Acts 13
1 Among the members of the Church at Antioch there were several Prophets and Teachers — Barnabas, Simeon who was known by the name of ‘Black’, Lucius of Cyrene, Manaen, foster-brother of Prince Herod, and Saul.
Ug sa iglesia sa Antioquia didtoy mga profeta ug mga magtutudlo nga mao sila si Bernabe, si Simeon nga ginganlan ug Niger, si Lucio nga taga-Cirene, si Manaen nga kanhi sakop sa panimalay ni Herodes nga gobernador, ug si Saulo.
2 While they were engaged in the worship of the Lord and were fasting, the Holy Spirit said: “Set apart for me Barnabas and Saul, for the work to which I have called them.”
Ug samtang nanagsimba sila sa Ginoo ug nanagpuasa, ang Espiritu Santo miingon, "Igahin kanako si Bernabe ug si Saulo alang sa bulohaton nga niini gitawag ko sila."
3 Accordingly, after fasting and prayer, they placed their hands on them and dismissed them.
Ug unya tapus sila managpuasa ug manag-ampo, sila mipandong sa ilang mga kamot sa ibabaw nila ug mipagikan kanila.
4 Barnabas and Saul, sent on this mission, as they were, by the Holy Spirit, went down to Seleucia, and from there sailed to Cyprus.
Busa, pinagikan sa Espiritu Santo, sila nanglugsong ngadto sa Seleucia; ug gikan didto misakay silag sakayan padulong sa Cipro.
5 On reaching Salamis, they began to tell the Message of God in the Jewish Synagogues; and they had John with them as an assistant.
Ug sa paghiabut nila sa Salamina, ilang gimantala ang pulong sa Dios sulod sa mga sinagoga sa mga Judio. Ug si Juan didto uban kanila ingon nga katabang.
6 After passing through the whole island, they reached Paphos, where they found an astrologer who pretended to be a Prophet — a Jew by birth, whose name was Barjoshua.
Ug sa nalibut na nila ang tibuok pulo hangtud sa Pafos, ilang gikahibalag ang usa ka Judiyong salamangkiro ug profeta nga mini, nga ginganlan si Bar-Jesus.
7 He was at the court of the Governor, Sergius Paulus, a man of intelligence, who sent for Barnabas and Saul and asked to be told God’s Message.
Siya uban sa gobernador nga si Sergio Paulo, nga maoy usa ka tawong masinabuton. Ug si Bernabe ug si Saulo gipakuha sa gobernador, ug gikan kanila iyang gitinguha ang pagpamati sa pulong sa Dios.
8 But Elymas, the astrologer (for that is the meaning of the word), opposed them, eager to divert the Governor’s attention from the Faith.
Apan gisupak sila ni Elimas nga salamangkiro (kay mao man kana ang kahulogan sa iyang ngalan, ) nga naninguha sa pagpatipas sa gobernador gikan sa pagkamatinoohon.
9 However, Saul (who is the same as Paul), full of the Holy Spirit, fixed his eyes on him and said:
Apan si Saulo, nga ginganlan usab si Pablo, nga puno sa Epiritu Santo, mitutok kaniya
10 “You incarnation of deceit and all fraud! You son of the Devil! You opponent of all that is good! Will you never cease to divert ‘the straight paths of the Lord’? Listen!
ug miingon, "Ikaw nga anak sa yawa, ikaw nga kaaway sa tanang pagkamatarung, puno sa tanang limbong ug lansis, dili ka ba mohunong sa pagtuis sa mga matul-id nga dalan sa Ginoo?
11 The hand of the Lord is upon you even now, and you will be blind for a time and unable to see the sun.” Immediately a mist and darkness fell upon him, and he went feeling about for some one to guide him.
Ug karon, tan-awa, nahisakpan ka sa kamot sa Ginoo, ug ikaw mabuta ug dili na makakita sa Adlaw sulod sa usa ka panahon." Ug dihadiha mitakyap kaniya ang kangiob ug kangitngit, ug nagsukarap siya nga nangitag tawong makaagak kaniya sa kamot.
12 When the Governor saw what had happened, he became a believer in Christ, being greatly impressed by the teaching about the Lord.
Ug ang gobernador mitoo, sa pagkakita niya sa nahitabo, kay siya natingala sa tuloohan mahitungod sa Ginoo.
