Romans 15
1 Most of us are sure [that God will not punish us for doing certain things that the laws and rituals God gave Moses said the Jews should not do. But we] should be patient with those who are uncertain [about such things], and we should not let them irritate us. We should not [simply] please ourselves.
Karon kita nga mga lig-on kinahanglan nga magpas-an sa mga kaluyahon sa mga huyang, ug kinahanglan nga dili magpahimuot sa atong kaugalingon.
2 Each of us should [do the things that] please the fellow [believers with whom we come in contact, and things that will] benefit them. [We should do those things] in order to help them mature [spiritually].
Himoa nga ang matag usa kanato magpahimuot sa iyang silingan kay mao kana ang maayo, aron sa paglig-on kaniya.
3 [We should please our fellow believers], since Christ [has set us an example]. He did not [do things to] please himself. On the contrary, [he tried to please God even when others insulted him. That was] as it is written {as ([someone/the Psalmist]) wrote} [in Scripture that the Messiah said to God]: “When people insulted you [(sg)], [it was as though] they were also insulting me.”
Kay bisan gani si Cristo wala magpahimuot sa iyang kaugalingon. Sama kini sa nahisulat, “Ang mga pagbiaybiay niadtong nagtamay kanimo nahulog kanako.”
4 And [you need to remember that] what was written previously {what [God’s servants] previously wrote} [in the Scriptures], was written {[they] wrote} to teach us in order that we would be patient and be encouraged by [reading/believing] what they wrote. If we do that, we can confidently expect [God to do for us all he has promised].
Kay bisan unsa nga nahisulat kaniadto gisulat alang sa atong pagpanudlo, aron nga pinaagi sa pagpailob ug pinaagi sa pagdasig sa kasulatan makabaton kita ug pagsalig.
5 God is the one who enables us to be patient and encourages us. ([Ask/Pray to]) [him that he would] enable you [all] to live harmoniously with each other, doing as Christ Jesus [did].
Karon hinaot nga ang pailob sa Dios ug ang kadasig magatugot kaninyo nga mahimong managsama ang hunahuna sa usag usa sumala kang Cristo Jesus.
6 Then, as you are united in what you think and say [MTY], you will praise God, [who is the heavenly] father [MET] of our Lord Jesus Christ.
Hinaot nga buhaton niya kini aron nga uban sa usa ka hunahuna makadayeg kamo pinaagi sa usa ka baba ang Dios ug Amahan sa atong Ginoong Jesu-Cristo.
7 So [I say to all of you believers at Rome], accept each other. [If you do that], people will praise God [as they see you behaving like Christ. Accept each other] just like Christ accepted you!
Busa dawata ang usag usa, sama sa pagdawat ni Cristo kaninyo, sa pagdayeg ngadto sa Dios.
8 I want [you to remember] that Christ [helped us] Jews [MTY] by what he did, in order to show that God (is faithful/does what he says he will do). That is, [his coming as our Messiah] fulfilled what God promised to [our Jewish] ancestors.
Kay ako magasulti nga si Cristo nahimo nga sulugoon ngadto sa pagkatinuli sa ngalan sa kamatuoran sa Dios. Gihimo niya kini aron nga mapamatud-an niya ang mga saad nga gihatag ngadto sa mga amahan,
9 And [by acting mercifully to them, he also caused] non-Jews to praise him. [What he has done for non-Jews] fulfills what is written [in the Scriptures that David said to God]: “So I will praise you [(sg) when I am] among the non-Jews, and I will sing to you [MTY].”
ug alang sa mga Gentil sa paghimaya sa Dios sa iyang kaluoy. Sama kini sa nahisulat, “Busa ako magahatag ug pagdayeg kanimo taliwala sa mga Gentil ug magaawit sa pagdayeg sa imong ngalan.”
10 [David] also wrote, “You non-Jews, rejoice with us who are God’s people.”
Gisulti usab kini, “Paglipay, kamong mga Gentil, uban ang iyang katawhan.”
11 [And Moses wrote in] the [Scriptures], “Praise the Lord, all [you] non-Jews, and may everyone praise him [DOU].”
Ug usab, “Pagdayeg sa Ginoo, kamong tanan nga mga Gentil; tugoti nga ang tanang katawhan magdayeg kaniya.”
12 And Isaiah wrote [in the Scriptures], “There will be a descendant [MET] of [King] David who will begin to rule the non-Jews. They will confidently expect him [to fulfill what he has promised].”
