Proverbs 16
1 People plan what they want to do, but Yahweh is the one who decides [MTY] what really will happen.
Wel kan de mens bij zichzelf overleggen, Maar van Jahweh komt het antwoord van de mond.
2 People may think that their actions are right, but Yahweh really knows why people do what they do.
Al denkt de mens, dat al zijn wegen onschuldig zijn, Het is Jahweh, die de harten toetst!
3 (Request/Rely on) Yahweh to direct what you plan to do; [if you do that], you will succeed in what you plan.
Wentel uw zorgen op Jahweh af, Dan komen uw plannen ten uitvoer.
4 Yahweh knows why he does everything that he does; he has even prepared the wicked for the time that he will punish them.
Jahweh heeft alles gemaakt met een doel, Zo ook den zondaar voor de dag van het onheil.
5 Yahweh hates/detests everyone who is proud [IDM]; you can be certain [IDM] that they will be punished [LIT].
Jahweh verafschuwt alle hooghartige mensen; De hand erop: ze ontkomen niet aan hun straf.
6 Be loyal to Yahweh and faithfully [obey] him; if you do that, he will forgive you for having sinned. If we revere him, nothing evil will happen to us (OR, he will prevent evil things from happening to us).
Door oprechte liefde wordt de zonde uitgeboet, Uit vrees voor Jahweh leert men het kwaad mijden.
7 When our behavior pleases Yahweh, he even causes our enemies to act peacefully toward us.
Als Jahweh behagen heeft in iemands wegen, Maakt Hij zelfs diens vijanden met hem bevriend.
8 It is better to have a small amount of money that is earned honestly than to have a lot of money that is acquired dishonestly.
Beter weinig met eerlijke middelen, Dan rijke inkomsten door onrecht.
9 People plan what they want to do, but Yahweh directs/determines what they will [really] be able to do.
Al kan de mens bij zichzelf overleggen, Het is Jahweh, die zijn schreden richt.
10 [If] God directs what a king says, what he decides is [always] right/fair.
Van ‘s konings lippen komt een orakel, Bij een rechtszaak faalt zijn uitspraak niet.
11 Yahweh wants us to use scales that are correct; the weights in his bag are correct, [because] he made them.
Een juiste balans en weegschaal zijn van Jahweh, En iedere gewichtssteen is zijn werk.
12 Kings detest those who do evil, because [it is people doing what] is fair/right that causes their governments to be [MTY] strong.
Koningen moeten een afschuw van misdaden hebben; Alleen door rechtvaardigheid staat een troon sterk.
13 Kings are delighted to hear people say [MTY] what is true; they love those who say what is right/honest.
Een koning heeft welbehagen in eerlijke taal, En houdt van iemand, die waarheid spreekt.
14 If a king becomes angry, he [may] command that someone be executed, [so] wise people will [try to] cause him to be calm.
De toorn eens konings is de bode van de dood; Een wijs man weet hem te ontwapenen.
15 If a king has a smile [MTY] on his face, he will enable people to have a [long] life (OR, he will not order people to be executed); his being pleased [with people] is [as delightful] as rain in the springtime [when seeds are planted].
Een vriendelijk gezicht van den koning betekent leven, Zijn welgevallen is als een wolk vol lenteregen.
16 Becoming wise is better than aquiring gold; getting good understanding/insight is better than acquiring silver.
Wijsheid verwerven is beter dan goud, Ervaring krijgen verkieslijker dan zilver.
17 Those whose behavior [MET] is good/right turn away from doing evil; those who guard their conduct [MTY] protect their lives.
Het pad der deugdzamen weet het kwaad te vermijden; Wie op zijn weg let, beschermt zichzelf.
18 Being proud will (lead to your having/cause you to have) disasters; despising others will result in your being ruined.
Hoogmoed komt vóór de val, Hooghartigheid, voordat men struikelt.
19 It is better to be humble and poor than [to associate with] proud [people] and [to become rich by] dividing with them (plunder/goods captured in a battle).
Beter deemoedig te zijn met armen, Dan met hovaardigen buit te delen.
20 Those who heed good teaching/instruction will prosper; happy are those who trust in Yahweh.
Wie op zijn woorden let, heeft het goed; Gelukkig hij, die op Jahweh vertrouwt!
21 People say that those who are wise learn what is right/good behavior, and those who talk pleasantly [are able to] influence others [to do what is right].
Een wijze geest wordt verstandig genoemd, Maar met goede woorden bereikt men nog meer.
22 Being wise is [like having] a fountain that gives life [MET], but foolish people are punished as a result of their acting foolishly.
Inzicht is een levensbron voor wie het bezit, Dwazen worden met dwaasheid bestraft.
23 Those who are wise think carefully before they talk, and as a result they are able to influence/persuade others [to do what is right].
Een wijze geest spreekt verstandige taal, Hij maakt, dat zijn woorden overtuigen.
24 Kind words are like honey [SIM]: We enjoy them both, and both cause our bodies to be healthy/strong.
Vriendelijke woorden zijn een honingraat, Zoet voor de ziel en verkwikkend voor het gebeente.
25 There are some kinds of behavior [MET] that people think are right, but (walking on those roads [MET]/continually doing those things) causes those people to die.
Soms houdt men een weg voor de rechte, Die tenslotte uitloopt op de dood.
26 If a worker (has an appetite/is hungry), that urges him to work hard because he [SYN] wants to [earn money to buy things to] eat.
De honger zet den arbeider aan tot werken; Zijn mond dwingt hem ertoe.
27 Worthless people plan [ways to cause] trouble [for others], and [even] what they say [injures people] like a hot fire does [SIM].
Een man, die niet deugt, is een oven van boosheid; Op zijn lippen brandt als het ware een vuur.
28 Deceitful people cause strife/quarreling among other people; those who say false things about other people cause people who are friends to become enemies.
Een wispelturig mens stuurt op ruzie aan, Een lastertong brengt onenigheid tussen vrienden.
29 Those who act violently entice/encourage others [to also act violently] and lead them along a road that will end in disaster.
Een booswicht tracht zijn naaste te verleiden, En hem te brengen op een weg, die niet deugt.
30 People [sometimes] show with [one of] their eyes [to signal to their friends that they are] planning to do something to harm [others]; they smirk when they are about to do something evil.
Wie zijn ogen toeknijpt, is iets vals van plan; Wie zijn lippen opeenperst, heeft het kwaad al gedaan.
31 Gray hair is [like] a glorious crown [MET] that is given to people who have always behaved righteously.
Het grijze haar is een heerlijke kroon, Die op het pad der deugd wordt verkregen.
32 Those who do not become angry quickly are better than those who are powerful; it is better to (control your temper/keep yourself from becoming very angry) than to conquer a city.
Een lankmoedig man is meer waard dan een krachtmens; Wie zichzelf beheerst, staat hoger, dan wie een stad bedwingt.
33 People (cast lots/throw marked stones) [to decide what should be done], but God is the one who truly decides what will happen.
Wel wordt het lot in de schoot geworpen Maar wat het uitwijst, komt van Jahweh.
