Romans 15

1 Most of us are sure [that God will not punish us for doing certain things that the laws and rituals God gave Moses said the Jews should not do. But we] should be patient with those who are uncertain [about such things], and we should not let them irritate us. We should not [simply] please ourselves.

ئەمدى ئېتىقادىمىز كۈچلۈك بولغان بىزلەر ئۆزىمىزنى قانائەتلەندۈرۈشنىلا ئويلىماي، بەلكى ئېتىقادى ئاجىزلارنىڭمۇ ئاجىزلىقلىرىنى كۆتۈرىشىمىز كېرەك.

2 Each of us should [do the things that] please the fellow [believers with whom we come in contact, and things that will] benefit them. [We should do those things] in order to help them mature [spiritually].

ھەربىرىمىز ئۆز يېقىنىمىزنىڭ ئېتىقادىنى قۇرۇپ چىقىشى ئۈچۈن، ئۇنىڭ بەخت-بەرىكىتىنى كۆزلەپ، ئۇنى خۇرسەن قىلىشقا ئىنتىلەيلى.

3 [We should please our fellow believers], since Christ [has set us an example]. He did not [do things to] please himself. On the contrary, [he tried to please God even when others insulted him. That was] as it is written {as ([someone/the Psalmist]) wrote} [in Scripture that the Messiah said to God]: “When people insulted you [(sg)], [it was as though] they were also insulting me.”

چۈنكى ھەتتا مەسىھمۇ ئۆزىنى قاندۇرۇشنى ئويلىمىغانىدى. بۇ توغرىسىدا مۇقەددەس يازمىلاردا مۇنداق پۈتۈلگەن: «سەن [خۇدانى] ھاقارەت قىلغانلارنىڭ ھاقارەتلىرى مېنىڭ ئۈستۈمگە چۈشتى».

4 And [you need to remember that] what was written previously {what [God’s servants] previously wrote} [in the Scriptures], was written {[they] wrote} to teach us in order that we would be patient and be encouraged by [reading/believing] what they wrote. If we do that, we can confidently expect [God to do for us all he has promised].

چۈنكى بۇرۇندا [ۋەھىي بىلەن] پۈتۈلگەن يازمىلاردىكى ھەرقايسى سۆزلەر بىزگە ئۆگىتىش ئۈچۈن يېزىلغان بولۇپ، مەقسىتى مۇقەددەس كىتابلاردىن كەلگەن سەۋر-تاقەت ۋە ئىلھامبەخش ئارقىلىق بىزدە ئازرۇ-ئۈمىدنىڭ بولۇشى ئۈچۈندۇر.

5 God is the one who enables us to be patient and encourages us. ([Ask/Pray to]) [him that he would] enable you [all] to live harmoniously with each other, doing as Christ Jesus [did].

ئەمدى سەۋر-تاقەت ۋە ئىلھامبەخشنىڭ ئىگىسى خۇدا سىلەرنى مەسىھ ئەيسانى ئۈلگە قىلىپ، ئۆزئارا بىر ئوي-نىيەتكە كەلتۈرگەي؛

6 Then, as you are united in what you think and say [MTY], you will praise God, [who is the heavenly] father [MET] of our Lord Jesus Christ.

بۇنىڭ بىلەن سىلەر خۇدانى، يەنى رەببىمىز ئەيسا مەسىھنىڭ ئاتىسىنى بىر جان بىر دىل بىلەن بىر ئېغىزدىن ئۇلۇغلىغايسىلەر.

7 So [I say to all of you believers at Rome], accept each other. [If you do that], people will praise God [as they see you behaving like Christ. Accept each other] just like Christ accepted you!

شۇڭا، مەسىھ سىلەرنى قوبۇل قىلىپ، خۇداغا شان-شەرەپ كەلتۈرگىنىدەك، سىلەرمۇ بىر-بىرىڭلارنى قوبۇل قىلىڭلار.

8 I want [you to remember] that Christ [helped us] Jews [MTY] by what he did, in order to show that God (is faithful/does what he says he will do). That is, [his coming as our Messiah] fulfilled what God promised to [our Jewish] ancestors.

چۈنكى سىلەرگە شۇنى ئېيتىمەنكى، ئەيسا مەسىھ خۇدانىڭ ئاتا-بوۋىلارغا بەرگەن ۋەدىلىرىنى ئىسپاتلاش ئۈچۈن، شۇ ئارقىلىق ئەللەرمۇ خۇدانىڭ رەھىم-شەپقىتىنى كۆرۈپ ئۇنى ئۇلۇغلىشى ئۈچۈن، خەتنە قىلىنغانلارغا خۇدانىڭ ھەقىقىتىنى يەتكۈزگۈچى خىزمەتكار سۈپىتىدە تەيىنلەندى. بۇ خۇددى [مۇقەددەس يازمىلاردا]: ــ «شۇڭا ساڭا ئەللەر ئارىسىدا مەدھىيە ئوقۇيمەن، ۋە سېنىڭ نامىڭنى كۈيلەيمەن» ــ دەپ يېزىلغانىدى.