Usab, si Isaias nag-ingon, “Anaa gayod ang gamot ni Jesse, ug ang usa nga mabanhaw aron momando ibabaw sa mga Gentil. Ang mga Gentil makabaton ug pagsalig diha kaniya.”
13 God is the one who causes you to confidently expect [him to do what he has promised. I pray/ask] that he will cause you to be completely joyful and peaceful as you trust [in him]. As you do that, the Holy Spirit will enable you to more and more confidently expect [to receive what God has promised you].
Karon hinaot nga ang Dios sa pagsalig magpuno kaninyo sa tanang kalipay ug kalinaw alang sa pagtuo, aron nga kamo magmadagayaon diha sa pagsalig, pinaagi sa gahom sa Balaang Espiritu.
14 My fellow believers, I myself am [completely] sure that you yourselves [have acted toward others] in a completely good way. You have done that because you have known completely [all that God wants you to know] [HYP], and because you are able to teach each other.
Hugot usab ako nga nagtuo mahitungod kaninyo, akong mga igsoon. Hugot usab ako nga nagtuo nga kamo sa inyong kaugalingon napuno sa pagkamaayo, napuno sa tanang kahibalo. Hugot usab akong nagtuo nga kamo makahimo sa pagdasig sa usag usa.
15 However, I have written to you quite frankly [in this letter] about some things in order to remind you [about those things]. [I have written this letter] because I have been appointed by God {God has [appointed] me}, which I did not deserve,
Apan nagasulat ako kaninyo nga maisogon gayod mahitungod sa pipila ka mga butang aron sa pagpahinumdom pag-usab kaninyo, tungod sa gasa nga gihatag kanako sa Dios.
16 in order that I would work for Jesus Christ among non-Jews. [God has appointed me] to act like a priest as I [proclaim] his good message in order that he will accept the non-Jews [who believe in Christ. They will be] like an offering [MET] [to God] as a result of their being dedicated [to him] by the Holy Spirit {the Holy Spirit dedicating them [to God]}.
Kini nga gasa mao nga kinahanglan nga mamahimo akong sulugoon ni Cristo Jesus nga gipadala ngadto sa mga Gentil, sa pagtanyag ingon nga usa ka pari sa ebanghelyo sa Dios. Kinahanglan ko gayod kining buhaton aron nga ang halad sa mga Gentil mamahimong dawaton, hinalad sa Dios pinaagi sa Balaang Espiritu.
17 It follows that, because [of my relationship with] (OR, because [I belong to]) Christ Jesus, I am happy about [my work for] God.
Busa ang akong kalipay anaa kang Cristo Jesus ug sa mga butang sa Dios.
18 I will speak boldly only [LIT] about the work that Christ has enabled me to do. [I do that work] in order that non-Jews might pay attention to [the message about Christ] as a result of what I have said and done,
Kay dili ako makahimo sa pagsulti sa bisan unsa gawas sa nahimo ni Cristo pinaagi kanako alang sa pagkamasulondon sa mga Gentil. Kining mga butanga nahimo pinaagi sa pulong ug buhat,
19 specifically, by [my performing] many powerful miracles [DOU]. [I have done those things] as a result of [God’s] Spirit powerfully [enabling me]. As a result [of doing those things, while traveling] all the way around from Jerusalem to Illyricum [province], I have completed [my work] of proclaiming the message about Christ [in those places].
pinaagi sa gahom sa mga ilhanan ug mga katingalahan, ug pinaagi sa gahom sa Balaang Espiritu. Mao kini nga aron gikan sa Jerusalem, ug libot sama kalayo sa Ilyricum, madala nako sa hingpit ang ebanghelyo ni Cristo.
20 As [I proclaim] that message, I am always eagerly trying to proclaim it [in places] where people have not already heard about Christ. I do that in order that [as I work for God] I might not [be continuing the work for him that someone else already started] [MET]. [I do not want to be like a man who] builds [a house] on someone else’s foundation.
Niini nga paagi, ako gayong tinguha ang pagmantala sa ebanghelyo, apan dili sa dapit nga wala mailhi ang ngalan ni Cristo, aron nga ako dili makatukod ibabaw sa patukoranan sa laing tawo.
21 On the contrary, [I teach non-Jews, so that what happens may be like] what was written {the prophet Isaiah wrote} [in the Scriptures about the Messiah]: “Those who did not hear about him previously will know [the truth about him]. Truly, those who have not heard [about him will hear and] understand [his message] [DOU].”
