Proverbs 2

1 My son, listen to what I say, and [consider my instructions to be as valuable as] [MET] a treasure.

ئى ئوغلۇم، ئەگەر سۆزلىرىمنى قوبۇل قىلساڭ، نەسىھەتلىرىمنى قەلبىڭگە پۈكسەڭ،

2 Pay attention to wisdom and try hard to understand it.

ئەگەردە دانالىققا قۇلاق سالساڭ، يورۇقلۇققا ئېرىشىشكە كۆڭۈل بەرسەڭ،

3 Call out [to God] to get insight; plead with him to help you to understand more [of what he wants you to know].

ئەگەر ئەقىل-پاراسەتكە تەشنا بولۇپ ئىلتىجا قىلساڭ، يورۇقلۇققا ئېرىشىش ئۈچۈن يۇقىرى ئاۋازدا يېلىنساڭ،

4 Search [eagerly] for wisdom, like you would search for silver, like you would search for a treasure that someone has hidden.

ئەگەر كۈمۈشكە ئىنتىلگەندەك ئىنتىلسەڭ، يوشۇرۇن گۆھەرنى ئىزدىگەندەك ئىزدىسەڭ،

5 If you do that, you will understand how to revere Yahweh, and you will succeed in knowing God.

ئۇنداقتا پەرۋەردىگاردىن [ھەقىقىي] قورقۇشنى بىلىدىغان بولىسەن، ۋە ساڭا خۇدانى تونۇش نېسىپ بولىدۇ.

6 Yahweh is the one who gives us wisdom. He is the one who tells us things that we need to know and understand.

چۈنكى پەرۋەردىگار دانالىق بەرگۈچىدۇر؛ ئۇنىڭ ئاغزىدىن بىلىم بىلەن يورۇقلۇق چىقىدۇ.

7 He gives good advice to those who conduct their lives as they should. He protects [MET] those who do what is right.

ئۇ دۇرۇس ياشاۋاتقانلار ئۈچۈن مول ھېكمەت تەييارلاپ قويغاندۇر، ئۇ ۋىجدانلىق ئادەملەر ئۈچۈن قالقاندۇر.

8 He guards those who act justly/fairly [toward others], and he watches over those who are faithful/loyal [to him].

ئۇ ئادىللىق قىلغۇچىلارنىڭ يوللىرىنى ئاسرايدۇ، ئىخلاسمەن بەندىلىرىنىڭ يولىنى قوغدايدۇ.

9 [If you ask God for wisdom], you will understand what is right and just [DOU] [to do], and [you will know] the right way to conduct your life,

ئۇ چاغدا ھەققانىيلىق، ئادىللىق ۋە دۇرۇسلۇقنى، شۇنداقلا ھەرقانداق گۈزەل يولنى چۈشىنىدىغان بولىسەن.

10 because you will be wise in your inner being; and knowing [what God wants you to know] will cause you to be joyful.

دانالىق قەلبىڭگە كىرىشى بىلەنلا، بىلىم كۆڭلۈڭگە يېقىشى بىلەنلا،

11 If you know [PRS] how to choose what is right to do and if you understand [what God wants] you to do, God will protect you and guard you and keep you safe.

پەم-پاراسەت سېنى قوغدايدۇ، يورۇقلۇق سېنى ساقلايدۇ.

12 If you are wise [PRS], you will not do what evil people do, and you will not [believe what] deceitful people say.

ئۇلار سېنى يامان يولدىن، تىلى زەھەر ئادەملەردىن قۇتقۇزىدۇ؛

13 Deceitful people have stopped acting fairly/justly [toward others] and (walk on dark and evil paths/do what evil people do) [MET].

يەنى توغرا يولدىن چەتنىگەنلەردىن، قاراڭغۇ يوللاردا ماڭىدىغانلاردىن،

14 They enjoy doing what is wrong; they like to do what is evil and to deceive [people].

رەزىللىك قىلىشنى ھۇزۇر كۆرىدىغانلاردىن، يامانلىقنىڭ زىيانلىرىنى خۇشاللىق دەپ بىلىدىغانلاردىن،

15 They (walk on crooked paths/always deceive others) and are always dishonest.

يەنى ئەگرى يوللاردا ماڭىدىغانلاردىن، قىڭغىر يولدا ماڭىدىغانلاردىن قۇتقۇزىدۇ.

16 If you are wise [PRS], you will [also] be saved from (immoral women/prostitutes); you will not pay attention when adulterous women try to (seduce/entice you by what they say.)

[دانالىق] سېنى بۇزۇق ئايالدىن، يەنى شىرىن سۆزلەر بىلەن ئازدۇرماقچى بولغان نامەھرەم ئاياللاردىن قۇتقۇزىدۇ.

17 Those women have left the husbands whom they married when they were young; they have disregarded the solemn promise they made to God [not to commit adultery].

[بۇنداق ئاياللار] ياش ۋاقتىدا تەگكەن جورىسىنى تاشلاپ، خۇدا ئالدىدىكى نىكاھ قەسىمىنى ئۇنتۇغان ۋاپاسىزلاردىندۇر.

18 If you go into houses of women who are like that, you will die [when you are still young]; the road [to their houses] leads to hell. (questioned)

ئۇنىڭ ئۆيىگە بارىدىغان يول ئۆلۈمگە ئاپىرىدىغان يولدۇر، ئۇنىڭ ماڭىدىغان يوللىرى ئادەمنى ئەرۋاھلار ماكانىغا باشلايدۇ.

19 No man who (visits/sleeps with) a woman like that will again [live harmoniously with his family]. He will never have a [happy] life again.

ئۇنىڭ قېشىغا بارغانلارنىڭ بىرىمۇ قايتىپ كەلگىنى يوق، ئۇلاردىن بىرىمۇ ھاياتلىق يوللىرىغا ئېرىشكىنى يوق.

20 If [you are wise], you should behave like good men behave. You should (stay on the paths that righteous [people] walk on/do what godly people do) [MET],

[شۇلارنى چۈشەنسەڭ] ياخشىلارنىڭ يولىدا ماڭىسەن، ھەققانىيلارنىڭ يوللىرىنى تۇتىسەن.

21 because only godly people will live in this land [and receive God’s blessings]; [only] those who have not done wrong will stay here [for a long time].

چۈنكى دۇرۇس ئادەم زېمىندا ياشاپ قالالايدۇ، مۇكەممەل كىشى بۇ يەردە ماكانلىشالايدۇ.

22 Wicked [people] will be expelled from this land, and [people] who are not trustworthy will be thrown {God will throw them} out of it.

لېكىن رەزىللەر زېمىندىن ئۈزۈپ تاشلىنىدۇ، ۋاپاسىزلار ئۇنىڭدىن يۇلۇۋېتىلىدۇ.