Genesis 47
1 Then Joseph went in and told Pharaoh, “My father and my brothers, their flocks, their herds, and all that they own, have arrived from the land of Canaan. See, they are in the land of Goshen.”
Unya miadto ug miingon si Jose sa Paraon, “Miabot gikan sa yuta sa Canaan ang akong amahan ug akong mga igsoon, ang ilang mga karnero, ilang mga kahayopan, ug ang tanan nga ilang gipanag-iyahan. Tan-awa, anaa sila sa yuta sa Gosen.”
2 He took five of his brothers and introduced them to Pharaoh.
Gikuha niya ang lima niya ka mga igsoon ug gipaila-ila ngadto sa Paraon.
3 Pharaoh said to his brothers, “What is your occupation?” They said to Pharaoh, “Your servants are shepherds, as our ancestors.”
Miingon ang Paraon sa mga igsoon ni Jose “Unsa man ang inyong mga trabaho?” Miingon sila sa Paraon, “Magbalantay sa mga karnero ang imong mga sulugoon, sama sa among katigulangan.”
4 Then they said to Pharaoh, “We come as temporary residents in the land. There is no pasture for your servants' flocks, because the famine is severe in the land of Canaan. So now, please let your servants live in the land of Goshen.”
Unya miingon sila sa Paraon, “Mianhi kami aron mopuyo sa yuta sa makadiyot lang. Walay kalan-on alang sa mga karnero sa imong sulugoon, tungod kay hilabihan man kaayo ang kagutom sa yuta sa Canaan. Busa karon, palihog tugoti nga mopuyo ang imong mga sulugoon sa yuta sa Gosen.”
5 Then Pharaoh spoke to Joseph, saying, “Your father and your brothers have come to you.
Unya nakig-istorya ang Paraon kay Jose, nga miingon, “Mianha kanimo ang imong amahan ug imong mga igsoon.
6 The land of Egypt is before you. Settle your father and your brothers in the best region, the land of Goshen. If you know any capable men among them, put them in charge of my livestock.”
Ang yuta sa Ehipto alang kanimo. Ipahiluna ang imong amahan ug ang imong mga igsoon sa labing maayong dapit, ang yuta sa Gosen. Kung may nailhan ka nga adunay katakos kanila, himoa silang tig-atiman sa akong kahayopan.”
7 Then Joseph brought in Jacob his father and presented him to Pharaoh. Jacob blessed Pharaoh.
Unya gidala ni Jose si Jacob nga iyang amahan ug gipaila-ila sa Paraon. Gipanalanginan ni Jacob ang Paraon.
8 Pharaoh said to Jacob, “How long have you lived?”
Miingon ang Paraon kay Jacob, “Pila na man imong edad?”
9 Jacob said to Pharaoh, “The years of my travels are a hundred and thirty. The years of my life have been few and painful. They have not been as long as those of my ancestors.”
Mitubag si Jacob sa Paraon, “130 ka mga tuig ang akong paglakaw niining kalibotana. Hamubo lang ang mga tuig sa akong kinabuhi ug daghang kasakitan. Dili sama kataas sa kinabuhi sa akong mga katigulangan.”
10 Then Jacob blessed Pharaoh and went out from his presence.
Unya gipanalanginan ni Jacob ang Paraon ug mibiya sa iyang atubangan.
11 Then Joseph settled his father and his brothers. He gave them a territory in the land of Egypt, the best of the land, in the land of Rameses, as Pharaoh had commanded.
Unya gipahimutang ni Jose ang iyang amahan ug ang iyang mga igsoon. Gihatagan niya sila ug luna sa yuta sa Ehipto, ang pinaka labing maayo nga yuta, mao ang yuta sa Ramases, sumala sa gisugo sa Paraon.
12 Joseph provided food for his father, his brothers, and all his father's household, according the number of their dependents.
