Proverbs 14
1 Wise women [PRS] hold their families together [by the wise things that they do], but foolish women ruin their families by the foolish things that they do.
૧દરેક સમજુ સ્ત્રી પોતાના ઘરની આબાદી વધારે છે, પણ મૂર્ખ સ્ત્રી પોતાને જ હાથે તેનો નાશ કરે છે.
2 By [continually] behaving/acting righteously, [people show that they] greatly revere Yahweh; those who (walk on crooked paths/always deceive others) [show that they] despise him.
૨જે વિશ્વનીયતામાં ચાલે છે તે યહોવાહનો ડર રાખે છે, પણ જે પોતાના માર્ગોમાં અવળો ચાલે છે તે તેને ધિક્કારે છે.
3 Foolish people will be punished [MTY] for what they say, but wise [people] will be protected by what they say [MTY].
૩મૂર્ખના મુખમાં અભિમાનની સોટી છે, પણ જ્ઞાનીઓના હોઠ તેઓનું રક્ષણ કરે છે.
4 If [a man has] no oxen [to plow his field], he does not [need to put] grain [in their feedbox], but if [he has] oxen, they will enable [him to produce] an abundant crop.
૪જ્યાં બળદ ન હોય ત્યાં ગભાણ સાફ જ રહે છે, પણ બળદના બળથી ઘણી ઊપજ થાય છે.
5 Witnesses who are reliable [always] say what (is true/really happened), but witnesses who are not reliable constantly tell lies [about what happened].
૫વિશ્વાસુ સાક્ષી જૂઠું બોલશે નહિ, પણ જૂઠો સાક્ષી જૂઠું જ બોલે છે.
6 Those who make fun [of being wise] will never become wise, but those who understand [what is right] learn things easily.
૬હાંસી ઉડાવનાર ડહાપણ શોધે છે પણ તેને જડતું નથી, પણ ડાહી વ્યક્તિ પાસે ડહાપણ સહેલાઈથી આવે છે.
7 Stay away from foolish people, because they will not be able to teach you anything [useful].
૭મૂર્ખ માણસથી દૂર રહેવું, તેની પાસે તને જ્ઞાનવાળા શબ્દો સાંભળવા નહિ મળે,
8 Those who have good sense are wise, so they know what they should do [and what they should not do]; foolish people do not know what is right to do, but because they think that they do, they are deceiving themselves.
૮પોતાનો માર્ગ સમજવામાં ડાહ્યા માણસનું ડહાપણ છે, પણ મૂર્ખની મૂર્ખાઈ તેનું કપટ છે.
9 Foolish people make fun of their committing sins; but God is pleased with those who do what is right.
૯મૂર્ખ પ્રાયશ્ચિત્તને હસવામાં ઉડાવે છે, પણ પ્રામાણિક માણસો ઈશ્વરની કૃપા મેળવે છે.
10 If you are very sad or if you are joyful, only you know what you are experiencing; no one else [can] know what you are feeling.
૧૦અંતઃકરણ પોતે પોતાની વેદના જાણે છે, અને પારકા તેના આનંદમાં જોડાઈ શકતો નથી.
11 Houses built by wicked [people] will be destroyed, but houses built by good/righteous [people] will last for a long time.
૧૧દુષ્ટનું ઘર પાયમાલ થશે, પણ પ્રામાણિકનો તંબુ સમૃદ્ધ રહેશે.
12 There are some kinds of behavior [MET] that [some] people [falsely] think are right, but (walking on those roads/continually doing those things) causes [those people] to die.
૧૨એક એવો માર્ગ છે જે માણસને ઠીક લાગે છે, પણ અંતે તેનું પરિણામ તો મરણનો માર્ગ નીવડે છે.
13 [Sometimes] when people laugh, they are [really] sad, and when they stop laughing, they are still sad.
૧૩હસતી વેળાએ પણ હૃદય ખિન્ન હોય છે, અને હર્ષનો અંત શોક છે.
14 Those who stubbornly continue to do what is wrong will get what they deserve, and those who continually do what is good will [also] get what they deserve.
૧૪પાપી હૃદયવાળાએ પોતાના જ માર્ગનું ફળ ભોગવવું પડશે અને સારો માણસ પોતાનાં જ કર્મોનું ફળ માણે છે.
15 Foolish people believe everything [that people tell them]; those who have good sense think carefully about what will be the result of their actions.
૧૫ભોળો માણસ બધું માની લે છે, પણ ચતુર માણસ પોતાની વર્તણૂક બરાબર તપાસે છે.
16 Wise people are careful and avoid [doing things that will give them] trouble; foolish people are careless and act (too quickly/without thinking).
૧૬જ્ઞાની માણસ દુષ્ટતાથી દૂર રહે છે, પણ મૂર્ખ માણસ ઉન્મત્ત થઈને બેદરકાર બને છે.
17 Those who quickly become angry [IDM] do foolish things; [people] hate those who plan to do wicked things (OR, those who have good sense remain calm/patient).
૧૭જલદી ક્રોધ કરનાર મૂર્ખાઈ કરી બેસે છે, અને દુષ્ટ યોજનાઓ ઘડનાર ધિક્કાર પામે છે.
18 Foolish people get what they deserve for doing foolish things; those with good sense are rewarded [MET] by being able to learn a lot.