9 And [by acting mercifully to them, he also caused] non-Jews to praise him. [What he has done for non-Jews] fulfills what is written [in the Scriptures that David said to God]: “So I will praise you [(sg) when I am] among the non-Jews, and I will sing to you [MTY].”

10 [David] also wrote, “You non-Jews, rejoice with us who are God’s people.”

ۋە ئۇ يەنە: ــ «ئەي ئەللەر، [خۇدا]نىڭ خەلقى بىلەن بىللە شاد-خۇرام بولۇڭلار!» ــ دەيدۇ.

11 [And Moses wrote in] the [Scriptures], “Praise the Lord, all [you] non-Jews, and may everyone praise him [DOU].”

ۋە يەنە ئۇ: ــ «ئەي بارلىق ئەللەر، پەرۋەردىگارنى مەدھىيىلەڭلار، ئەي پۈتكۈل قوۋملەر، ئۇنى ئۇلۇغلاڭلار!» ــ دەيدۇ.

12 And Isaiah wrote [in the Scriptures], “There will be a descendant [MET] of [King] David who will begin to rule the non-Jews. They will confidently expect him [to fulfill what he has promised].”

يەنە، يەشايا [پەيغەمبەرمۇ] مۇنداق دەيدۇ: ــ «يەسسەنىڭ يىلتىزى بولغان كىشى مەيدانغا چىقىدۇ، ئەللەرگە ھاكىملىق قىلىدىغان زات ئورنىدىن تۇرىدۇ؛ ئەللەر دەرۋەقە ئۇنىڭغا ئۈمىد باغلايدۇ».

13 God is the one who causes you to confidently expect [him to do what he has promised. I pray/ask] that he will cause you to be completely joyful and peaceful as you trust [in him]. As you do that, the Holy Spirit will enable you to more and more confidently expect [to receive what God has promised you].

ئەمدى ئۈمىدنىڭ ئىگىسى خۇدا ئۆزىگە ئىشىنىۋاتقانلىقىڭلاردىن قەلبىڭلارنى تولۇق شاد-خۇراملىق ۋە تىنچ-خاتىرجەملىككە تولدۇرغاي، شۇنىڭ بىلەن مۇقەددەس روھنىڭ كۈچ-قۇدرىتى بىلەن ئۈمىدكە تولۇپ تاشقايسىلەر.

14 My fellow believers, I myself am [completely] sure that you yourselves [have acted toward others] in a completely good way. You have done that because you have known completely [all that God wants you to know] [HYP], and because you are able to teach each other.

ئى قېرىنداشلىرىم، كۆڭلۈڭلارنىڭ مېھرىبانلىق بىلەن تولغانلىقىغا، مول بىلىملەر بىلەن تولۇق بېزەلگەنلىكىگە، شۇنداقلا بىر-بىرىڭلارغا ئۆزئارا جېكىلەپ بېرەلەيدىغانلىقىڭلارغىمۇ قايىلمەن.

15 However, I have written to you quite frankly [in this letter] about some things in order to remind you [about those things]. [I have written this letter] because I have been appointed by God {God has [appointed] me}, which I did not deserve,

شۇنداق بولسىمۇ، خۇدا ماڭا ئاتا قىلغان شاپائەت تۈپەيلىدىن مەن سىلەرگە بىر قىسىم تەرەپلەردىن نەچچە ئىشلارنى ئەسلىتىپ قويۇشقا سەل جۈرەتلىك بولۇپ ئۇشبۇ خەتنى يازماقتىمەن.

16 in order that I would work for Jesus Christ among non-Jews. [God has appointed me] to act like a priest as I [proclaim] his good message in order that he will accept the non-Jews [who believe in Christ. They will be] like an offering [MET] [to God] as a result of their being dedicated [to him] by the Holy Spirit {the Holy Spirit dedicating them [to God]}.

شۇ شاپائەت بىلەن مەن خۇدانىڭ خۇش خەۋىرىنى يەتكۈزۈپ كاھىندەك ئۇنىڭ ئىبادىتىنى ھەممە يەردە ۋۇجۇدقا كەلتۈرۈش خىزمىتىدە [يەھۇدىي ئەمەس] ئەللەرگە مەسىھ ئەيسانىڭ خىزمەتكارى بولۇپ تەيىنلەندىم. بۇ خىزمىتىمنىڭ مەقسىتى ئەللەرنىڭ خۇداغا سۇنىدىغان ئىبادىتى مۇقەددەس روھ ئارقىلىق پاك-مۇقەددەس قىلىنىپ، خۇدانى خۇرسەن قىلىدىغان قۇربانلىقتەك ئۇنىڭ قوبۇل قىلىشىغا لايىق بولۇشى ئۈچۈندۇر.

