Proverbs 18
1 Those who separate themselves [from other people] think [only] about those things that they are interested in; [if they would continually associate with] those who have good judgment/sense, they would constantly disagree/quarrel with them.
၁သူတပါးများနှင့် မရောနှောသောသူသည် မိမိ စေတနာ အလိုရှိသည်အတိုင်း ရှာဖွေ၍၊ ပညာရတနာ အမျိုးမျိုးကို စူးစမ်းမွှေနှောက်တတ်၏။
2 Foolish people do not want to understand [anything]; they only want to (express their [own] opinions/say what they think) [IDM].
၂မိုက်သောသူမူကား၊ မိမိစိတ်သဘောကို ပြစရာ အခွင့်မှတပါး၊ အခြားသောအကြောင်းကြောင့် ဥာဏ် ပညာ၌ မပျော်မွေ့တတ်။
3 Whenever people do wicked things, others will despise them; when people do things that cause themselves to no [longer] be honored, they will be disgraced [also].
၃မတရားသောသူလာသောအခါ၊ မထီမဲ့မြင်ပြု ခြင်းကို ခံရ၏။ ဂုဏ်အသရေပျက်သောအခါ၊ ကဲ့ရဲ့ခြင်း ကိုလည်း ခံရ၏။
4 What wise people say is [like] a deep ocean [that you can never get to the bottom of] [MET], and it [refreshes us like water from] a rapidly flowing stream.
၄နှုတ်ထွက်သောစကားသည် နက်သောရေကဲ့သို့ ၎င်း၊ ပညာစမ်းရေတွင်းသည် ရေစီးသောမြစ်ကဲ့သို့၎င်း ဖြစ်၏။
5 It is not good [for a judge] to decide matters in favor of those who (are guilty/have done wicked things) and to not do what is just for those who (are innocent/have not done what is wrong).
၅တရားတွေ့ရာအမှု၌ ဖြောင့်မတ်သောသူကို ရှုံးစေခြင်းငှါ၊ မတရားသော သူ၏မျက်နှာကို မထောက် ကောင်း။
6 When foolish people [SYN] start arguments, [it is as though] they [SYN] are requesting/inviting someone to flog/whip them.
၆မိုက်သောသူ၏နှုတ်ခမ်းတို့သည် ရန်တွေ့ တတ်၏။ သူ၏နှုတ်သည်လည်း အပြစ်ဒဏ်ကို တောင်း တတ်၏။
7 What foolish people [MTY] say causes them to be ruined; their [own] words are [like] a trap [MET] [that catches/seizes] them.
၇မိုက်သောသူ၏နှုတ်သည် ပျက်စီးရာအကြောင်း၊ နှုတ်ခမ်းတို့သည်လည်း မိမိအသက်ကို ကျော့မိရာ အကြောင်းဖြစ်၏။
8 [People enjoy listening to] what gossips say like [SIM] [they enjoy] tasty food; they [accept what gossips tell them like] [MET] they swallow tasty food.
၈ကုန်းတိုက်သောသူ၏စကားသည် မြိန်သော ခဲဘွယ်စားဘွယ်ကဲ့သို့ဖြစ်၍၊ ဝမ်းအတွင်းသို့ဝင်တတ်၏။
9 People who are lazy while they work are [just as bad] as [IDM] those who destroy things.
၉အလုပ်လုပ်သောအခါ ပျင်းရိသောသူသည်၊ မိမိဥစ္စာကို အချည်းနှီးကုန်စေသော သူနှင့်ညီအစ်ကို တော်ပေ၏။
10 Yahweh [MTY] is [like] a strong tower [MET]; righteous people [can] go to him and be safe [like they can run to a tower to be safe].
၁၀ထာဝရဘုရား၏နာမတော်သည် ခိုင်ခံ့သော ရဲတိုက်ဖြစ်၍၊ ဖြောင့်မတ်သောသူတို့သည် ပြေးဝင်သဖြင့်၊ လုံခြုံစွာနေရကြ၏။
11 Rich people [are protected because they have] a lot of money [PRS] like a city is protected because it has a high wall surrounding it [SIM].
