Ecclesiastes 10
1 As dead flies cause perfume to stink, so a little folly can overpower wisdom and honor.
Sama sa patay nga langaw nga nakapabaho sa pahumot, busa ang diyutay nga binuang makatabon sa kaalam ug sa kadungganan.
2 The heart of a wise person tends to the right, but the heart of a fool tends to the left.
Ang kasingkasing sa maalamon nga tawo anaa sa tuo, apan ang kasingkasing sa buangbuang anaa sa wala.
3 When a fool walks down a road, his thinking is deficient, proving to everyone he is a fool.
Sa dihang ang buangbuang magalakaw sa dalan, ang iyang panghunahuna walay pulos, nagpamatuod ngadto sa tanan nga buangbuang siya.
4 If the emotions of a ruler rise up against you, do not leave your work. Calm can quiet down great outrage.
Kung ang pagbati sa magmamando mosilaob batok kanimo, ayaw biya-i ang imong buluhaton. Ang kalumo makapakunhod sa dakong kasuko.
5 There is an evil that I have seen under the sun, a kind of error that comes from a ruler:
Adunay daotan nga akong nakita ilalom sa adlaw, usa ka matang sa sayop nga magaabot gikan sa usa ka magmamando.
6 Fools are given leadership positions, while successful men are given low positions.
Ang mga buangbuang gihatagan ug katungdanan, apan ang malamposon nga mga tawo gihatagan ug ubos nga katungdanan.
7 I have seen slaves riding horses, and successful men walking like slaves on the ground.
Nakita nako ang mga ulipon nga nagsakay sa mga kabayo, ug ang malamposon nga tawo naglakaw sama sa mga ulipon ngadto sa yuta.
8 Anyone who digs a pit can fall into it, and whenever someone breaks down a wall, a snake can bite him.
Si bisan kinsa nga mokalot ug bangag mahimong mahulog niini, ug sa bisan kanus-a nga adunay usa ka tawo nga moguba sa paril, mapaakan sa bitin.
9 Whoever cuts out stones can be hurt by them, and the man who chops wood is endangered by it.
Si bisan kinsa nga magbuak sa mga bato mahimong masakitan niini, ug ang tawo nga magbugha ug kahoy mamiligro pinaagi niini.
10 If an iron blade is dull, and a man does not sharpen it, then he must use more strength, but wisdom provides an advantage for success.
Kung ang sundang habol, ug wala kini gibaid sa tawo, kinahanglan mogamit siya ug kusog, apan ang kaalam maghatag ug kaayohan alang sa kalamposan.
11 If a snake bites before it is charmed, then there is no advantage for the charmer.
Kung ang bitin makapaak sa dili pa kini lamaton, walay bintaha alang sa manglamat.
12 The words of a wise man's mouth are gracious, but the lips of a fool consume him.
Ang mga pulong sa baba sa maalamon nga tawo maluloy-on, apan ang mga ngabil sa buangbuang magatulon sa iyang kaugalingon.
13 As words begin to flow from a fool's mouth, foolishness comes out, and at the end his mouth flows with wicked madness.
Sama sa mga pulong nga nagsugod sa pag-awas gikan sa baba sa buangbuang, mogawas ang pagkabuangbuang, ug sa kataposan magaawas sa iyang baba ang daotan nga pagkabuangbuang.
14 A fool multiplies words, but no one knows what is coming. Who knows what is coming after him?
Ang buangbuang magapadaghan sa mga pulong, apan walay nasayod kung unsa ang moabot. Kinsa man ang nasayod kung unsa ang moabot sunod kaniya?
15 The toil of fools wearies them, so that they do not even know the road to town.
Ang pagkugi sa mga buangbuang makahago kanila, busa wala sila nasayod bisan sa dalan paingon sa lungsod.
16 Woe to you, land, if your king is a young boy, and if your leaders begin feasting in the morning!
Alaot ikaw, yuta, kung ang imong hari usa ka batan-ong lalaki, ug kung ang imong mga pangulo nagsugod sa pagpakombira sa kabuntagon!
17 But blessed are you, land, if your king is the son of nobles, and if your leaders eat at the right time, for strength, and not for drunkenness!
Apan bulahan ikaw, yuta, kung ang imong hari anak sa mga halangdon, ug kung ang imong mga pangulo magakaon sa husto nga takna, alang sa kusog, ug dili alang sa pagkapalahubog!
18 Because of laziness the roof sinks in, and because of idle hands the house leaks.
Tungod sa pagkatapolan ang atop mahugno, ug tungod sa walay gibuhat nga mga kamot ang balay magatulo.
19 People prepare food for laughter, wine brings enjoyment to life, and money fills the need for everything.
Ang mga tawo mag-andam ug pagkaon alang sa pagkatawa, ang bino magadala ug kalipay sa kinabuhi, ug ang salapi magahatag sa panginahanglanon alang sa tanang butang.
20 Do not curse the king, not even in your mind, and do not curse rich people in your bedroom. For a bird of the sky might carry your words; whatever has wings can spread the matter.
Ayaw tungloha ang hari, bisan sa imong hunahuna, ug ayaw tungloha ang adunahan nga mga tawo sa imong higdaanan. Kay basin ang langgam sa kawanangan magdala sa imong mga pulong; bisan unsang adunay mga pako makahimo sa pagpakaylap sa maong butang.
