Matthew 6
1 “When you do your good deeds, make certain that you do not do them when other people are watching so that they may see you [and think highly of you]. If [you do good deeds merely in order that other people may think highly of you, God], your Father who is in heaven, will not give you any reward.
| ھېزى بولۇڭلاركى، خەير-ساخاۋەتلىك ئىشلىرىڭلارنى باشقىلارنىڭ ئالدىدا كۆز-كۆز قىلماڭلار. بۇنداق قىلساڭلار، ئەرشتىكى ئاتاڭلارنىڭ ئىنئامىغا ئېرىشەلمەيسىلەر. |
2 So, whenever you give something to the poor, do not [announce it as people announce something that they want other people to know about] by playing a [fanfare] on a trumpet [MET]. That is what the hypocrites do (in the synagogues/in the Jewish meeting places) and on the main roads in order that people might [see what they do and] praise them. Keep this in mind: [People praise those hypocrites], [but] that is the [only] reward they will receive!
| شۇڭا خەير-ساخاۋەت قىلغىنىڭدا، داۋراڭ سالما. ساختىپەزلەرلا سىناگوگلاردا ۋە كوچىلاردا ئادەملەرنىڭ ماختىشىغا ئېرىشىش ئۈچۈن شۇنداق قىلىدۇ. مەن سىلەرگە شۇنى بەرھەق ئېيتىپ قويايكى، ئۇلار كۆزلىگەن ئىنئامىغا ئېرىشكەن بولىدۇ. |
3 Instead [of doing as they do], when you give something to the poor, do not let other people know that you are doing that [MET].
| لېكىن سەن، خەير-ساخاۋەت قىلغىنىڭدا ئوڭ قولۇڭنىڭ نېمە قىلىۋاتقىنىنى سول قولۇڭ بىلمىسۇن. |
4 In that way, you will be giving to the poor secretly. [As a result God], your Father who observes [you] while no one else sees [you], will reward you.
| شۇنىڭ بىلەن خەير-ساخاۋىتىڭ يوشۇرۇن بولىدۇ ۋە يوشۇرۇن ئىشلارنى كۆرگۈچى ئاتاڭ ساڭا بۇنى قايتۇرىدۇ. |
5 Also when you pray, do not do what the hypocrites do. They like to stand in the Jewish meeting places and on the corners of the main streets to pray, in order that other people will see them [and think highly of them]. Keep this in mind: [People praise them, but] that is the [only] reward they will get.
| دۇئا قىلغان ۋاقتىڭدا، ساختىپەزلەردەك بولما؛ چۈنكى ئۇلار باشقىلارغا كۆز-كۆز قىلىش ئۈچۈن سىناگوگلار ياكى تۆت كوچا ئېغىزىدا تۇرۇۋېلىپ دۇئا قىلىشقا ئامراقتۇر. مەن سىلەرگە شۇنى بەرھەق ئېيتىپ قويايكى، ئۇلار كۆزلىگەن ئىنئامىغا ئېرىشكەن بولىدۇ. |
6 But as for you, when you pray, go into your private room and close the door in order to pray to [God], your Father, whom no one can see. He observes you where no one else observes you, and he will reward you.
| لېكىن سەن بولساڭ، دۇئا قىلغان ۋاقتىڭدا، ئىچكىرى ئۆيگە كىرىپ، ئىشىكنى يېپىپ، يوشۇرۇن تۇرغۇچى ئاتاڭغا دۇئا قىلىڭلار؛ ۋە يوشۇرۇن كۆرگۈچى ئاتاڭ بۇنى ساڭا قايتۇرىدۇ. |
7 When you pray, do not repeat words many times as the people who do not know God do [when they pray. They repeat meaningless words] because they think that if they use many words, their gods will listen to them and give them [what they ask for].
| دۇئا-تىلاۋەت قىلغاندا، [بۇتپەرەس] يات ئەللىكلەردىكىدەك قۇرۇق گەپلەرنى تەكرارلاۋەرمەڭلار. چۈنكى ئۇلار دېگەنلىرىمىز كۆپ بولسا [خۇدا] تىلىگىنىمىزنى چوقۇم ئىجابەت قىلىدۇ، دەپ ئويلايدۇ. |
8 Do not [repeat words] as they do, because [God] your Father knows what you need before you ask him.
| شۇڭا، سىلەر ئۇلارنى دورىماڭلار. چۈنكى ئاتاڭلار سىلەرنىڭ ئېھتىياجىڭلارنى سىلەر تىلىمەستىن بۇرۇنلا بىلىدۇ. |
9 So pray [things] like this: Father, [you who are] in heaven, we [(exc)] desire that you be honored/revered {that people honor/revere you}.