13 After this, Paul and his companions set sail from Paphos and went to Perga in Pamphylia, where John left them and returned to Jerusalem.
Ug unya si Pablo ug ang iyang mga kauban migikan sa Pafos sakay sa sakayan, ug midunggo sila sa Perge sa kayutaan sa Panfilia. Ug didto si Juan mibiya kanila ug mipauli sa Jerusalem;
14 The others went on from Perga and arrived at Antioch in Pisidia. There they went into the Synagogue on the Sabbath and took their seats.
apan sila mibaktas gikan sa Perge ug miabut sa Antioquia sa kayutaan sa Pisidia. Ug sa pagkaadlaw nga igpapahulay sila misulod sa sinagoga ug nanglingkod.
15 After the reading of the Law and the Prophets, the President of the Synagogue sent them this message — “Brothers, if you have any helpful words to address to the people, now is the time to speak.”
Ug tapus sa pagbasa sa kasugoan ug sa mga profeta, sila gipasugoan sa mga punoan sa sinagoga, gipaingnan, "Mga igsoon, kon aduna kamoy pulong pagmaymay alang sa katawhan, isulti kana."
16 So Paul rose and, motioning with his hand, spoke as follows: “Men of Israel and all here who reverence God, hear what I have to say.
Ug si Pablo mitindog, ug sa nakasinyas siya sa kamot sa pagpahilum, miingon,
17 The God of this people Israel chose our ancestors, and during their stay in Egypt increased the prosperity of the people, and then ‘with uplifted arm brought them out from that land.’
Ang Dios niining katawhan sa Israel nagpili sa atong mga ginikanan; ug ang katawhan iyang gituboy sa panahon sa ilang pagpuyo didto sa yuta sa Egipto, ug sa bukton nga binakyaw iyang gipagula sila gikan didto.
18 For about forty years ‘he bore with them in the Desert’;
Ug sulod sa mga kap-atan ka tuig, giantus niya ang ilang mga batasan didto sa kamingawan.
19 then, after destroying seven heathen nations in Canaan, he allotted their land to this people —
Ug sa iya nang nalaglag ang pito ka mga nasud sa yuta sa Canaan, ang kayutaan niini iyang gihatag kanila ingon nga kabilin sulod sa mga upat ka gatus ug kalim-an ka tuig.
20 For about four hundred and fifty years. In later times he gave them Judges, of whom the Prophet Samuel was the last.
Ug tapus niana, iyang gihatagan silag mga maghuhukom hangtud kang Samuel nga profeta.
21 And, when they demanded a king, God gave them Saul the son of Kish, a man of the tribe of Benjamin, who reigned for forty years.
Unya nangayo silag hari, ug kanila gihatag sa Dios si Saul nga anak ni Cis, usa ka tawo sa kabanayan ni Benjamin, nga naghari sulod sa kap-atan ka tuig.
22 After removing him, he raised David to the throne, and bore this testimony to him — ‘In David, the son of Jesse, I have found a man after my own heart, who will carry out all my purposes.’
Ug sa gikapalagpot na siya sa Dios, gituboy niya si David aron mahimong ilang hari, nga mahitungod kaniya ang Dios nanghimatuod ug nag-ingon, `Diha kang David nga anak ni Jese, nakakaplag akog tawo nga tukma sa akong kasingkasing; siya magatuman sa tanan kong mga pagbuot.'
23 It was from this man’s descendants that God, in accordance with his promise, gave Israel a Saviour — Jesus;
Gikan sa mga kaliwat niining tawhana, sa Dios ang Israel gidad-an ug Manluluwas nga mao si Jesus, sumala sa iyang gisaad.
24 John having first proclaimed, before the appearance of Jesus, a baptism upon repentance for all the people of Israel.
Sa wala pa kini siya moabut, si Juan nagwali mahitungod sa bautismo sa paghinulsol ngadto sa tanang katawhan sa Israel.
25 As John was drawing towards the end of his career, he said what do you suppose that I am? I am not the Christ. But there is “One Coming” after me, whose very sandal I am not worthy to untie.’
Ug sa naghinapos na si Juan sa iyang paningkamot, siya miingon, `Unsa may inyong pagdahum kanako? Ako dili mao siya, hinonoa, sa akong ulahi adunay umaabut, nga sa mga sapin sa iyang mga tiil dili gani ako takus sa pagbadbad.'
