John 7
1 After that Iesus wet about in Galile and wolde not go about in Iewry for the Iewes sought to kill him.
Po tych wydarzeniach Jezus wędrował po Galilei. Nie chciał iść do Judei, ponieważ tamtejsi przywódcy chcieli Go zabić.
2 The Iewes tabernacle feast was at honde.
A zbliżało się kolejne żydowskie święto—Święto Namiotów.
3 His brethren therfore sayde vnto him: get ye hence and go into Iewry yt thy disciples maye se thy workes yt thou doest.
Bracia Jezusa namawiali Go: —Rusz się stąd i idź do Judei! Niech i Twoi uczniowie zobaczą cuda.
4 For ther is no man yt doeth eny thing secretly and he him selfe seketh to be knowen. Yf thou do soche thinges shewe thy selfe to the worlde.
Jeśli ktoś chce być sławny, nie może się kryć po kątach. Skoro naprawdę robisz takie rzeczy, niech Cię zobaczy cały świat.
5 For as yet his brethre beleved not in him.
Mówili tak, bo nie wierzyli Mu. Jezus odpowiedział im jednak:
6 Then Iesus sayd vnto them: My tyme is not yet come youre tyme is all waye redy.
—Mój czas jeszcze nie nadszedł, ale dla was każdy dzień jest dobry.
7 The worlde canot hate you. Me it hateth: because I testify of it that the workes of it are evyll.
Świat nie ma powodu, aby was nienawidzić. Mnie nienawidzi, bo ujawniam jego złe czyny.
8 Go ye vp vnto this feast. I will not go vp yet vnto this feast for my tyme is not yet full come.
Idźcie więc na uroczystości. Ja na razie nie pójdę, bo jeszcze nie przyszła na Mnie pora.
9 These wordes he sayde vnto them and abode still in Galile.
Tak im odpowiedział i sam został w Galilei.
10 But assone as his brethren were goone vp then went he also vp vnto the feast: not openly but as it were prevely.
Gdy bracia udali się na święto, Jezus też tam przyszedł, ale nie jawnie.
11 Then sought him the Iewes at ye feast and sayde: Where is he?
Tymczasem przywódcy szukali Go w czasie uroczystości i wypytywali o Niego.
12 And moche murmurynge was ther of him amonge the people. Some sayde: He is good. Wother sayde naye but he deceaveth the people.
A wśród tłumów krążyły na Jego temat różne wieści. —To wspaniały człowiek!—twierdzili jedni. —Nieprawda! Manipuluje tłumem—mówili inni.
13 How be it no ma spake openly of him for feare of the Iewes
Jednak ze strachu przed przywódcami nikt nie mówił o Nim publicznie.
14 In ye middes of the feast Iesus went vp into the temple and taught.
Mniej więcej w połowie wszystkich uroczystości Jezus wszedł do świątyni i zaczął otwarcie nauczać.
15 And the Iewes marveylled sayinge: How knoweth he ye scriptures seynge yt he never learned?
—Skąd on tak dobrze zna Pisma?—nie mogli wyjść z podziwu przywódcy. —Przecież nie ma wykształcenia!
16 Iesus answered them and sayde: My doctrine is not myne: but his that sent me.
—Ja nie głoszę własnej nauki, lecz słowo Boga, który Mnie posłał—odparł Jezus.
17 If eny man will do his will he shall knowe of the doctrine whether it be of God or whether I speake of my selfe.
—Ten, kto jest gotów wypełniać Jego wolę, rozpozna, czy to, co mówię, pochodzi od Boga, czy sam to wymyśliłem.
18 He that speaketh of him selfe seketh his awne prayse. But he that seketh his prayse that sent him the same is true and no vnrightewesnes is in him.
Kto głosi własne poglądy, zabiega o uznanie dla siebie. Ale kto zabiega o uznanie dla tego, który go posłał, mówi prawdę i jest bez zarzutu.
19 Dyd not Moses geve you a lawe and yet none of you kepeth ye lawe? Why goo ye aboute to kyll me?
Czy Mojżesz nie zostawił wam przykazań? Jednak nikt z was ich nie przestrzega. Chcecie Mnie zabić?
