Matthew 5
1 When Jesus saw the crowds, he went up on a hillside. He sat down [in order to teach] his disciples. They came near to him [to listen to him].
૧ત્યારે ઘણાં લોકને જોઈને ઈસુ પહાડ પર ચઢ્યાં; ત્યાં તેમના બેઠા પછી તેમના શિષ્યો તેમની પાસે આવ્યા.
2 Then he began to teach them by saying,
૨તેમણે પોતાનું મુખ ઉઘાડીને તેઓને ઉપદેશ કરતાં કહ્યું કે.
3 [God] is pleased with people who recognize that they have a spiritual [need]; he will allow them to be the people whose lives he rules over.
૩“આત્મામાં જેઓ નિર્ધન છે તેઓ આશીર્વાદિત છે; કેમ કે સ્વર્ગનું રાજ્ય તેઓનું છે.
4 [God] is pleased with people who mourn [because they have sinned; ] they will be encouraged {he will encourage them.}
૪જેઓ શોક કરે છે તેઓ આશીર્વાદિત છે; કેમ કે તેઓ દિલાસો પામશે.
5 [God] is pleased with people who are meek; they will inherit the earth [that God will recreate].
૫જેઓ નમ્ર છે તેઓ આશીર્વાદિત છે; કેમ કે તેઓ પૃથ્વીનું વતન પામશે.
6 [God] is pleased with people who sincerely [desire to live] righteously [just like they] desire to eat and drink [MET]; they will be enabled {he will enable them} to do all that he desires [MET].
૬જેઓને ન્યાયીપણાની ભૂખ તથા તરસ છે તેઓ આશીર્વાદિત છે; કેમ કે તેઓ તૃપ્ત થશે.
7 [God] is pleased with people who act mercifully; he will act mercifully to them.
૭દયાળુઓ આશીર્વાદિત છે; કેમ કે તેઓ દયા પામશે.
8 [God] is pleased with people who think only about that which pleases him; [some day] they will [be where] God is and will see him.
૮મનમાં જેઓ શુદ્ધ છે તેઓ આશીર્વાદિત છે; કેમ કે તેઓ ઈશ્વરને જોશે.
9 [God] is pleased with people who help other people to live peacefully; they will be considered to be {he will consider that they are} his children [MET].
૯સુલેહ કરાવનારાંઓ આશીર્વાદિત છે; કેમ કે તેઓ ઈશ્વરના દીકરા કહેવાશે.
10 [God is pleased with] people to whom evil things are done {to whom [other people] do evil things} because they [conducted themselves] righteously; he will allow them to be where he rules over people.
૧૦ન્યાયીપણાને લીધે જેઓની સતાવણી કરાઈ છે તેઓ આશીર્વાદિત છે; કેમ કે સ્વર્ગનું રાજ્ય તેઓનું છે.
11 [God is pleased with] you when [other] people insult you, when [other people] do evil things to you and when [other people] say falsely [that] you are evil because [you believe in] me.
૧૧જયારે લોકો તમારી નિંદા કરશે અને તમને સતાવશે તથા મારે લીધે તમારી વિરુદ્ધ જાત જાતની ખોટી વાત અસત્યતાથી કહેશે, ત્યારે તમે આશીર્વાદિત છો.
12 [When that happens], rejoice and be glad [DOU], because [God will give] you a great reward in heaven. [God will think highly of you], just like [he thought highly of] the prophets whom your [ancestors persecuted] long ago.
૧૨તમે આનંદ કરો તથા ખૂબ હરખાઓ, કેમ કે સ્વર્ગમાં તમારો બદલો મોટો છે. તમારી અગાઉનાં પ્રબોધકોની સાથે લોકોએ આ રીતે જુલમ કર્યા હતા.
13 “You are [able to influence] evil [people] [MTY] [and improve the way they live in order that they do not become more evil, just like] salt [is able to improve the flavor of food and to preserve it] [MET] [from spoiling]. Salt that no longer tastes salty cannot become salty again [RHQ]. As a result, that salt becomes useless. It is rejected by people, thrown on the ground, and walked on {People reject it, throw it on the ground and walk on it} [MET]. [Similarly, if the way you live no longer influences people to live in a godly manner, God will reject you].