26 Brothers, descendants of Abraham, and all those among you who reverence God, it was to us that the Message of this Salvation was sent.
"Mga igsoon, mga anak sa kaliwatan ni Abraham, ug tanan kaninyo nga mga mahadlokon sa Dios, kita mao ang gipadad-an sa pulong mahitungod niining maong kaluwasan.
27 The people of Jerusalem and their leading men, failing to recognise Jesus, and not understanding the utterances of the Prophets that are read every Sabbath, fulfilled them by condemning him.
Kay ang mga nagapuyo sa Jerusalem ug ang ilang mga punoan, tungod sa ilang wala pagpakaila kaniya ug sa ilang wala pagpakasabut sa mga sulti sa mga profeta nga ginabasa sa matag-adlaw nga igpapahulay, nanagpakatuman niini pinaagi sa ilang pagsilot kaniya sa kamatayon.
28 They found no ground at all for putting him to death, and yet demanded his execution from Pilate;
Ug bisan pa nga wala silay hingkaplagan nga bisan unsa batok kaniya nga takus sa kamatayon, ila gayud nga gipangayo kang Pilato nga ipapatay siya.
29 and, after carrying out everything written about him, they took Jesus down from the cross, and laid him in a tomb.
Ug sa ila nang natuman ang tanang nahisulat mahitungod kaniya, siya gihugos nila gikan sa kahoy, ug ilang gibutang sa usa ka lubnganan.
30 But God raised him from the dead;
Apan gibanhaw siya sa Dios gikan sa mga patay;
31 and he appeared for many days to those who had gone up with him from Galilee to Jerusalem, and who are now witnesses for him to the people.
ug sulod sa daghang mga adlaw siya nagpakita kanila nga mga nanagpanungas uban kaniya gikan sa Galilea ngadto sa Jerusalem, nga mao karon ang iyang mga saksi ngadto sa katawhan.
32 We also have good news to tell you, about the promise made to our ancestors —
Ug kaninyo among ginamantala ang Maayong Balita nga ang gisaad sa Dios ngadto sa atong mga ginikanan,
33 That our children have had this promise completely fulfilled to them by God, by his raising Jesus. That is just what is said in the second Psalm — ‘Thou art my Son; this day I have become thy Father.’
kini iya nang natuman nganhi kanato nga ilang mga kaanakan pinaagi sa pagpatindog kang Jesus; maingon nga nahisulat usab kini sa ikaduhang salmo, nga nag-ingon: `Ikaw akong Anak, karong adlawa ako nahimong imong Amahan.'
34 As to his raising Jesus from the dead, never again to return to corruption, this is what is said — ‘I will give to you the sacred promises made to David;’
Ug mahitungod sa iyang pagbanhaw kaniya gikan sa mga patay, sa wala nay pagbalik ngadto sa kadunotan, siya misulti sa ingon niini: `Ihatag ko kaninyo ang balaan ug kasaligan nga mga panalangin nga gisaad ngadto kang David.'
35 And, therefore, in another Psalm it is said — ‘Thou wilt not give up the Holy One to undergo corruption.’
Tungod niini siya nagaingon usab sa laing salmo: `Dili mo man itugot nga ang imong Balaan moagig pagkadunot.'
36 David, after obediently doing God’s will in his own time, ‘fell asleep and was laid by the side of his ancestors, and did undergo corruption;
Kay si David, tapus makaalagad sa katuyoan sa Dios diha sa iyang kaugalingong kaliwatan, namatay ug gilubong ipon sa iyang mga ginikanan, ug miagig pagkadunot.
37 but Jesus, whom God raised from the dead, did not undergo corruption.
Apan siya nga gibanhaw sa Dios wala moagig pagkadunot.
38 I would, therefore, have you know, brothers, that through Jesus forgiveness of sins is being proclaimed to you,
Busa, mga igsoon, kinahanglan inyong mahibaloan nga pinaagi niining tawhana ginamantala karon kaninyo ang kapasayloan sa mga sala,
39 and that, in union with him, every one who believes in him is absolved from every sin from which under the Law of Moses you could not be absolved.
ug nga pinaagi kaniya ang tanan nga nagatoo gipahigawas na gikan sa tanang butang, nga gikan niini ang kasugoan ni Moises wala makahimo sa pagpahigawas kaninyo.