Naghatag si Jose ug pagkaon sa iyang amahan, sa iyang mga igsoon, ug sa tanang anaa sa panimalay sa iyang amahan, sumala sa gidaghanon sa ilang mga sakop.
13 Now there was no food in all the land; for the famine was severe. The land of Egypt and the land of Canaan wasted away because of the famine.
Karon wala nay pagkaon sa tibuok yuta; tungod sa hilabihang kagutom. Nangaluya ang katawhan sa Ehipto ug ang katawhan sa Canaan tungod sa hilabihan nga kagutom.
14 Joseph gathered all the money that was in the land of Egypt and in the land of Canaan, by selling grain to the inhabitants. Then Joseph brought the money to Pharaoh's palace.
Gitigom ni Jose ang tanan nga salapi nga anaa sa yuta sa Ehipto ug sa yuta sa Canaan, pinaagi sa pagbaligya ug trigo ngadto sa mga lumolupyo. Unya gidala ni Jose ang salapi ngadto sa palasyo sa Paraon.
15 When all the money of the lands of Egypt and Canaan was spent, all the Egyptians came to Joseph saying, “Give us food! Why should we die in your presence because our money is gone?”
Sa diha nga nagasto ang tanang salapi sa yuta sa Ehipto ug sa Canaan, miadto ang tanang mga Ehiptohanon kang Jose ug miingon, “Hatagi kami ug pagkaon! Nganong kinahanglan nga kami mamatay sa imong atubangan tungod ba kay nahurot na ang among salapi?”
16 Joseph said, “If your money is gone, bring your livestock and I will give you food in exchange for your livestock.”
Miingon si Jose, “Kung nahurot na ang inyong salapi, dalaha ang inyong mga kahayopan nganhi ug hatagan ko kamo ug pagkaon baylo sa inyong mga hayop.”
17 So they brought their livestock to Joseph. Joseph gave them food in exchange for the horses, for the flocks, for the herds, and for the donkeys. He fed them with bread in exchange for all their livestock that year.
Busa gidala nila ang ilang mga hayop ngadto kang Jose. Gihatagan sila ni Jose ug pagkaon baylo sa ilang mga kabayo, sa mga karnero, sa mga baka, ug mga asno. Gipakaon niya sila ug tinapay agig baylo sa tanan nilang mga kahayopan niadtong tuiga.
18 When that year was ended, they came to him the next year and said to him, “We will not hide from my master that our money is all gone, and the herds of cattle are my master's. There is nothing left in the sight of my master, except our bodies and our land.
Sa natapos kadtong tuiga, miadto sila kaniya sa sunod nga tuig ug miingon kaniya, “Dili namo itago sa among agalon nga ang among salapi nahurot na, ug ang panon sa mga baka nga ana sa akong agalon. Wala nay nahibilin sa atubangan sa among agalon, gawas sa among lawas ug among yuta.
19 Why should we die before your eyes, both we and our land? Buy us and our land in exchange for food, and we and our land will be servants to Pharaoh. Give us seed that we may live and not die, and that the land may not become desolate.”
Nganong kinahanglan man nga mamatay kami sa imong atubangan, ug madaot ang among yuta? Palita kami ug ang among yuta agig baylo sa pagkaon, ug kami ug ang among yuta mahimong ulipon sa Paraon. Hatagi kamig binhi aron kami mabuhi ug dili mamatay, ug aron dili mapasagdan ang yuta.”
20 So Joseph bought all the land of Egypt for Pharaoh. For every Egyptian sold his field, because the famine was very severe. In this way, the land became Pharaoh's.
Busa gipalit ni Jose ang tanang yuta sa Ehipto alang kang Paraon. Sa matag Ehiptohanon gibaligya nila ang ilang uma, tungod kay ang kagutom hilabihan na gayod. Sa ingon-ani nga pamaagi, napanag-iya sa Paraon ang yuta.
21 As for the people, he made them slaves from one end of Egypt's border to the other end.
Alang sa mga tawo, gihimo niya silang ulipon gikan sa usa ka utlanan sa Ehipto ngadto sa pikas nga utlanan.