૧૩તમે માનવજગતનું મીઠું છો; પણ જો મીઠું બેસ્વાદ થયું તો તે શાથી ખારું કરાશે? બહાર ફેંકાવા તથા માણસોના પગ નીચે છુંદાવા વગર તે કશા કામનું નથી.
14 You [enable] evil [people] [MTY] [to perceive God’s truth as] a light [enables people to perceive what is around them. Just like] everyone can see [LIT] [the lights of] a city on a hill [MET], [other people can see what you do].
૧૪તમે માનવજગતનું અજવાળું છો. પહાડ પર વસાવેલું નગર સંતાઈ રહી શકતું નથી.
15 After people light a lamp, they never put it under a basket. Instead, [they put it] on a lampstand in their houses in order that it can shine on everyone there.
૧૫દીવો કરીને તેને વાસણ નીચે નહિ, પણ દીવી પર મૂકવામાં આવે છે, ત્યારે ઘરમાંના બધાને તે અજવાળું આપે છે.
16 [Similarly], you need to do [what is right] [MET] in such a manner that other people can see the good deeds that you do, and as a result they will praise your Father [who is] in heaven.”
૧૬તેમ જ તમે તમારું અજવાળું લોકોની આગળ એવું પ્રકાશવા દો કે તેઓ તમારાં સદકૃત્યો જોઈને સ્વર્ગમાંનાં તમારા પિતાનો મહિમા કરે.
17 “I came to earth, not to annul the laws [that God gave Moses] or [what] the prophets [MTY] [wrote]. Instead, I [came] to cause to happen [what the authors of those books predicted would happen]. So do not think any longer that I have come [to earth] in order that I might annul [what they wrote].
૧૭એમ ન ધારો કે હું નિયમશાસ્ત્ર અથવા પ્રબોધકોની વાતોનો નાશ કરવાને આવ્યો છું; હું નાશ કરવા નહિ, પણ પૂર્ણ કરવા આવ્યો છું.
18 Keep this in mind: [Every] point of those laws, [including those points that seem] least important, and even the smallest details of the laws [MTY] will surely be in effect [HYP, LIT] until the heavens and the earth disappear and until all [that God told their authors to write] happens.
૧૮કેમ કે હું તમને નિશ્ચે કહું છું કે, આકાશ તથા પૃથ્વી જતા રહે ત્યાં સુધી સઘળાં પૂરાં થયા વગર નિયમશાસ્ત્રમાંથી એક કાનો અથવા માત્રા જતી રહેશે નહિ.
19 Since [all God’s laws are important], if anyone disobeys any of those commandments, [even if it would be] one of the least [important ones], and if that person teaches people [to disobey any of those commandments], it will be said {[God] will say} that that person is the least [important] of those in the place where [EUP] God rules. But those who obey [those commandments] and teach [other people to obey them, it will be said] {[God] will say} that they are very important among those that God rules.
૧૯એ માટે આ સૌથી નાની આજ્ઞાઓમાંની એકને જો કોઈ તોડશે અથવા માણસોને એવું કરવાનું શીખવશે, તો તે સ્વર્ગના રાજ્યમાં સૌથી નાનો કહેવાશે. પણ જો કોઈ તે પાળશે અને શીખવશે તે સ્વર્ગના રાજ્યમાં મોટો કહેવાશે.
20 Keep this in mind: [You assume that] the Pharisees and the men who teach our laws [faithfully obey] what God commands. But if you do not obey those laws better than they obey them, you will by no means enter the place where God rules.”
૨૦કેમ કે હું તમને કહું છું કે શાસ્ત્રીઓના તથા ફરોશીઓના ન્યાયીપણા કરતાં જો તમારું ન્યાયીપણું વધારે ન હોય, તો સ્વર્ગના રાજ્યમાં તમે પ્રવેશ નહિ જ કરશો.
21 “You have heard [your religious teachers say] that it was said {that [Moses] said} to your ancestors, ‘Do not murder [anyone.’ This implied that] if someone murders [another person], the judge will condemn that person [and] sentence him to be [executed] {[say that someone must execute him]}.
૨૧‘હત્યા ન કર’, અને ‘જે કોઈ હત્યા કરે તે અપરાધી ઠરવાના જોખમમાં આવશે,’ એમ પહેલાંના સમયનાં લોકોએ કહ્યું હતું, તે તમે સાંભળ્યું છે.