| شۇنىڭ ئۈچۈن، مۇنداق دۇئا قىلىڭلار: ــ «ئى ئاسمانلاردا تۇرغۇچى ئاتىمىز، سېنىڭ نامىڭ مۇقەددەس دەپ ئۇلۇغلانغاي. |
10 We [(exc)] desire that people let you rule [over their lives]. We(exc) want [people who live] on the earth to do what you desire, as those who live in heaven [do what you want them to do].
| پادىشاھلىقىڭ كەلگەي، ئىرادەڭ ئەرشتە ئادا قىلىنغاندەك يەر يۈزىدىمۇ ئادا قىلىنغاي. |
11 Give us [(exc)] each day the food [SYN] that we [(exc) need for] that day.
| بۈگۈنكى نېنىمىزنى بۈگۈن بىزگە بەرگەيسەن. |
12 Forgive our sins just like we [(exc)] have forgiven the people who sin against us [(exc)].
| بىزگە قەرزدار بولغانلارنى كەچۈرگىنىمىزدەك، سەنمۇ قەرزلىرىمىزنى كەچۈرگەيسەن. |
13 Do not let us(exc) do wrong things when we(exc) are tempted {someone or something tempts us}, and rescue us [(exc)] when Satan the evil one tempts us to do evil things.”
| بىزنى ئازدۇرۇلۇشلارغا ئۇچراتقۇزمىغايسەن، بەلكى بىزنى رەزىل بولغۇچىدىن قۇتۇلدۇرغايسەن». |
14 “[Forgive the people who sin against you], because, if you forgive other people, [God], your Father who is in heaven, will forgive your [sins].
| چۈنكى سىلەر باشقىلارنىڭ گۇناھ-سەۋەنلىكلىرىنى كەچۈرسەڭلار، ئەرشتىكى ئاتاڭلارمۇ سىلەرنى كەچۈرىدۇ. |
15 But if you do not forgive other people, neither will God forgive your sins.”
| بىراق باشقىلارنىڭ گۇناھ-سەۋەنلىكلىرىنى كەچۈرمىسەڭلەر، ئەرشتىكى ئاتاڭلارمۇ گۇناھ-سەۋەنلىكلىرىڭلارنى كەچۈرمەيدۇ. |
16 “When you abstain from eating food [in order to please God], do not look sad as the hypocrites look. They make their faces appear sad in order that people will see that they are abstaining from food [and will think highly of them]. Keep this in mind: [People will think highly of those people for that], but [that is the only] reward those people will get!
| روزا تۇتقان ۋاقتىڭلاردا، ساختىپەزلەردەك تاتىراڭغۇ قىياپەتكە كىرىۋالماڭلار. ئۇلار روزا تۇتقىنىنى كۆز-كۆز قىلىش ئۈچۈن چىرايلىرىنى سولغۇن قىياپەتتە كۆرسىتىدۇ. مەن سىلەرگە شۇنى بەرھەق ئېيتىپ قويايكى، ئۇلار كۆزلىگەن ئىنئامىغا ئېرىشكەن بولىدۇ. |
17 Instead, [each of] you, when you abstain from food, should comb your hair and wash your face [as usual],
| ئەمدى سەن، روزا تۇتقىنىڭدا، چاچلىرىڭنى مايلاپ، يۈزۈڭنى يۇيۇپ يۈر. |
18 in order that other people will not notice that you are fasting [because you will look as you always do]. But [God], your Father, whom no one can see, [will observe that you are abstaining from food. God] your Father sees [you] even though no one else sees [you], and he will reward you.”
| شۇ چاغدا، روزا تۇتقىنىڭ ئىنسانلارغا ئەمەس، بەلكى پەقەت يوشۇرۇن تۇرغۇچى ئاتاڭغىلا كۆرۈنىدۇ؛ ۋە يوشۇرۇن كۆرگۈچى ئاتاڭ ئۇنى ساڭا قايتۇرىدۇ. |
19 “Do not [selfishly] accumulate large quantities of money and material goods for yourselves on [this] earth, because [the earth is where everything is destroyed. For example], on earth termites ruin things, and things rust, and thieves enter [buildings] and steal things.
