościom.
25 There is a way that seems right to a man, but its end is the way to death.
Zda się podczas droga być prosta człowiekowi; wszakże dokończenie jej pewna droga na śmierć.
26 The laborer's appetite works for him; his hunger urges him on.
Człowiek pracowity pracuje sobie; bo go pobudzają usta jego.
27 A worthless person digs up mischief and his speech is like a scorching fire.
Człowiek niezbożny wykopuje złe, a w wargach jego jako ogień pałający.
28 A perverse person stirs up conflict and a gossip separates close friends.
Mąż przewrotny rozsiewa zwady, a klatecznik rozłącza przyjaciół.
29 A man of violence lies to his neighbor and leads him down a path that is not good.
Mąż okrutny przewabia bliźniego swego, i wprowadza go na drogę niedobrą.
30 The one who winks the eye is plotting perverse things; those who purse the lips will bring evil to pass.
Kto mruga oczyma swemi, zmyśla przewrotności; a kto rucha wargami swemi, broi złe.
31 Gray hair is a crown of glory; it is gained by living the right way.
Koroną chwały jest sędziwość; znajduje się na drodze sprawiedliwości.
32 It is better to be slow to anger than to be a warrior and one who rules his spirit is stronger than one who conquers a city.
Lepszy jest nierychły do gniewu, niżeli mocarz; a kto panuje sercu swemu, lepszy jest, niżeli ten, co dobył miasta.
33 The lots are cast into the lap, but the decision is from Yahweh.
Los na łono rzucają; ale od Pana jest wszystko rozrządzenie jego.