22 But what I say to you is this: [If you are] angry with someone, [God] will judge you. If you say to someone, ‘[You are worthless],’ the Jewish Council will judge you. If you [hate someone], and say to them 'You fool!' you. yourself, will be in danger of being thrown into the fires in hell. (Geenna g1067)
૨૨પણ હવે હું તમને કહું છું કે, જે કોઈ પોતાના ભાઈ પર કારણ વગર ક્રોધ કરે છે, તે અપરાધી ઠરવાના જોખમમાં આવશે; જે પોતાના ભાઈને ‘બેવકૂફ’ કહેશે, તે ન્યાયસભામાં અપરાધી ઠરવાના જોખમમાં આવશે; જે તેને કહેશે કે ‘તું મૂર્ખ છે’, તે નરકાગ્નિના જોખમમાં આવશે. (Geenna g1067)
23 So, when you take your gift [for God] to the altar, if you remember that you have offended someone,
૨૩એ માટે જો તું તારું અર્પણ યજ્ઞવેદી પાસે લાવે અને જો ત્યાં તને યાદ આવે કે મારા ભાઈને મારી વિરુદ્ધ કંઈક છે,
24 leave your gift by the altar, and first go [to the person you have offended]. Tell that person that you are sorry for what you have done, and ask that person to forgive you. Then go back and offer your gift [to God].
૨૪તો ત્યાં યજ્ઞવેદી આગળ તારું અર્પણ મૂકીને જા, પ્રથમ તારા ભાઈની સાથે સુલેહ કર અને ત્યાર પછી આવીને તારું અર્પણ ચઢાવ.
25 [Also], when a fellow citizen [takes you to court in order to] accuse you, settle accounts with that person quickly while you are walking with that person [to court]. Do that [while there still is time to do so] in order that he will not take you to the judge, [because if] the judge [favors the person who is accusing you, he will declare that you are guilty and send you] to the prison guard, and the prison guard will put you in prison.
૨૫જ્યાં સુધી તું તારા દુશ્મનની સાથે માર્ગમાં છે, ત્યાં સુધી તેની સાથે ત્વરિત સમાધાન કર; રખેને તારો દુશ્મન તને ન્યાયાધીશને સોંપે, ન્યાયાધીશ તને સિપાઈને સોંપે અને તને જેલમાં પૂરવામાં આવે.
26 Keep this in mind: [If you go to prison], you will never get out [because you will never be able to] pay all that the judge says that you owe [MET]. [And remember also that] you [ought to settle accounts with God before you die, too].”
૨૬ખરેખર હું તમને કહું છું કે, તમે પૂરેપૂરો દંડ ચૂકવશો નહિ, ત્યાં સુધી તમે ત્યાંથી નીકળશો નહિ.
27 “You have heard [God’s] commandment, ‘Do not commit adultery.’
૨૭‘વ્યભિચાર ન કરો’, એમ કહ્યું હતું, તે તમે સાંભળ્યું છે.
28 But what I say to you is this: If a man only looks at a woman desiring to have sex with her, [God considers that] his doing that [MET] is sin.
૨૮પણ હું તમને કહું છું કે, સ્ત્રી ઉપર જે કોઈ ખોટી નજર કરે છે, તેણે એટલામાં જ પોતાના મનમાં તેની સાથે વ્યભિચાર કર્યો છે.
29 If because of what you see [MTY] you [are tempted to] sin, [stop looking at those things! Even if you have to] gouge out one of your eyes and throw it away [HYP] [to avoid sinning, do it!] It is good [that you not sin and] as a result [go to heaven, even though while you are still here on earth] you lack one [or both of] your eyes. But it is not good [that you continue to have two eyes and sin and, as a result, God] sends your whole body to hell. (Geenna g1067)
૨૯જો તારી જમણી આંખ તને પાપ કરવા પ્રેરે, તો તેને કાઢી નાખીને તારી પાસેથી ફેંકી દે, કેમ કે તારા અંગોમાંના એકનો નાશ થાય, અને તારું આખું શરીર નર્કમાં ન નંખાય, એ તને ગુણકારક છે. (Geenna g1067)
30 If you are [tempted to] use one of your hands to sin [MTY], [stop using your hand. Even if you have to] cut your hand off and throw it away [to avoid sinning, do it] [HYP]! It is good [that you do not sin and as a result you go to heaven, even though while you are still here on earth] you lack one [or both] of your [hands]. But it is not good [that you sin and, as a result, God] sends your whole body to hell.” (Geenna g1067)
૩૦જો તારો જમણો હાથ તને પાપ કરવા પ્રેરે, તો તેને કાપી નાખીને તારી પાસેથી ફેંકી દે, કેમ કે તારા અંગોમાંના એકનો નાશ થાય, અને તારું આખું શરીર નર્કમાં ન નંખાય, એ તને ગુણકારક છે. (Geenna g1067)
31 “It is written {[Moses] wrote}, ‘If a man is divorcing his wife, he should write a document [on which he states that he is] divorcing her.’