20 The people answered and sayde: thou hast the devyll: who goeth aboute to kyll the?
—Chyba oszalałeś! Kto chce cię zabić?—rozległy się głosy z tłumu.
21 Iesus answered and sayde to them: I have done one worke and ye all marvayle.
—Oburzacie się, że dokonałem jednego cudu w szabat—mówił dalej Jezus.
22 Moses therfore gave vnto you circumcision: not because it is of Moses but of the fathers. And yet ye on the Saboth daye circumcise a man.
—Mojżesz dał wam nakaz, aby dokonywać obrzezania, i już wasi przodkowie robili to nawet w szabat.
23 If a man on the Saboth daye receave circumcision without breakinge of the lawe of Moses: disdayne ye at me because I have made a man every whit whoale on the saboth daye?
Skoro więc w tym świętym dniu dokonuje się tej małej czynności, żeby przestrzegać Prawa Mojżesza, to dlaczego oburzacie się na Mnie, że w szabat uzdrowiłem całego człowieka?
24 Iudge not after the vtter aperaunce: but iudge rightewes iudgement.
Nie oceniajcie po pozorach, ale bądźcie rzetelni w swoim osądzie.
25 Then sayd some of them of Ierusalem: Is not this he who they goo aboute to kyll?
Niektórzy z mieszkańców Jerozolimy mówili wtedy między sobą: —To chyba ten, którego planują zabić?
26 Beholde he speaketh boldly and they saye nothinge to him. Do the rulars knowe in dede that this is very Christ?
Dziwne, że teraz publicznie naucza i nie sprzeciwiają mu się. Może i nasi przywódcy doszli do wniosku, że on jest Mesjaszem?
27 How be it we knowe this man whence he is: but when Christ cometh no man shall knowe whence he is.
Ale przecież wiemy, skąd on pochodzi. Gdy zaś przyjdzie Mesjasz, nikt nie będzie tego wiedział.
28 Then cryed Iesus in ye temple as he taught sayinge: ye knowe me and whence I am ye knowe. And yet I am not come of my selfe but he yt sent me is true whom ye knowe not.
—Tak, znacie Mnie i wiecie, skąd jestem—zawołał podczas nauczania w świątyni Jezus. —Nie przyszedłem tu jednak z własnej inicjatywy. Posłał Mnie Ten, który jest prawdziwy, a którego wy nie znacie.
29 I knowe him: for I am of him and he hath sent me.
Ja Go znam, ponieważ byłem z Nim i to On Mnie posłał.
30 Then they sought to take him: but no ma layde hondes on him because his tyme was not yet come.
Wówczas przywódcy próbowali Go aresztować. Nikt jednak nie ośmielił się podnieść na Niego ręki, bo nie nadszedł jeszcze Jego czas.
31 Many of the people beleved on him and sayde: when Christ cometh will he do moo miracles then this man hath done?
Wtedy wielu spośród zgromadzonych uwierzyło Mu. —Czy można się spodziewać, że Mesjasz miałby uczynić więcej cudów niż On?—argumentowali.
32 The pharises hearde that the people murmured suche thinges about him. Wherfore ye pharises and hye prestes sent ministres forthe to take him.
Faryzeusze dowiedzieli się, jakie nastroje panują wśród tłumów, i wspólnie z najwyższymi kapłanami wysłali strażników, aby aresztowali Jezusa.
33 Then sayde Iesus vnto the: Yet am I a lytell whyle with you and then goo I vnto him that sent me.
On jednak powiedział im: —Jeszcze przez krótki czas będę z wami, a później wrócę do Tego, który Mnie do was posłał.
34 Ye shall seke me and shall not fynde me: and where I am thyther can ye not come.
Będziecie Mnie szukać, ale nie znajdziecie. Tam, dokąd idę, wy nie możecie pójść.
35 Then sayde the Iewes bitwene the selves: whyther will he goo that we shall not fynde him? Will he goo amonge the gentyls which are scattered all a broade and teache the gentyls?