| يەر يۈزىدە ئۆزۈڭلارغا بايلىقلارنى توپلىماڭلار. چۈنكى بۇ يەردە يا كۈيە يەپ كېتىدۇ، يا دات باسىدۇ ياكى ئوغرىلار تام تېشىپ ئوغرىلاپ كېتىدۇ. |
20 Instead, do [deeds that will please God. Your doing such deeds will be like] storing treasures in heaven [MET]. [Nothing perishes in heaven]. In heaven no termites ruin [things], nothing rusts, and thieves do not enter buildings and steal.
| ئەكسىچە، ئەرشتە ئۆزۈڭلارغا بايلىقلار توپلاڭلار. ئۇ يەردە كۈيە يېمەيدۇ، دات باسمايدۇ، ئوغرىمۇ تام تېشىپ ئوغرىلىمايدۇ. |
21 [Remember that] the things [that you think are the most] valuable are [the things that] you will be constantly concerned about [MET]. [So if you want to be storing treasures in heaven], you [need to be] constantly thinking [about God and heaven], [instead of your earthly possessions].”
| چۈنكى بايلىقىڭ قەيەردە بولسا، قەلبىڭمۇ شۇ يەردە بولىدۇ. |
22 “Your eyes are [like] a lamp [MET] for your body, because they enable you to see things. So if your eyes are healthy, you are able to see everything well [MET]. [Similarly, if you are generous with your money and other possessions, you will be able to know much of what God wants you to know] [MET].
| تەننىڭ چىرىغى كۆزدۇر. شۇڭا ئەگەر كۆزۈڭ ساپ بولسا، پۈتۈن ۋۇجۇدۇڭ يورۇتۇلىدۇ. |
23 But if your eyes are bad, you are not able to see things well. And if that continues, the time will come when you will not be able to see at all. You will be in complete darkness [MET]. [Similarly, if you continue to be greedy, you will be in spiritual darkness. If all that your eyes can see and your mind can think about involves your greedily desiring material possessions, all that you do will be evil] [MET].”
| لېكىن ئەگەر كۆزۈڭ يامان بولسا پۈتۈن ۋۇجۇدۇڭ قاراڭغۇ بولىدۇ. ئەگەر ۋۇجۇدۇڭدىكى «يورۇقلۇق» ئەمەلىيەتتە قاراڭغۇلۇق بولسا، ئۇ قاراڭغۇلۇق نېمىدېگەن قورقۇنچلۇق-ھە! |
24 “No one is able to serve two [different] bosses [at the same time]. If [he tried to do that], he would dislike one of them and love the other one, or he would be loyal to one of them and despise the other one [DOU]. [Similarly], you cannot [devote your life to] worshipping God and [worshipping] money and material goods [at the same time].”
| ھېچكىم [بىرلا ۋاقىتتا] ئىككى خوجايىننىڭ قۇللۇقىدا بولمايدۇ. چۈنكى ئۇ ياكى بۇنى يامان كۆرۈپ، ئۇنى ياخشى كۆرىدۇ؛ ياكى بۇنىڭغا باغلىنىپ، ئۇنىڭغا ئېتىبارسىز قارايدۇ. [شۇنىڭغا ئوخشاش]، سىلەرنىڭ ھەم خۇدانىڭ، ھەم مال-دۇنيانىڭ قۇللۇقىدا بولۇشۇڭلار مۇمكىن ئەمەس. |
25 “Because [you should be concerned about what God thinks is important and not about material goods, I] tell you that you should not worry about [things that you need in order to] live. [Do not worry] about whether you will have [enough food] to eat, and [something] to drink, or [enough] clothes to wear. It is important to have [sufficient] food [and drink] and clothing, but the way you conduct your lives is much more important [RHQ].
| شۇڭا مەن سىلەرگە شۇنى ئېيتىپ قويايكى، ھاياتىڭلارغا كېرەكلىك يېمەك-ئىچمەك ياكى ئۇچاڭلارغا كىيىدىغان كىيىم-كېچەكنىڭ غېمىنى قىلماڭلار. ھاياتلىق ئوزۇقتىن، تەن كىيىم-كېچەكتىن ئەزىز ئەمەسمۇ؟ |
26 Look at the birds. They do not plant [seeds, and they do not] harvest [crops] and gather them into barns. [But they always have food to eat because God], your Father who is in heaven, provides food for them. And you are certainly worth a lot more than birds [RHQ]! [So you can be assured that God will supply what you need!]