Ingon kini sa nahisulat: “Kinsa kadtong miabot nga wala makabalita kaniya makakita kaniya, ug kinsa kadtong wala makadungog makasabot.”
22 Because [I have attempted to preach the message about Christ in places where they have not heard about him], I have been hindered {things have hindered me} many times [from being able] to visit you.
Busa nababagan usab ako sa daghang higayon sa pag-anha kaninyo.
23 But now there are no more places in these regions [where people have not heard about Christ]. Furthermore, for several years I have wanted to visit you.
Apan karon, wala na akoy luna niining mga rehiyona, ug nagtinguha ako sa daghang mga katuigan nga moanha kaninyo.
24 [So I hope to go/come to see you]. I hope to do that as soon as I am on my way to [the provinces in] Spain. I hope to see you as I journey through [your area], and I hope that [by whatever you give me] [EUP] you will help me on my journey to Spain. But before [I go there], I want to enjoy being with you for a little while, although [I would like to stay with you longer].
Busa kung makaadto ako sa Espanya, hinaot nga makita ko kamo sa akong pag-agi, ug ihatod ako sa akong dalan pinaagi kaninyo, human nga ako malipay sa pagpakig-uban diha kaninyo sa mubong higayon.
25 But [I cannot visit you] now, because I am about to go to Jerusalem in order to take money [EUP] for God’s people [there].
Apan karon moadto na ako sa Jerusalem aron sa pag-alagad sa mga magtutuo.
26 [The believers in] Macedonia and Achaia [provinces] [MTY] decided to contribute some [money] [EUP] for those of God’s people in Jerusalem who are poor.
Kay gikalipay pag-ayo sa Macedonia ug sa Acaya ang paghimo ug usa ka pag-amot ngadto sa mga kabos taliwala sa mga magtutuo nga atua sa Jerusalem.
27 They themselves decided [to do this, but] truly they owe something to God’s people in Jerusalem. The non-Jewish [believers] benefited spiritually from Jewish [believers as a result of hearing the message about Christ from them], so the non-Jews should also help the Jewish believers [in Jerusalem by giving them] material things (OR, money) [EUP].
Oo, gikalipay pag-ayo nila, ug, sa katapusan, sila gayod utangan kanila. Kay kung ang mga Gentil nakaambit sa ilang espirituhanong mga butang, utang usab nila kini kanila aron alagaran sila sa mga butang kalibotanon.
28 So when I have finished this [task] by safely delivering all this money [MET, EUP] [that the believers in Macedonia and Achaia have given], I will leave [Jerusalem and visit] you [in Rome while I am] on my way to Spain.
Busa, sa dihang nahuman na nako ug napamatud-an kining bunga ngadto kanila, moadto ako kaninyo agi sa dalan didto sa Espanya.
29 And I know that when I visit you, Christ will abundantly bless [us] (OR, enable [me] to bless [you]).
Nasayod ako nga, sa dihang moanha ako kaninyo, moanha ako nga puno sa panalangin ni Cristo.
30 Because [we belong to] our Lord Jesus Christ and because the Spirit [of God causes us to] love [each other], I urge you [all] that [you help me] by fervently/intensely praying to God for me.
Karon nagaawhag ako kaninyo, mga igsoon, pinaagi sa atong Ginoong Jesu-Cristo, ug pinaagi sa gugma sa Espiritu, nga maningkamot kamo uban kanako sa inyong mga pag-ampo sa Dios alang kanako.
31 [Pray that] I will be protected {[that God] will protect me} so that the [Jews] in Judea who do not believe [the message about Christ will not harm me]. Also pray that God’s people in Jerusalem will accept the money [EUP] that I [take] to them.
Pag-ampo nga makalingkawas ako gikan sa mga masinupakon sa Judea, ug ang akong pagpangalagad alang sa Jerusalem madawat ngadto sa mga magtutuo.
32 Pray these things in order that I may go/come to you if God wants me to go/come, and that I may go/come joyfully, and that then God will refresh my [spirit as a result of my visiting/being] with you.
Pag-ampo nga makaanha ako kaninyo nga adunay kalipay pinaagi sa kabubut-on sa Dios, ug mahimo nga ako makakaplag ug kapahulayan uban kaninyo.
33 [I pray that] God, who [causes us to have inner] peace, will be with all of you [and will help] you. (May it be so!/Amen!)
Hinaot nga ang Dios sa kalinaw maanaa kaninyong tanan. Amen.