17 It follows that, because [of my relationship with] (OR, because [I belong to]) Christ Jesus, I am happy about [my work for] God.

شۇنىڭ ئۈچۈن مەسىھ ئەيسادا بولغانلىقىمدىن خۇدانىڭ ماڭا تاپشۇرغانلىرىدىن پەخىرلىنىمەن.

18 I will speak boldly only [LIT] about the work that Christ has enabled me to do. [I do that work] in order that non-Jews might pay attention to [the message about Christ] as a result of what I have said and done,

چۈنكى ئەللەرنىڭ خۇداغا ئىتائەت قىلىشى ئۈچۈن مەسىھنىڭ ماڭا قىلدۇرغانلىرىدىن باشقا ھېچنېمىنى تىلغا ئېلىشقا ھەددىم ئەمەس. سۆز ۋە ئەمەللەر ئارقىلىق، ئالامەتلىك مۆجىزىلەر ۋە كارامەتلەر ئارقىلىق، مۇقەددەس روھنىڭ كۈچ-قۇدرىتى بىلەن يېرۇسالېمدىن باشلاپ ئىللىرىكون ئۆلكىسگىچە ئايلىنىپ ھەممە يەردە مەسىھنىڭ خۇش خەۋىرىنى تولۇق جاكارلىدىم.

19 specifically, by [my performing] many powerful miracles [DOU]. [I have done those things] as a result of [God’s] Spirit powerfully [enabling me]. As a result [of doing those things, while traveling] all the way around from Jerusalem to Illyricum [province], I have completed [my work] of proclaiming the message about Christ [in those places].

20 As [I proclaim] that message, I am always eagerly trying to proclaim it [in places] where people have not already heard about Christ. I do that in order that [as I work for God] I might not [be continuing the work for him that someone else already started] [MET]. [I do not want to be like a man who] builds [a house] on someone else’s foundation.

شۇنداق قىلىپ باشقىلار سالغان ئۇلنىڭ ئۈستىگە بىنا سالماسلىق ئۈچۈن، ئەزەلدىن مەسىھنىڭ نامى ئاڭلانمىغان يەرلەردە بۇ خۇش خەۋەرنى جاكارلاشقا ئىنتىلىپ كەلدىم.

21 On the contrary, [I teach non-Jews, so that what happens may be like] what was written {the prophet Isaiah wrote} [in the Scriptures about the Messiah]: “Those who did not hear about him previously will know [the truth about him]. Truly, those who have not heard [about him will hear and] understand [his message] [DOU].”

بۇ توغرىسىدا [مۇقەددەس يازمىلاردا] ئېيتىلغىنىدەك: ــ «ئۇنىڭدىن خەۋەرسىز بولغانلار ئۇنى كۆرىدۇ، ئاڭلىمىغانلار ئاڭلاپ چۈشىنىدۇ».

22 Because [I have attempted to preach the message about Christ in places where they have not heard about him], I have been hindered {things have hindered me} many times [from being able] to visit you.

مانا، شۇ [خىزمەتلىرىم] سەۋەبىدىن يېنىڭلارغا بېرىشنى كۆپ قېتىم ئويلىغان بولساممۇ، لېكىن توسۇلغۇلارغا ئۇچراپ بارالمىدىم.

23 But now there are no more places in these regions [where people have not heard about Christ]. Furthermore, for several years I have wanted to visit you.

لېكىن ھازىر مۇشۇ ئەتراپلاردا [خۇش خەۋەر يەتكۈزۈلمىگەن] يەرلەر ماڭا قالمىغانلىقتىن، ھەمدە كۆپ يىللاردىن بېرى سىلەرنى يوقلاپ بېرىش ئارزۇيۇم بولغانلىقتىن، ئىسپانىيەگە بېرىشىمدا سىلەرنىمۇ يوقلاپ ئۆتمەكچىمەن. سەپىرىمدە ئالدى بىلەن سىلەر بىلەن كۆرۈشۈپ، بىر مەزگىل ھەمراھلىقىڭلاردىن تولۇق خۇشاللىنىپ، ئاندىن سىلەرنىڭ ياردىمىڭلاردا سەپىرىمنى داۋاملاشتۇرۇشۇمنى ئۈمىد قىلىمەن.

24 [So I hope to go/come to see you]. I hope to do that as soon as I am on my way to [the provinces in] Spain. I hope to see you as I journey through [your area], and I hope that [by whatever you give me] [EUP] you will help me on my journey to Spain. But before [I go there], I want to enjoy being with you for a little while, although [I would like to stay with you longer].