22 It was only the land of the priests that Joseph did not buy, because the priests were given an allowance. They ate from the allotment which Pharaoh gave them. Therefore they did not sell their land.
Apan wala gipalit ni Jose ang yuta sa mga pari tungod kay gitagbo man ang mga pagpanginahanglan sa mga pari. Sila mikaon gikan sa gahin nga gihatag sa Paraon kanila. Tungod niana wala nila gibaligya ang ilang yuta.
23 Then Joseph said to the people, “See, I have bought you and your land today for Pharaoh. Now here is seed for you, and you will plant the land.
Unya miingon si Jose sa mga katawhan, “Tan-awa, gipalit ko kamo ug inyong yuta alang sa Paraon. Karon ania ang binhi para kaninyo, ug tamni ang yuta.
24 At the harvest, you must give a fifth to Pharaoh, and four parts will be your own, for seed of the field and for food for your households and your children.”
Sa ting-ani, ihatag ninyo ang ika-limang bahin ngadto sa Paraon, ug ang ika-upat nga bahin alang sa inyong kaugalingon, sa binhi sa kaumahan ug alang sa pagkaon sa inyong panimalay ug sa inyong mga kabataan.”
25 They said, “You have saved our lives. May we find favor in your eyes. We will be Pharaoh's servants.”
Sila miingon, “Giluwas nimo ang among kinabuhi. Makakaplag unta kami ug pabor sa imong panan-aw. Kami mamahimong ulipon sa Paraon.”
26 So Joseph made it a statute which is in effect in the land of Egypt to this day, that one-fifth belongs to Pharaoh. Only the land of the priests did not become Pharaoh's.
Busa nagbuhat si Jose ug balaod ug gipatuman sa yuta sa Ehipto hangtod niining adlawa, nga ang ika-limang bahin iya sa Paraon. Ang yuta lamang sa pari ang wala napanag-iya sa Paraon.
27 So Israel lived in the land of Egypt, in the land of Goshen. His people gained possessions there. They were fruitful and multiplied greatly.
Busa nagpuyo si Israel sa yuta sa Ehipto, sa yuta sa Gosen. Nakapanag-iya ang iyang mga katawhan ug kabtangan didto ug sila nagmabungahon ug nanaghan pag-ayo.
28 Jacob lived in the land of Egypt seventeen years, so the years of Jacob's life were one hundred forty-seven years.
Nagpuyo si Jacob sa yuta sa Ehipto sulod sa 17 ka mga tuig, busa ang katuigan sa kinabuhi ni Jacob nagpangidaron ug 147 ka mga tuig.
29 When the time approached for Israel to die, he called his son Joseph and said to him, “If now I have found favor in your eyes, put your hand under my thigh, and show me faithfulness and trustworthiness. Please do not bury me in Egypt.
Sa dihang hapit na mamatay si Israel, gitawag niya ang iyang anak nga si Jose ug miingon siya kaniya, “Kung makakaplag ako karon ug pabor sa imong atubangan, ibutang ang imong kamot ubos sa akong paa, ug ipakita kanako ang imong pagkamatinud-anon ug pagkamasaligan. Palihog ayaw ako ilubong sa Ehipto.
30 When I sleep with my fathers, you will carry me out of Egypt and bury me in my forefathers' burial place.” Joseph said, “I will do as you have said.”
Sa dihang matulog na ako uban sa akong mga amahan, dad-a ako sa gawas sa Ehipto ug ilubong ako sa lubnganan sa akong mga katigulangan.” Miingon si Jose, “Buhaton ko ang giingon mo.”
31 Israel said, “Swear to me,” and Joseph swore to him. Then Israel bowed down at the head of his bed.
Miingon si Israel, “Panumpa kanako,” ug nanumpa si Jose kaniya. Unya miduko si Israel sa ulohan sa iyang higdaanan.
