Mark 4
1 Again he began to teach beside the sea, and a large crowd gathered around him. He stepped into a boat that was on the sea, and he sat down in it. The whole crowd was on the shore beside the sea.
Unya siya nagsugod na usab sa pagtudlo daplin sa lanaw. Usa ka dako kaayo nga panon sa katawhan nagtigom mialirong kaniya, busa misakay siya ngadto sa usa ka sakayan ug gituklod ngadto sa lanaw, ug milingkod siya niini. Ang tanang panon anaa sa daplin sa tubig sa baybay.
2 He taught them many things in parables, and in his teaching, this is what he said to them.
Nagtudlo siya kanila ug daghang mga butang pinaagi sa mga sambingay, ug sa iyang pagtudlo, miingon siya kanila:
3 “Listen, the farmer went out to sow his seed.
“Paminaw, ang magpupugas miadto alang sa pagpugas.
4 As he sowed, some seed fell on the road, and the birds came and devoured it.
Samtang siya nagpugas, ang ubang mga binhi nangahulog sa dalan, ug ang mga langgam miabot ug mituka kanila.
5 Other seed fell on the rocky ground, where it did not have much soil. Immediately it sprang up, because it did not have deep soil.
Ang ubang mga binhi nahulog sa kabatoan, kung diin wala kaayo'y yuta. Dihadiha sila miturok, tungod ang yuta dili lawom.
6 But when the sun rose, the plants were scorched, and because they had no root, they dried up.
Apan sa dihang ang adlaw misubang, nangalawos sila tungod kay sila wala makagamot, ug sila nangalaya.
7 Other seed fell among the thorn plants. The thorn plants grew up and choked it, and it did not produce a crop.
Ang ubang mga binhi nahulog taliwala sa tunokong mga tanom. Ang tunokong mga tanom mitubo ug naglumos kanila. Kana nga binhi wala mibunga ug lugas.
8 Other seed fell into good soil and it produced a crop growing up and increasing thirty, sixty, and even a hundred times.”
Ang ubang mga binhi nahulog ngadto sa maayong yuta ug mihatag ug lugas sa pagturok ug pagtubo niini. Kana nga binhi mibunga ang uban 30, uban 60, ug ang uban 100 ka pilo kung unsa ang natanom.”
9 Then he said, “Whoever has ears to hear, let him hear!”
Siya miingon, “Si bisan kinsa nga adunay igdulongog aron mamati, tugoti siyang magpatalinghog.”
10 When Jesus was alone, those who were close to him and with the twelve asked him about the parables.
Sa dihang si Jesus nag-inusara, kadtong suod kaniya ug kauban ang napulo ug duha nangutana kaniya mahitungod sa mga sambingay.
11 He said to them, “To you is given the mystery of the kingdom of God. But to those outside everything is in parables,
Siya miingon ngadto kanila, “Kaninyo gihatag ang mga kahibulongan sa gingharian sa Dios. Apan sambingay lamang alang niadtong tanan nga anaa sa gawas,
12 so that when they look, yes they look, but do not see, and so that when they hear, yes they hear, but do not understand, or else they would turn and God would forgive them.”
aron nga sa dihang sila motan-aw, oo sila makakita, apan dili makakat-on, ug aron nga sa dihang sila maminaw, oo sila makadungog, apan dili makasabot, o kaha sila mobalik ug ang Dios mopasaylo kanila.”
13 Then he said to them, “Do you not understand this parable? How then will you understand all the other parables?
Siya miingon, “Wala ba kamo makasabot niini nga sambingay? Unsaon unya ninyo pagkasabot sa uban pa nga mga sambingay?
14 The farmer who sows his seed is the one who sows the word.
Ang magpupugas nagpugas sa pulong.
15 These are the ones that fall beside the road, where the word was sown, but when they hear it, Satan immediately comes and takes away the word that was sown in them.
Mao kini ang mga nahulog sa daplin sa dalan, diin ang pulong napugas. Sa pagkadungog nila niini, dihadiha dayon miabot si Satanas ug mikuha sa pulong nga gipugas kanila.
16 These are the ones that are sown on rocky ground, who, when they hear the word, immediately receive it with joy.
Mao kini ang mga napugas sa batoon nga yuta, nga sa pagkadungog nila sa pulong, dihadiha dayon nagdawat niini uban ang kalipay;
17 They have no root in themselves, but endure for a short time. Then tribulation or persecution comes because of the word, and immediately they stumble.
Sila wala makagamot sa ilang kaugalingon, apan naglahutay lamang sa makadiyot; unya, sa dihang mipatigbabaw ang pagsulay o paglutos tungod sa pulong, sila mapandol dayon.
18 The others are the ones that were sown among the thorns. They hear the word,
Ang uban mao kadtong napugas taliwala sa tunokong mga tanom. Kini ang mga nakadungog sa pulong,
19 but the cares of the world, the deceitfulness of riches, and the desires of other things enter in and choke the word, and it does not produce a crop. (aiōn g165)
apan ang kahangawa sa kalibotan, ang pagkamalimbongon sa mga bahandi, ug ang mga tinguha alang sa ubang mga butang, misulod ug milumos sa pulong, ug nahimo kining dili mabungahon. (aiōn g165)
20 Then those that were sown in the good soil are the ones who hear the word and receive it, and they produce crops—thirty, sixty, or a hundred times what was sown.”
Kadtong napugas sa maayong yuta, mao kadto ang nakadungog sa pulong ug nagdawat niini ug naghatag kini sa bunga, ang uban 30, ug uban 60, ug ang uban 100 ka pilo kung unsa ang natanom.”
21 Jesus said to them, “Do you bring a lamp inside the house to put it under a basket, or under the bed? You bring it in and you put it on a lampstand.
