Ruth 4
1 [Meanwhile], Boaz went up to the town gate and sat there. [That was the place where people met together to decide important matters]. When the man that Boaz had mentioned came there, the close relative of Ruth and Naomi’s dead husbands [who had a responsibility to take care of Naomi and Ruth], Boaz said to him, “My friend, come over here and sit down.” So the man went and sat down.
Potem Booz szedł do bramy, i usiadł tam; a oto, pokrewny on szedł mimo, o którym powiedział był Booz; i rzekł mu: Pójdź sam a siądź tu, ty a ty; a on przyszedłszy siadł.
2 Boaz then gathered ten of the elders of the town and asked them to sit down [there also]. After they sat down,
Wziąwszy tedy dziesięć mężów starszych miasta onego, mówił do nich: Siądźcież też tu; i usiedli.
3 he said to the man who had the responsibility to take care of Naomi, “Naomi has returned from Moab [region]. She wants to sell the field that belonged to our relative Elimelech.
Zatem rzekł onemu powinowatemu: Dział roli, który był brata naszego Elimelecha, sprzedała Noemi, która się wróciła z ziemi Moabskiej.
4 I thought that I should tell you about that, and suggest that you buy it, while these elders who are sitting here are listening. If you are willing to buy the property, do that. But if you do not want to buy it, tell me, so that I will know. I am suggesting this to you because you are the one who has the first right to buy it, and I am the one who has the second/next right to buy it.” The man replied, “I will buy it!”
I zdało mi się to odnieść do uszu twoich, mówiąc: Otrzymaj tę rolę przed tymi, którzy tu siedzą, i przed starszymi ludu mego; a chceszli ją odkupić, odkup; a jeźliż nie odkupisz, powiedz mi; bo wiem, że nad cię niemasz bliższego do wykupienia, a jam po tobie. Tedy on rzekł: Ja odkupię.
5 Then Boaz told him, “When you buy the land from Naomi, you will also be taking Ruth, [the woman] who is from Moab, [to be your wife], in order that she may [give birth to a son who will] inherit the property of her dead husband [MTY].”
Nadto rzekł Booz: Dnia, którego otrzymasz rolę z rąk Noemi, tedy też i Rutę Moabitkę, żonę zmarłego, pojmiesz, abyś wzbudził imię zmarłego w dziedzictwie jego.
6 Then the close relative [of Ruth’s dead husband] said, “[If that is so], I do not [want to] buy the field, because then my own [children] would not inherit the property; [Ruth’s children would inherit it]. You buy the property!”
Odpowiedział powinowaty: Nie mogę odkupić, bym snać nie stracił dziedzictwa mego. Odkupże ty sobie bliskość moję, gdyż ja nie mogę odkupić jej.
7 At that time, it was the custom in Israel, when a person bought property that belonged to another person, that the man who was selling the property would take off one of his sandals and give it to the one who was buying the property. That was the way they finalized sales in Israel.
(A był to starodawny zwyczaj w Izraelu przy wykupie, i przy zamianie, aby warowniejsza była każda sprawa, tedy zzuwał jeden z nich trzewik swój, i dawał go bliźniemu swojemu; a toć było na świadectwo ustępowania dóbr w Izraelu.)
8 So that close relative said to Boaz, “You buy the field yourself!” And he took off [one of] his sandals [and gave it to Boaz].
Tedy rzekł on powinowaty do Booza: Otrzymajże ty; i zzuł trzewik swój.
9 Then Boaz said to the elders and all the [other] people [who were there], “Today you have all seen that I have bought from Naomi all the property that belonged to [her dead husband] Elimelech and [his dead sons] Mahlon and Chilion.
Zatem rzekł Booz do onych starszych, i do wszystkiego ludu: Świadkami dziś jesteście wy, żem to wszystko otrzymał, co było Elimelechowe, i to wszystko, co było Chelijonowe, i Mahalonowe, z rąk Noemi.