—Dokąd on zamierza odejść, skoro mamy go nie znaleźć?—zastanawiali się między sobą. —Czyżby zamierzał udać się za granicę i nauczać pogan oraz naszych rodaków żyjących na emigracji?
36 What maner of sayinge is this that he sayde: ye shall seke me and shall not fynde me: and where I am thyther can ye not come?
Co ma na myśli, mówiąc: „Będziecie Mnie szukać, ale nie znajdziecie” i „Tam, gdzie się udaję, wy nie możecie pójść”?
37 In the last daye that great daye of the feaste Iesus stode and cryed sayinge: If eny man thyrst let him come vnto me and drinke.
W ostatnim, najważniejszym dniu święta Jezus zawołał do tłumów: —Jeśli ktoś jest spragniony, niech przyjdzie do Mnie i pije.
38 He that beleveth on me as sayeth the scripture out of his belly shall flowe ryvers of water of lyfe.
Jak mówi Pismo, jeśli ktoś uwierzy Mi, to z jego wnętrza wypłyną rzeki żywej wody.
39 This spak he of the sprete which they that beleved on him shuld receave. For the holy goost was not yet there because that Iesus was not yet glorifyed.
Mówił tak o Duchu Świętym, którego mieli otrzymać wierzący Mu. Duch bowiem nie był jeszcze zesłany, ponieważ Jezus nie został jeszcze otoczony chwałą.
40 Many of the people when they hearde this sayinge sayd: of a truth this is a prophet
Słysząc te słowa, niektórzy z tłumu mówili: —To na pewno prorok.
41 Other sayde: this is Christ. Some sayde: shall Christ come out of Galile?
—To jest Mesjasz!—twierdzili inni. —Jak to? Mesjasz z Galilei?—mówili jeszcze inni.
42 Sayeth not the scripture that Christ shall come of the seed of David: and out of the toune of Bethleem where David was?
—Przecież Pismo mówi, że Mesjasz będzie potomkiem króla Dawida i będzie pochodził z Betlejem, jego rodzinnej miejscowości.
43 So was ther dissencion amonge the people aboute him.
Tak więc zdania ludzi były podzielone.
44 And some of them wolde have taken him: but no man layed hondes on him.
Niektórzy chcieli Go nawet aresztować, ale nikt nie ośmielił się Go dotknąć.
45 Then came ye ministres to ye hye prestes and pharises. And they sayde vnto the: why have ye not brought him?
Strażnicy, którzy mieli zatrzymać Jezusa, wrócili więc do najwyższych kapłanów i faryzeuszy z pustymi rękami. —Dlaczego nie przyprowadziliście go?—wołali przełożeni.
46 The servautes answered never man spake as this man doeth.
—Nigdy jeszcze nie słyszeliśmy, żeby jakiś człowiek przemawiał tak jak On!—odpowiedzieli strażnicy.
47 Then answered the the pharises: are ye also disceaved?
—Więc i was oszukał?—krzyczeli faryzeusze.
48 Doth eny of the rulers or of the pharises beleve on him?
—Czy słyszeliście, żeby ktoś z przełożonych lub faryzeuszy uwierzył Mu?
49 But the comen people whiche knowe not ye lawe are cursed.
A ten motłoch, który w ogóle nie zna Prawa Mojżesza, niech będzie przeklęty!
50 Nicodemus sayde vnto them: He that came to Iesus by nyght and was one of them.
Wtedy zabrał głos Nikodem, jeden z przywódców, który kiedyś odwiedził Jezusa.
51 Doth oure lawe iudge eny man before it heare him and knowe what he hath done?
—Czy nasze Prawo zezwala na skazanie kogoś bez dokładnego przyjrzenia się jego czynom i zapewnienia oskarżonemu możliwości obrony?
52 They answered and sayde vnto him: arte thou also of Galile? Searche and loke for out of Galile aryseth no Prophet.
—A może i ty jesteś z Galilei?—odparli. —Sam sprawdź Pismo i przekonaj się, że stamtąd nie pochodził żaden prorok.
53 And every man went vnto his awne housse.
Po tych słowach rozeszli się do domów.