၁၁ငွေရတတ်သောသူက၊ ငါ့စည်းစိမ်သည် ခိုင်ခံ့ သောမြို့ဖြစ်၏။ မြင့်သောမြို့ရိုးနှင့်တူသည်ဟု ထင်တတ် ၏။
12 Proud people are on the road to being ruined, but being humble leads to being honored.
၁၂ပျက်စီးခြင်းအရင်၌လူသည် စိတ်မြင့်ခြင်း၏ နေရာ၊ ဂုဏ်အသရေ အရင်၌နှိမ့်ချခြင်း၏နေရာရှိ၏။
13 Those who reply to someone before that person has finished speaking are foolish; doing that is disgraceful.
၁၃အကျိုးအကြောင်းကို မစစ်မှီ၊ အမှုစီရင်သော သူသည်မိုက်သော အပြစ်၊ အရှက်ကွဲရသောအပြစ်ရှိ၏။
14 A desire to [continue to] live can sustain someone when he is sick; if he loses that desire, he (cannot endure it/will become very discouraged) when he is sick [RHQ].
၁၄လူ၏စိတ်ဝိညာဉ်သည် မိမိနာခြင်းဝေဒနာကို ခံနိုင်၏။ ကြေကွဲသောစိတ်ကိုကား၊ အဘယ်သူသည်းခံ နိုင်သနည်း။
15 Intelligent people [are always wanting to] learn more; wise people [SYN] are not content with what they already know.
၁၅သမ္မာသတိရှိသောသူ၏ စိတ်နှလုံးသည် ပညာ အတတ်ကို သိုထားတက်၏။ ပညာရှိသော သူ၏နားသည် လည်း၊ ပညာစကားကို ရှာတတ်၏။
16 If you take a gift to an important person, that will open the way to allow you to talk to him.
၁၆လူ၌ပါသော လက်ဆောင်အားဖြင့်၊ လမ်းရှင်း လင်း၍၊ လူကြီးထံသို့ ဝင်ရသောအခွင့်ရှိတတ်၏။
17 The first person to present his case in court seems right, but when (someone else/his opponent) begins to ask him questions, [it may become clear that what he said was not true].
၁၇ကိုယ်အမှုကို အဦးစောင့်၍ပြောသောသူသည် ဖြောင့်မတ်ရာသို့ ရောက်သော်လည်း၊ အိမ်နီးချင်းလာ၍ စစ်ကြောတတ်၏။
18 If two influential/important people are arguing, [someone can] settle the matter by (casting lots/throwing marked stones to decide who is right).
၁၈စာရေးတံပြုခြင်းအားဖြင့် အငြင်းအခုံငြိမ်း၍၊ အားကြီးသော သူတို့အမှုကို ဆုံးဖြတ်တတ်၏။
19 If you help relatives, they will [protect you] like [SIM] a strong wall [protects a city], but if you quarrel with them, [that will separate you from them] like bars on a city gate [separate the city from those who want to enter it] [MET].
၁၉အငြိုးထားသောညီအစ်ကိုသည် ခိုင်ခံ့သောမြို့ ထက် သာ၍ခက်၏။ ညီအစ်ကို ရန်တွေ့ခြင်းအမှုသည် ရဲတိုက်တံခါးကျင်ကဲ့သို့ ဖြစ်၏။
20 People are happy when they hear others say [MTY] something that is good, [like] they are happy when they eat food that is good [MET].
၂၀လူသည်မိမိနှုတ်၏အသီးနှင့်ဝမ်းပြည့်ရ၏။ မိမိနှုတ်ခမ်းတို့၏ စီးပွါးနှင့်ဝရ၏။
21 What you say can cause others to be killed or it can cause them to [continue to] live; [so] those who like [to talk a lot] must (accept the consequences/realize that what they say can cause much harm).
၂၁လျှာသည်အသက်သေခြင်းနှင့် ရှင်ခြင်းကို အစိုးရ ၏။ လျှာကို နှစ်သက်သောသူသည်လည်း၊ လျှာ၏အသီးကို စားရ၏။
22 If you marry a [good] woman, that is [like] finding a wonderful thing; [it shows that] Yahweh is pleased with you.
၂၂မယားကိုရသောသူသည် ကောင်းသောအရာကို ရ၍၊ ထာဝရဘုရား၏ကျေးဇူးတော်ကို ခံရ၏။
23 [It is necessary for] poor [people] to speak politely when they request [rich people to do something for them], but rich [people] reply very impolitely when poor people speak to them.
၂၃ဆင်းရဲသောသူသည် တောင်းပန်တတ်၏။ ငွေရ တတ်သောသူမူကား၊ ကြမ်းတမ်းစွာ ပြန်ပြောတတ်၏။
24 There are [some] people who [only] pretend to be friends [with us], but there are [some] friends who are more loyal than members of our families.
၂၄အပေါင်းအဘော်များသောသူသည် အကျိုး နည်းရှိတတ်၏။ မိတ်ဆွေမူကား၊ ညီအစ်ကိုစွဲကပ်သည် ထက် သာ၍ စွဲကပ်တတ်၏။