40 Beware, therefore, that what is said in the Prophets does not come true of you —
Busa, magmatngon kamo nga dili mahitabo kaninyo ang ginaingon diha sa basahon sa mga profeta:
41 ‘Look, you despisers, and wonder, and perish; For I am doing a deed in your days — A deed which, though told you in full, you will never believe’.”
`Tan-awa, kamong mga mayubiton, panghitingala ug pangawagtang kamo; kay sa inyong mga adlaw pagabu-haton ko ang usa ka buhat, usa ka buhat nga dili gayud ninyo pagatoohan, bisan pa kon adunay magasugilon kaninyo niini.'"
42 As Paul and Barnabas were leaving the Synagogue, the people begged for a repetition of this teaching on the next Sabbath.
Ug sa pagpanggula nila ni Pablo ug ni Bernabe, ang mga tawo mihangyo kanila nga kining mga butanga ikausab unta pagsugilon kanila sa sunod nga adlaw nga igpapahulay.
43 After the congregation had dispersed, many of the Jews, and of the converts who joined in their worship, followed Paul and Barnabas, who talked with them and urged them to continue to rely upon the loving-kindness of God.
Ug pagkatapus na sa tigum sa sinagoga, daghang mga Judio ug mga masimbahong kinabig ngadto sa tinoohan sa mga Judio mikuyog kang Pablo ug Bernabe, nga misulti kanila ug miagda kanila sa pagpadayon diha sa grasya sa Dios.
44 On the following Sabbath, almost all the city gathered to hear God’s Message.
Ug sa pagkasunod nga adlaw nga igpapahulay, hapit ang tanang nanag-puyo sa siyudad nagkatigum sa pagpatalinghug sa pulong sa Dios.
45 But the sight of the crowds of people filled the minds of the Jews with jealousy, and they kept contradicting Paul’s statements in violent language.
Apan sa pagkakita sa mga Judio sa panon sa katawhan, sila napuno sa kasina, ug ilang gisupak ang mga gipanulti ni Pablo, ug ilang gipasipalahan siya.
46 Then Paul and Barnabas spoke out fearlessly, and said: “It was necessary that the Message of God should be told to you first; but, since you reject it and reckon yourselves not worthy of the Immortal Life — we turn to the Gentiles! (aiōnios g166)
Ug si Pablo ug si Bernabe, sa walay kokahadlok, miingon, "Kinahanglan gayud nga ang pulong sa Dios anha igauna sa pagmantala kaninyo. Apan kay inyo man kining gisalikway ug inyong gihukman ang inyong kaugalingon nga dili takus sa kinabuhing dayon, tan-awa, kami mangadto sa mga Gentil. (aiōnios g166)
47 For this is the Lord’s command to us — ‘I have destined thee for a Light to the Gentiles, A means of Salvation to the ends of the earth’.”
Kay sa ingon niini gisugo kami sa Ginoo nga nag-ingon: `Gipahimutang ko ikaw nga kahayag sa mga Gentil, aron pagadad-on mo ang kaluwasan hangtud sa kinatumyan sa yuta.'"
48 On hearing this, the Gentiles were glad and extolled God’s Message; and all those who had been enrolled for Immortal Life became believers in Christ; (aiōnios g166)
Ug sa pagkadungog niini sa mga Gentil, sila nangalipay ug ilang gidalayeg ang pulong sa Dios; ug nanagpanoo ang tanan nga gikatagana nang daan alang sa kinabuhing dayon. (aiōnios g166)
49 and the Lord’s Message was carried throughout that district.
Ug ang pulong sa Ginoo mikaylap sa tibuok kayutaan.
50 But the Jews incited the women of position who worshiped with them, and the leading men of the town, and started a persecution against Paul and Barnabas, and drove them out of their neighbourhood.
Apan ang mga Judio mihulhog sa mga inilang kababayen-an nga mga masimbahon ug sa mga kadag-kuan sa siyudad, ug ilang gipalihok ang pagpanglutos batok kang Pablo ug kang Bernabe, ug ilang kayutaan.
51 They, however, shook the dust off their feet in protest,
Apan sila nanaktak sa mga abog gikan sa ilang mga tiil batok kanila, ug nangadto sa Iconio.
52 and went to Iconium, leaving the disciples full of joy and of the Holy Spirit.
Ug ang mga tinun-an napuno sa kalipay ug sa Espiritu Santo.