૩૧‘જે કોઈ પોતાની પત્નીને છોડી દે તે તેને છૂટાછેડા લખી આપે’, એમ પણ કહેલું હતું.
32 But [now listen to what] I say to you: [A man] may [divorce his wife] only if she has committed adultery, [and not for any other reason]. If a man divorces his wife [for any other reason, and he has sex with another woman], he makes his wife become one against whom he has committed adultery, [because in God’s estimation she still is his wife]. Also, if a man marries a woman who is divorced {whose husband has divorced her}, [God considers] him [guilty of] committing adultery.”
૩૨પણ હું તમને કહું છું કે, વ્યભિચારના કારણ વગર જે કોઈ પોતાની સ્ત્રીને છોડી દે, તે તેની પાસે વ્યભિચાર કરાવે છે; અને જે કોઈ તે ત્યજી દીધેલી સ્ત્રી સાથે લગ્ન કરે છે તે પણ વ્યભિચાર કરે છે.
33 “You have also heard [your religious teachers say] that it was written {that [Moses] wrote} to your ancestors, ‘Make sure that you do what you promised the Lord that you would do!’ [DOU]
૩૩વળી, ‘તું જૂઠા સમ ન ખા, પણ પ્રભુ પ્રત્યે તારા સમ પૂરા કર’, એમ પહેલાના સમયમાં લોકોને કહેલું હતું, તે તમે સાંભળ્યું છે.
34 But [now listen to what] I say to you: Never promise to do anything and then ask a superior being to affirm [that what you are saying will happen. For example, do] not [promise that you will give something and then ask spiritual beings in] heaven [MTY] [to affirm that you will do it], because heaven is where God [sits] on his throne [MTY] [to rule over people].
૩૪પણ હું તમને કહું છું કે, કોઈ પણ પ્રકારના સમ ન ખાઓ; સ્વર્ગના નહિ, કેમ કે તે ઈશ્વરનું રાજ્યાસન છે;
35 [Also, do] not [promise that you will give something and then ask spiritual beings] on earth [MTY] [to affirm that you will do it], because the earth is where God rests his feet [MET]. [Also, do] not [promise that you will do something and ask religious authorities] in Jerusalem [to affirm that you will do it], because Jerusalem is the city where [God], the great King [rules].
૩૫પૃથ્વીના નહિ, કેમ કે તે તેમનું પાયાસન છે; અને યરુશાલેમના નહિ, કેમ કે તે મોટા રાજાનું નગર છે.
36 [Also, do not promise that you will do something and then say that] your head [should be cut off] {[someone should cut off] your head} [if you do not do it]. You are not [even] able to [change the color of the hair of your head by] making one [black] hair white or one [white] hair black.
૩૬તમે તમારા માથાના પણ સમ ન ખાઓ, કેમ કે તમે એક વાળને પણ સફેદ અથવા કાળો કરી શકતા નથી.
37 [If you talk about doing something], just say ‘Yes, I [will do it],’ or ‘No, I [will not do it].’ [If you say] anything more than that, it is from [Satan], the Evil One.”
૩૭પણ તમારું બોલવું તે ‘હા’ તે ‘હા’ અને ‘ના’ તે ‘ના’ હોય, કેમ કે એ કરતાં અધિક જે કંઈ છે તે દુષ્ટ તરફથી છે.
38 “You have heard [your religious teachers say] that [it is written] {[Moses wrote]}, ‘[Retaliate like this]: [If someone damages] one of your eyes, [someone should damage] one of that person’s eyes. [If someone damages] one of your teeth, [someone should damage] one of that person’s teeth.’