Si Jesus miingon kanila, “Magdala ba kamo ug lampara sa sulod sa balay aron ibutang kini ilalom sa usa ka basket, o ilalom sa higdaanan?” Dad-on ninyo kini sa sulod ug ibutang ninyo sa usa ka patunganan sa lampara.
22 For nothing is hidden that will not be known, and nothing is secret that will not come out into the open.
Kay walay gitagoan, nga dili mahibaloan, ni ang tanang butang nga natago, nga dili madayag sa kahayag.
23 If anyone has ears to hear, let him hear!”
Kung bisan kinsa ang adunay igdulungog sa pagpamati, magpatalinghog siya.”
24 He said to them, “Pay attention to what you hear, for the measure you use will be measured to you, and more will be added to you.
Siya miingon kanila, “Matnguni kung unsa ang inyong nadungog, kay ang sukdanan nga inyong gamiton, mao ang sukdanan nga madawat ninyo; ug mas labaw pa ang inyong makuha.
25 Because whoever has, to him will be given more, and whoever does not have, even what he has will be taken.”
Tungod kay si bisan kinsa ang anaa, pagahatagaan pa siya ug labaw pa, ug si bisan kinsa ang nawad-an, gikan kaniya pagakuhaon bisan pa kung unsa ang naangkon niya.”
26 He also said, “The kingdom of God is like a man who sows his seed on the ground.
Si Jesus miingon, “Ang gingharian sa Dios sama sa usa ka tawo nga nagpugas sa mga binhi sa yuta.
27 He sleeps at night and gets up by day, and the seed sprouts and grows, though he does not know how.
Matulog siya ug mobangon, gabii ug adlaw; ug ang binhi manalinsing ug mitubo, bisan wala siya makabalo kung giunsa.
28 The earth bears grain by itself: First the blade, then the ear, then the mature grain in the ear.
Ang yuta mamunga ug lugas sa iyang kaugalingon, mahauna ang dahon, unya ang uhay, unya ang matimgas nga lugas nga anaa sa uhay.
29 When the crop is ripe, he immediately sends in the sickle because the harvest has come.”
Apan sa dihang ang lugas mahinog na, dihadiha dayon gipagawas niya ang garab tungod kay ang ting-ani miabot na.”
30 Again he said, “To what can we compare the kingdom of God, or what parable can we use to explain it?
Siya miingon, “Sa unsa nato ikatandi ang gingharian sa Dios ug unsa ang sambingay nga mahimo natong gamiton aron sa pagpasabot niini?
31 It is like a mustard seed which, when it is sown, is the smallest of all the seeds on earth.
Sama kini sa usa ka liso sa mustasa, nga sa dihang ipugas kini mao kini ang pinakagamay sa tanang mga liso nga gipugas sa yuta.
32 Yet, when it is sown, it grows and becomes greater than all the garden plants, and it forms large branches, so that the birds of heaven can make their nests in its shade.”
Apan sa dihang gitanom na kini, mitubo kini ug nahimong labing dako labaw sa tanang mga tanom sa tanaman. Maghatag kini sa dagkong mga sanga, bisan gani ang mga langgam sa kalangitan makahimo sa ilang mga salag ilalom sa landong niini.”
33 With many parables like this he spoke the word to them, as much as they were able to understand,
Uban sa daghang mga sambingay nga sama niini gisulti niya ang pulong ngadto kanila, hangtod nga makahimo pa sila sa pagpatalinghog.
34 and he did not speak to them without a parable. But when he was alone, he explained everything to his own disciples.
Apan wala siya magsulti kanila nga dili pinaagi sa usa ka sambingay. Apan sa tago gipasabot niya ang tanang mga butang sa iyang kaugalingong mga disipulo.
35 On that day, when evening had come, he said to them, “Let us go over to the other side.”
Nianang adlawa, sa pag-abot sa kagabhion, siya miingon kanila, “Mangadto kita sa tabok.”
36 So they left the crowd, taking Jesus with them, just as he was, in the boat. There were other boats going along with him.
Busa gibiyaan nila ang panon. Ang mga disipulo nagdala kang Jesus uban kanila, sanglit atua na siya sa sakayan. Ang ubang mga sakayan uban usab kaniya.
37 Just then a violent windstorm arose and the waves were breaking into the boat so that the boat was almost full of water.
Nagsugod didto ang usa ka mapintas nga unos inubanan sa paghangin, ug ang mga balod miguba sa sakayan, ug ang sakayan hapit na mapuno sa tubig.
38 But Jesus himself was in the stern, asleep on a cushion. They woke him up, saying, “Teacher, do you not care that we are about to die?”
Apan si Jesus sa iyang kaugalingon anaa sa ulin, natulog nga nagaunlan. Gipukaw nila siya, nga nag-ingon, “Magtutudlo, wala ka bay pagpakabana nga hapit na kita mangamatay?”
39 He got up, rebuked the wind, and said to the sea, “Peace! Be still!” Then the wind ceased, and there was a great calm.
Mibangon siya, gibadlong ang hangin, ug miingon ngadto sa dagat, “Hilom, paghunong.” Ug ang hangin mihunong, ug adunay usa ka dakong kalinaw didto.
40 Then he said to them, “Why are you afraid? Do you still not have faith?”
Siya miingon kanila, “Nganong nangahadlok man kamo? Wala pa ba gihapon kamoy pagtuo?”
41 They were filled with great fear and said to one another, “Who then is this, because even the wind and the sea obey him?”
Napuno sila sa dakong kahadlok ug sila miingon sa usag-usa, “Kinsa man kini, nga bisan ang hangin ug ang dagat nagatuman man kaniya?”