| ئاسماندىكى ئۇچار-قاناتلارغا قاراڭلار! ئۇلار تېرىمايدۇ، ئورمايدۇ، ئامبارلارغا يىغمايدۇ، لېكىن ئەرشتىكى ئاتاڭلار ئۇلارنىمۇ ئوزۇقلاندۇرىدۇ. سىلەر ئاشۇ قۇشلاردىن كۆپ ئەزىز ئەمەسمۇ؟ |
27 (None of you can, just by worrying, [add time to your life]./Can any of you, just by worrying, [add time to your life]?) [RHQ] [You cannot] add [even] one minute to your life! [So you should not worry about things such as food and clothing!]
| ئاراڭلاردا قايسىڭلار غەم-قايغۇ بىلەن ئۆمرۈڭلارنى بىرەر سائەت ئۇزارتالايسىلەر؟ |
28 You should also not worry about [whether you will have enough] clothes [to wear] [RHQ]. Think about the way flowers [grow] in the fields. They do not work [to earn money], and they do not make their own clothes.
| سىلەرنىڭ كىيىم-كېچەكنىڭ غېمىنى قىلىشىڭلارنىڭ نېمە ھاجىتى؟! دالادىكى نېلۇپەرلەرنىڭ قانداق ئۆسىدىغانلىقىغا قاراپ بېقىڭلار! ئۇلار ئەمگەكمۇ قىلمايدۇ، چاق ئېگىرمەيدۇ؛ |
29 But I tell you that even though [King] Solomon, who [lived long ago], [wore very beautiful clothes], his clothes were not as beautiful as one of those [flowers].
| لېكىن سىلەرگە شۇنى ئېيتايكى، ھەتتا سۇلايمان تولۇق شان-شەرەپتە تۇرغاندىمۇ ئۇنىڭ كىيىنىشى نىلۇپەرلەرنىڭ بىر گۈلىچىلىكمۇ يوق ئىدى. |
30 God makes the wild plants very beautiful, [but they grow] in the field [for only a short time]. One day they grow, and the next day they are thrown into an oven {someone [cuts them and] throws them into an oven} [to be burned to make heat for baking bread. But you are more important to God than wild plants are, and you live much longer]. So (God will certainly provide clothes for you who [live a long time but] trust him so little!/will not God surely very adequately clothe you, [who live a long time but] trust him so little?) [RHQ]
| ئەمدى خۇدا دالادىكى بۈگۈن ئېچىلسا، ئەتىسى قۇرۇپ ئوچاققا سېلىنىدىغان ئاشۇ گۈل-گىياھلارنى شۇنچە بېزىگەن يەردە، سىلەرنى تېخىمۇ كىيىندۈرمەسمۇ، ئەي ئىشەنچى ئاجىزلار! |
31 Because of God’s caring for you, do not worry and say, ‘Will we have anything to eat?’ or ‘Will we have anything to drink?’ or ‘Will we have clothes to wear?’ [RHQ]
| شۇڭا «نېمە يەيمىز»، «نېمە ئىچىمىز»، «نېمە كىيىمىز؟» دەپ غەم قىلماڭلار. |
32 Those who do not know God are always worrying about things like that. But God, your Father who is in heaven, knows that you need all those things, [so you should not worry about them].
| چۈنكى يات ئەلدىكىلەر مانا شۇنداق ھەممە نەرسىگە ئىنتىلىدۇ، ئەمما ئەرشتىكى ئاتاڭلار سىلەرنىڭ بۇ ھەممە نەرسىلەرگە موھتاجلىقىڭلارنى بىلىدۇ؛ |
33 Instead, the most important thing you should be concerned about is to let [God] completely direct your life, and to strive [to live] righteously. [If you do that], all the things that you [need] will be given to you {God will give you all the things [that you need]}.
| شۇنداق ئىكەن، ھەممىدىن ئاۋۋال خۇدانىڭ پادىشاھلىقى ۋە ھەققانىيلىقىغا ئىنتىلىڭلار. ئۇ چاغدا، بۇلارنىڭ ھەممىسى سىلەرگە قوشۇلۇپ نېسىپ بولىدۇ. |
34 So [each day] do not be worried about what will happen to you the next day, because [when] that day [PRS] comes, [you] will be concerned about [what happens during] that day. You will have enough to be concerned about each day. [So do not worry ahead of time].”
| شۇنىڭ ئۈچۈن، ئەتىنىڭ غېمىنى قىلماڭلار. ئەتىنىڭ غېمى ئەتىگە قالسۇن. ھەر كۈننىڭ دەردى شۇ كۈنگە تۇشلۇق بولىدۇ. |