૩૮‘આંખને બદલે આંખ અને દાંતને બદલે દાંત’, તેમ કહેલું હતું, તે તમે સાંભળ્યું છે.
39 But [now listen to what] I say to you: Do not take revenge for evil [deeds done] {[that other people do]} [to you]. Instead, if someone [insults you by] striking you on one cheek, turn your other cheek toward that person [in order that he can strike it also].
૩૯પણ હું તમને કહું છું કે જે દુર્જન હોય તેમની સામા ન થાઓ; પણ જે કોઈ તારા જમણાં ગાલ પર તમાચો મારે, તેની તરફ બીજો પણ ફેરવ.
40 If someone wants to sue you and take your (inner garment/shirt), give him your (outer garment/coat) also.
૪૦જે તારો કોટ લેવા માટેનો દાવો કરીને તને ન્યાયસભામાં લઈ જવા ઇચ્છે, તેને તારું પહેરણ પણ લેવા દે.
41 If a [military authority] compels you to go with him one mile [and carry his gear], go with him two miles [and carry his gear].
૪૧જે કોઈ તને બળજબરીથી એક માઇલ લઈ જાય, તો તેની સાથે બે માઇલ જા.
42 Also, if someone asks you for [something], give [him what he is asking for]. If someone requests you to lend him [something], do not refuse [to lend it to him].”
૪૨જે કોઈ તારી પાસે માગે તેને તું આપ અને તારી પાસે જે ઉછીનું લેવા ચાહે, તેનાથી મોં ન ફેરવ.
43 “You have heard [your religious teachers say that it is written that Moses wrote], ‘Love the citizens of your country and hate your enemies.’
૪૩‘તું તારા પડોશી પર પ્રેમ કર અને તારા દુશ્મન પર દ્વેષ કર’, તેમ કહેલું હતું, તે તમે સાંભળ્યું છે.
44 But [now listen to what] I say to you: Love your enemies [as well as your friends], and pray for those who cause you to suffer.
૪૪પણ હું તમને કહું છું કે તમે તમારા દુશ્મનો પર પ્રેમ કરો અને જેઓ તમને સતાવે છે તેઓને માટે પ્રાર્થના કરો,
45 Do that in order to imitate what [God], your Father [who is] in heaven, does. He desires that you [MET] do [like he does]. [He acts kindly to all people. For example, he causes] the sun to shine [equally] on wicked [people] and on good [people], and [he sends] rain [both] on righteous [people] and on unrighteous [people].
૪૫એ માટે કે તમે સ્વર્ગમાંના તમારા પિતાના દીકરા થાઓ. કેમ કે તે સૂર્યને દુષ્ટ તથા ભલા પર ઉગાવે છે અને ન્યાયી તથા અન્યાયી પર વરસાદ મોકલે છે.
46 If you love [only] the people who love you, ([do not expect God to] reward you [in heaven]!/will [God] reward you [in heaven]?) [RHQ] [This is based on the fact that everyone], even the tax collectors, [who you think are very great sinners], love [RHQ] those who love them. [If you act like them], ([you are not any different from tax collectors!/in what way are you different from tax collectors]?) [RHQ]
૪૬કેમ કે જેઓ તમારા પર પ્રેમ કરે છે, તેઓ પર જો તમે પ્રેમ કરો છો, તો તમને શો બદલો મળે? દાણીઓ પણ શું એમ નથી કરતા?
47 If you want [God] to bless only your friends, (you are not acting any better than other people!/are you acting any better than other people?) [RHQ] Even the non-Jews, [who you think sin very much] (OR, [you think are unacceptable to God]), want God to bless their friends [RHQ], [but God does not reward them for that].
૪૭જો તમે કેવળ તમારા ભાઈઓને સલામ કરો છો, તો તમે વિશેષ શું કરો છો? દેવ વગરના લોકો પણ શું એમ નથી કરતાં?
48 [You need to love those who do not love you], and in that way become perfect as [God] your Father, [who is] in heaven, is perfect.”
૪૮એ માટે જેવા તમારા સ્વર્ગમાંના પિતા સંપૂર્ણ છે તેવા તમે પણ સંપૂર્ણ થાઓ.