10 I am also taking Ruth, [the woman] from Moab, Mahlon’s widow, to be my wife, in order that she may give birth to a son who will inherit the property of the dead man. In that way, Elimelech’s name will continue [LIT] among the members of his family and among all the people of this town. Today you all are witnesses [of what I have done].”
Do tego Rutę Moabitkę, żonę Machalonowę, wziąłem sobie za żonę, abym wzbudził imię zmarłego w dziedzictwie jego, iżby nie zginęło imię onego zmarłego między bracią jego, i z bramy miejsca jego; tego wyście dzisiaj świadkami.
11 All the elders and the [others] who were sitting at the [town] gate [agreed, and one of them] said, “[Yes, ] we are witnesses. We hope/desire that Yahweh will enable this woman, who will be coming into your home, to give birth to many children, as Rachel and Leah did. They are the women from whom all [us] people [MTY] of Israel are descended. We hope that you will become rich in the clan of Ephratah, and become famous [MTY] [here] in Bethlehem.
I rzekł wszystek lud, który był w bramie miasta, i starsi: Jesteśmy świadkami; niech ci da Pan, aby niewiasta, która wchodzi w dom twój, była jako Rachel i jako Lija, które obie zbudowały dom Izraelski. Poczynajże sobie mężnie w Efracie, zjednaj sobie imię w Betlehemie.
12 We hope/desire that Yahweh will enable you and this young woman to have many descendants. And we hope/desire that your family will be as important as the family of your ancestor Perez, the son of Judah and Tamar.”
Niechajże dom twój będzie jako dom Faresa, (którego porodziła Tamar Judzie, ) z nasienia tego, któreć da Pan z tej to białej głowy.
13 So Boaz took Ruth [home], and she became his wife. He (slept with/had sexual relations with) her [EUP] and Yahweh enabled her to become pregnant, and she gave birth to a son.
A tak pojął sobie Booz Rutę, i była mu za żonę; a gdy wszedł do niej, tedy jej dał Pan, że poczęła, i porodziła syna.
14 The women [of Bethlehem] said to Naomi, “Praise Yahweh! Now he has given [LIT] you a grandson who will be the one who will have the responsibility to take care of you. We hope that he will become famous [MTY] throughout Israel.
I rzekły niewiasty do Noemi: Błogosławiony Pan, który cię dziś nie chciał mieć bez powinowatego, aby zostało imię jego w Izraelu.
15 He will make you feel young again, and he will take care of you when you become old. Your daughter-in-law, who loves you, has given birth to a son, who will (be better to/do more for) you than [if you had] seven sons [of your own].”
Tenci ucieszy duszę twoję, i będzie cię żywił w starości twojej; albowiem synowa twoja, która cię miłuje, porodziła go, którać daleko jest lepsza, niżeli siedm synów.
16 Then Naomi took the baby and put him on her lap, and took care of him.
A tak wziąwszy Noemi dzieciątko, położyła je na łonie swojem, a była mu za piastunkę.
17 The women who were living near her said, “[It is as though] Naomi [now] has a son!” And they named him Obed. [Later], Obed became the father of Jesse, and [later] Jesse became the father of [King] David.
I dały mu sąsiady imię, mówiąc: Narodził się syn Noemi, i nazwały imię jego Obed; tenci jest ojciec Isajego ojca Dawidowego.
18 Here is [a list of] the ancestors of [King David]: Perez’s son was Hezron. Hezron’s son was Ram. Ram’s son was Amminadab. Amminadab’s son was Nahshon. Nahshon’s son was Salmon. Salmon’s son was Boaz. Boaz’s son was Obed. Obed’s son was Jesse. Jesse’s son was [King] David.
A teć są rodzaje Faresowe: Fares spłodził Hesrona;
A Hesron spłodził Rama, a Ram spłodził Aminadaba;
A Aminadab spłodził Nahasona, a Nahason spłodził Salmona;
A Salmon spłodził Booza, a Booz spłodził Obeda;
A Obed spłodził Isajego, a Isaj spłodził Dawida.