૧૮ભોળા લોકો મૂર્ખાઈનો વારસો પામે છે, પણ ડાહ્યા માણસોને વિદ્યાનો મુગટ પહેરાવવામાં આવે છે.
19 [Some day] evil [people] will bow down in front of righteous [people to show that they respect them]; they [will humbly stand] at the gates of [the houses of] righteous [people and request their help].
૧૯દુષ્ટોને સજ્જનો આગળ ઝૂકવું પડે છે, અને જેઓ દુષ્ટ છે તેઓને સદાચારીઓને બારણે નમવું પડે છે.
20 [No one likes] poor [people]; even their friends/neighbors do not like them; rich [people] have many friends, but [only while the rich people still have money].
૨૦ગરીબને પોતાના પડોશીઓ પણ ધિક્કારે છે, પરંતુ ધનવાનને ઘણા મિત્રો હોય છે.
21 It is sinful to despise your [poor] neighbors; [God] is pleased with those who do kind things for the poor.
૨૧પોતાના પડોશીને તુચ્છ ગણનાર પાપ કરે છે, પણ ગરીબ પર દયા કરનાર આશીર્વાદિત છે.
22 Those who plan to do things that are evil/wrong are walking on the wrong road; people faithfully love, respect and are loyal to those who plan to do what is good.
૨૨ભૂંડી યોજનાઓ ઘડનાર શું ભૂલ નથી કરતા? પણ સારી યોજનાઓ ઘડનારને કૃપા અને સત્ય પ્રાપ્ત થશે.
23 If you work hard, you will (accomplish something good/get a good income), but if all you do is to talk [and not work], you will remain poor.
૨૩જ્યાં મહેનત છે ત્યાં લાભ પણ હોય છે, પણ જ્યાં ખાલી વાતો જ થાય ત્યાં માત્ર ગરીબી જ આવે છે.
24 One of the rewards [MET] of being wise is to become rich; the reward of acting foolishly is to become more foolish.
૨૪જ્ઞાનીઓનો મુગટ તેઓની સંપત્તિ છે, પણ મૂર્ખોની મૂર્ખાઈ તે જ તેમનો બદલો છે.
25 By saying [in court] what is true, you [can] save the life [of the one who is being falsely accused]; if you tell lies, you are abandoning someone who needs your help [to defend him].
૨૫સાચો સાક્ષી જીવનોને બચાવે છે, પણ કપટી માણસ જૂઠાણું ઉચ્ચારે છે.
26 Those who revere Yahweh are confident [that he will protect them], and their family will [also] be protected.
૨૬યહોવાહનાં ભયમાં દૃઢ વિશ્વાસ સમાયેલો છે, તેનાં સંતાનોને તે આશ્રય આપે છે.
27 Having an awesome respect for Yahweh is [like] [MET] [having] a fountain that gives life; it will help you to escape when something dangerous is threatening to kill you [MET].
૨૭મોતના ફાંદામાંથી છૂટી જવાને માટે, યહોવાહનો ભય જીવનનો ઝરો છે.
28 If a king rules over many people, many people will [be able to] honor him; if he has only a few people in his kingdom, he will have very little [HYP] power.
૨૮ઘણી પ્રજા તે રાજાનું ગૌરવ છે, પણ પ્રજા વિના શાસક નાશ પામે છે.
29 Those who do not quickly become angry are very wise; by quickly becoming angry, people show that they are foolish.
૨૯જે ક્રોધ કરવામાં ધીમો છે તે વધારે સમજુ છે, પણ ઉતાવળિયા સ્વભાવનો માણસ મૂર્ખાઈને પ્રદર્શિત કરે છે.
30 Having a mind that is peaceful results in having a healthy body; having a mind that is [often] in turmoil is [like] [MET] cancer in [a person’s] bones.
૩૦હૃદયની શાંતિ શરીરનું જીવન છે; પણ ઈર્ષ્યા હાડકાનો સડો છે.
31 Those who oppress poor people are insulting God, the one who made those poor people, but acting kindly toward them is respecting God.
૩૧ગરીબ પર જુલમ કરનાર તેના સર્જનહારનું અપમાન કરે છે, પણ ગરીબ પર કૃપા રાખનાર તેને માન આપે છે.
32 Wicked [people] ruin themselves by the evil things that they do, but righteous/good [people] are kept safe/protected even when they die (OR, because of their continually doing what is right).
૩૨દુષ્ટને પોતાની દુષ્ટતાથી હડસેલી નાખવામાં આવશે, પરંતુ ન્યાયી માણસને પોતાના મૃત્યુમાં પણ આશા હોય છે.
33 Those who have good sense always think what is wise; foolish people do not know anything about being wise.
૩૩બુદ્ધિમાનના હૃદયમાં ડહાપણ વસે છે, પણ મૂર્ખના અંતરમાં ડહાપણ નથી હોતું તે જણાઈ આવે છે.
34 [When] the people of a nation [continually act] righteously, it causes that nation to be great; [continually doing what is] evil causes a nation to be disgraced.
૩૪ન્યાયીપણાથી પ્રજા મહાન બને છે, પણ પાપ તો પ્રજાનું કલંક છે.
35 Kings are pleased with officials who do their work competently/skillfully, but they punish [MTY] those who [do their work in a manner that] causes the kings to be disgraced.
૩૫બુદ્ધિમાન સેવક પર રાજાની કૃપા હોય છે, પણ બદનામી કરાવનાર પર તેમનો ક્રોધ ઊતરે છે.