25 But [I cannot visit you] now, because I am about to go to Jerusalem in order to take money [EUP] for God’s people [there].

بىراق ھازىر بولسا يېرۇسالېمغا بېرىپ، ئۇ يەردىكى مۇقەددەس بەندىلەرنىڭ خىزمىتىدە بولۇشقا كېتىۋاتىمەن.

26 [The believers in] Macedonia and Achaia [provinces] [MTY] decided to contribute some [money] [EUP] for those of God’s people in Jerusalem who are poor.

چۈنكى ماكېدونىيە ۋە ئاقايا ئۆلكىلىرىدىكى جامائەتلەر يېرۇسالېمدىكى مۇقەددەس بەندىلەر ئارىسىدىكى يوقسۇللارغا ئىئانە توپلاپ ياردەم بېرىشنى لايىق كۆردى.

27 They themselves decided [to do this, but] truly they owe something to God’s people in Jerusalem. The non-Jewish [believers] benefited spiritually from Jewish [believers as a result of hearing the message about Christ from them], so the non-Jews should also help the Jewish believers [in Jerusalem by giving them] material things (OR, money) [EUP].

بۇ ئىشنى ئۇلار بەرھەق لايىق كۆردى؛ ئەمەلىيەتتە بولسا ئۇلار يېرۇسالېمدىكىلەرگە قەرزداردۇر. چۈنكى ئەللەر [يەھۇدىي قېرىنداشلارنىڭ] روھىي بەختلىرىدىن بەھرىمەن بولغان بولسا، ماددىي جەھەتتىن ئۇلارغا ياردەم بېرىشكە توغرا كېلىدۇ.

28 So when I have finished this [task] by safely delivering all this money [MET, EUP] [that the believers in Macedonia and Achaia have given], I will leave [Jerusalem and visit] you [in Rome while I am] on my way to Spain.

مەن بۇ ئىشنى پۈتتۈرگەندىن كېيىن، يەنى [يېرۇسالېمدىكى] قېرىنداشلارنىڭ [جامائەتلەرنىڭ ئېتىقادىنىڭ] بۇ مېۋىسىنى قوبۇل قىلىشىنى جەزمەنلەشتۈرگەندىن كېيىن، سىلەرنى يوقلاپ ئۆتۈپ ئىسپانىيەگە بارىمەن.

29 And I know that when I visit you, Christ will abundantly bless [us] (OR, enable [me] to bless [you]).

يېنىڭلارغا بارغىنىمدا، مەسىھنىڭ تولۇق بەخت-بەرىكىتىنى سىلەرگە ئېلىپ بارىدىغانلىقىمنى بىلىمەن.

30 Because [we belong to] our Lord Jesus Christ and because the Spirit [of God causes us to] love [each other], I urge you [all] that [you help me] by fervently/intensely praying to God for me.

قېرىنداشلار، رەببىمىز ئەيسا مەسىھ ۋە [مۇقەددەس] روھنىڭ مېھىر-مۇھەببىتى بىلەن سىلەردىن ئۆتۈنىمەنكى، مەن ئۈچۈن خۇداغا دۇئا قىلىپ مەن بىلەن بىرلىكتە كۈرەش قىلغايسىلەر ــ

31 [Pray that] I will be protected {[that God] will protect me} so that the [Jews] in Judea who do not believe [the message about Christ will not harm me]. Also pray that God’s people in Jerusalem will accept the money [EUP] that I [take] to them.

مېنىڭ يەھۇدىيە ئۆلكىسىدىكى ئېتىقاد قىلمىغانلارنىڭ يامان نىيەتلىرىدىن ساقلىنىشىم، شۇنىڭدەك يېرۇسالېمدا ئىنئامنى يەتكۈزۈش خىزمىتىمنىڭ شۇ يەردىكى مۇقەددەس بەندىلەرنىڭ قوبۇل قىلىشىغا ئېرىشىشى ئۈچۈن

32 Pray these things in order that I may go/come to you if God wants me to go/come, and that I may go/come joyfully, and that then God will refresh my [spirit as a result of my visiting/being] with you.

ھەمدە ئاخىردا خۇدا بۇيرۇسا، پېقىرنىڭ شاد-خۇراملىق بىلەن يېنىڭلارغا بېرىپ، سىلەر بىلەن ئورتاق ئىستىراھەت قىلىشىمىز ئۈچۈنمۇ دۇئا قىلغايسىلەر.

33 [I pray that] God, who [causes us to have inner] peace, will be with all of you [and will help] you. (May it be so!/Amen!)

ئامانلىق-خاتىرجەملىك ئىگىسى بولغان خۇدا ھەممىڭلار بىلەن بىللە بولغاي! ئامىن!