Proverbs 15
1 A gentle answer turns away wrath, but a harsh word stirs up anger.
Ang malumo nga tubag makapahupay sa kapungot, apan ang sakit nga pulong makapasamot sa kasuko.
2 The tongue of wise people compliments knowledge, but the mouth of fools pours out folly.
Ang dila sa mga tawong maalamon magasulti ug kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang magasulti ug mga binuang.
3 The eyes of Yahweh are everywhere, keeping watch over the evil and the good.
Ang mata ni Yahweh anaa sa bisan asa, nagabantay sa mga daotan ug sa mga maayo.
4 A healing tongue is a tree of life, but a deceitful tongue crushes the spirit.
Ang makapaayo nga dila mao ang kahoy sa kinabuhi, apan ang dila nga malimbongon makapasubo sa espiritu.
5 A fool has contempt for his father's instruction, but he who learns from correction is prudent.
Ang buangbuang adunay pagtamay sa pagpanton sa iyang amahan, apan siya nga nakakat-on sa mga pagbadlong usa ka maampingon.
6 In the house of the righteous person there is great treasure, but the earnings of the wicked person give him trouble.
Adunay dakong bahandi sa balay niadtong nagbuhat ug matarong, apan ang kinitaan sa mga tawong daotan naghatag kanila ug kasamok.
7 The lips of wise people scatter knowledge about, but not so the hearts of fools.
Ang mga ngabil sa mga tawong maalamon nagasabwag ug kahibalo, apan dili sama niini ang mga kasingkasing sa mga buangbuang.
8 Yahweh hates the sacrifices of wicked people, but the prayer of upright people is his delight.
Gidumtan ni Yahweh ang mga sakripisyo sa mga tawong daotan, apan ang pag-ampo sa mga tawong matarong maoy iyang kalipay.
9 Yahweh hates the way of wicked people, but he loves the one who pursues what is right.
Gidumtan ni Yahweh ang dalan sa mga tawong daotan, apan gihiguma niya kadtong nagtinguha sa matarong.
10 Harsh discipline awaits anyone who forsakes the way and he who hates correction will die.
Mapintas nga pagpanton ang naghulat kang bisan kinsa nga mibiya sa ilang dalan, ug mamatay kadtong mga nagdumot sa pagbadlong.
11 Sheol and destruction are open before Yahweh; how much more the hearts of the sons of mankind? (Sheol h7585)
Ang Sheol ug ang kalaglagan dayag sa atubangan ni Yahweh; unsa pa kaha ang mga kasingkasing sa mga anak sa katawhan? (Sheol h7585)
12 The mocker resents correction; he will not go to the wise.
Ang mga bugalbugalon nagsalikway sa pagbadlong; dili siya moadto sa mga manggialamon.
13 A joyful heart makes the face cheerful, but heartache crushes the spirit.
Ang malipayon nga kasingkasing makapasadya sa nawong, apan ang kaguol makapasubo sa espiritu.
14 The heart of the discerning seeks knowledge, but the mouth of fools feeds on folly.
Ang kasingkasing nga adunay panabot nagapangita sa kahibalo, apan ang baba sa mga buangbuang nagtagbaw sa kabuang.
15 All the days of oppressed people are miserable, but a cheerful heart has an unending feast.
Alaot ang tanang adlaw sa mga dinaogdaog, apan ang kasingkasing nga malipayon adunay kombira nga walay kataposan.
16 Better is little with the fear of Yahweh than great treasure with confusion.
Mas maayo pa ang diyutay nga adunay kahadlok kang Yahweh kaysa dako nga bahandi nga puno sa kalibog.
17 Better is a meal with vegetables where there is love than a fatted calf served with hatred.
Mas maayo pa ang pagkaon nga adunay mga gulay diin anaay gugma kaysa tambok nga nating baka nga gidalit uban sa pagdumot.
18 An angry man stirs up arguments, but a person who is slow to anger quiets a quarrel.
Ang masuk-anon nga tawo makapakutaw sa mga panaglantugi, apan ang tawo nga dili daling masuko makahupay sa panaglalis.
19 The path of the sluggard is like a place with a hedge of thorns, but the path of the upright is a built-up highway.
Ang dalan sa mga tapolan sama sa dapit nga adunay daghang mga tunok, apan ang dalan sa mga matarong halapad ug patag.
20 A wise son brings joy to his father, but a foolish person despises his mother.
Ang maalamon nga anak nagdala ug kalipay sa iyang amahan, apan ang buangbuang nga tawo nagtamay sa iyang inahan.
21 Folly delights a person who lacks sense, but the one who has understanding walks a straight path.
Ang kabuang makalipay sa tawong walay alamag, apan kadtong adunay panabot magalakaw sa tul-id nga dalan.
22 Plans go wrong where there is no advice, but with numerous advisors they succeed.
Ang plano mapakyas kung walay mga panambagon, apan magmalamposon sila kung daghan ang mga magtatambag.
23 A person finds joy when he gives a pertinent reply; how good is a timely word!
Ang tawo makakaplag ug kalipay kung siya mohatag ug hustong tubag; pagkamaayo nalang sa tukma nga pulong!
24 The path of life leads upward for prudent people, that they may turn away from Sheol beneath. (Sheol h7585)
Ang dalan sa kinabuhi mogiya pataas alang niadtong mga maampingon nga mga tawo, aron mobiya sila gikan sa kinahiladman sa Sheol (Sheol h7585)
25 Yahweh tears down the house of the proud, but he protects the property of the widow.
Gun-obon ni Yahweh ang kabilin sa mga mapagarbohon, apan panalipdan niya ang kabtangan sa mga balo.
26 Yahweh hates the thoughts of wicked people, but the words of kindness are pure.
Gidumtan ni Yahweh ang mga panghunahuna sa mga tawong daotan, apan putli ang mga pulong sa mga matarong.
27 The robber brings trouble to his family, but the one who hates bribes will live.
Ang kawatan nagdala ug kasamok sa iyang pamilya, apan ang usa nga nagdumili sa suhol mabuhi.
28 The heart of the righteous person ponders before it answers, but the mouth of wicked people pours out all its evil.
Ang kasingkasing niadtong nagabuhat ug matarong nagahunahuna sa dili pa motubag, apan ang baba sa mga tawong daotan mosulti sa tanang kadaotan.
29 Yahweh is far away from wicked people, but he hears the prayer of righteous people.
Halayo si Yahweh niadtong mga tawong daotan, apan paminawon niya ang pag-ampo niadtong nagbuhat ug matarong.
30 The light of the eyes brings joy to the heart and good news is health to the body.
Ang kahayag sa mga mata nagdala ug kalipay sa kasingkasing ug ang maayong balita kaayohan alang sa lawas.
31 If you pay attention when someone corrects how you live, you will remain among wise people.
Kung patalinghogan mo ang tawo nga magbadlong kanimo kung giunsa nimo pagkinabuhi, magpabilin ka uban sa mga tawong maalamon.
32 The one who rejects discipline despises himself, but he who listens to correction gains understanding.
Kadtong nagdumili sa pagpanton nagtamay sa iyang kaugalingon, apan siya nga nagapaminaw ug pagbadlong makaangkon ug panabot.
33 The fear of Yahweh teaches wisdom and humility comes before honor.
Ang pagkahadlok kang Yahweh nagatudlo ug kaalam, ug diha sa pagpaubos moabot ang kadungganan.
