Matthew 27
1 Very early the next morning all the chief priests and Jewish elders decided how [to arrange for the Romans] to execute Jesus.
Երբ առաւօտ եղաւ, բոլոր քահանայապետները եւ ժողովրդի ծերերը խորհուրդ արեցին Յիսուսի դէմ՝ նրան սպանելու համար:
2 They tied his hands and took him to Pilate, the [Roman] governor.
Նրան կապեցին, առան գնացին եւ յանձնեցին պոնտացի Պիղատոս կուսակալի ձեռքը:
3 When Judas, the one who had (betrayed/enabled Jesus’ enemies to seize) him, realized that they had decided to have Jesus executed, he was very sorry [about what he had done]. He took the 30 coins back to the chief priests and elders.
Այն ժամանակ Յուդան, որ Յիսուսին մատնել էր, տեսնելով, որ Յիսուս դատապարտուեց, զղջաց, արծաթ դրամները վերադարձրեց քահանայապետներին եւ ժողովրդի ծերերին ու ասաց.
4 He said, “I have sinned. I have (betrayed/enabled you to seize) a man who (is innocent/has not done anything wrong).” They replied, “(That means nothing to us!/What does that mean to us?) [RHQ] That is your problem!”
«Մեղանչեցի, որովհետեւ արդար արիւն մատնեցի»: Իսկ նրանք ասացին. «Մեր հոգը չէ, դո՛ւ գիտես»:
5 So Judas [took] the money [and] threw it inside the Temple. Then he went away and hanged himself.
Եւ արծաթ դրամները նետեց տաճարի մէջ եւ հեռացաւ ու գնաց ինքն իրեն կախեց:
6 [Later] the high priests [found] the coins. They picked them up and said, “This is money that we paid [to have a man killed] [MTY], and our law does not allow [such money] to be put {us to put [such money]} into the [Temple treasury].”
Իսկ քահանայապետները արծաթ դրամները վերցնելով՝ ասացին. «Օրինաւոր չէ դրանք ընդունել տաճարի գանձանակի մէջ, քանի որ արեան գին են»:
7 So they decided to use that money to buy the field where clay was dug for making pots {men dug ground for making pots}. [They made that field] a place where they buried strangers [who died in Jerusalem].
Եւ խորհուրդ անելով՝ դրանով գնեցին բրուտի ագարակը՝ որպէս գերեզման օտարների համար:
8 That is why that place is still called {why they still call that place} ‘The field of blood’.
Այդ պատճառով այդ ագարակը կոչուել է Արեան ագարակ՝ մինչեւ այսօր:
9 [By buying that field], they fulfilled these words that the prophet Jeremiah wrote [long ago]: They took the 30 silver coins; That was what the leaders of Israel decided [that he was worth];
Այն ժամանակ կատարուեց, ինչ ասուել էր Երեմիա մարգարէի բերանով. «Եւ առան երեսուն կտոր արծաթը՝ վաճառուածի գինը, որ նշանակուել էր իսրայէլացիներից,
10 and with that money they bought the field where clay was dug for potters. They did that as the Lord had commanded me.
եւ այն տուեցին բրուտի ագարակի համար, ինչպէս Տէրը ինձ հրամայել էր»:
11 Jesus stood in front of [Pilate], the governor. The governor asked Jesus, “Do you [claim to be] the king of the Jews?” Jesus replied, “[It is] as you have [just] said.”
Եւ Յիսուս կանգնեց կուսակալի առաջ. կուսակալը հարցրեց նրան ու ասաց. «Դո՞ւ ես հրեաների թագաւորը»: Եւ Յիսուս ասաց. «Դու ես ասում»:
12 When he was accused by the chief priests and elders {When the chief priests and elders accused him} about various things, he did not answer.
Իսկ երբ նա ամբաստանւում էր քահանայապետների ու ծերերի կողմից, ոչինչ չպատասխանեց:
13 So Pilate said to him, “You hear how many things they are saying to accuse you; [are you not going to reply]?”
Այն ժամանակ Պիղատոսը նրան ասաց. «Չե՞ս լսում, ինչքան դրանք քո դէմ են վկայում»:
14 But [even though he was not guilty], Jesus did not say anything. He did not reply to any of the things about which they were accusing him. As a result, the governor was very surprised.
Եւ նրան չպատասխանեց եւ ոչ մի բան, այնպէս որ կուսակալը շատ զարմացաւ:
15 It was the governor’s custom [each year] during the [Passover] celebration to release [one person who was in prison]. [He released] whichever prisoner the people wanted.
Սակայն կուսակալը սովորութիւն ունէր տօնի առիթով ժողովրդի համար արձակել մի բանտարկեալ, ում նրանք կամենային:
16 At that time there was [in Jerusalem] a well-known prisoner whose name was Barabbas.
Այն ժամանակ ունէին մի նշանաւոր բանտարկեալ, որի անունը Յեսու Բարաբբա էր:
17 So when the crowd gathered, Pilate asked them, “Which [prisoner] would you like me to release for you: Barabbas, or Jesus, whom [some of you] claim to be the Messiah?”
Երբ հաւաքուեցին, Պիղատոսը նրանց ասաց. «Այս երկուսից որի՞ն էք ուզում, որ ձեզ համար արձակեմ. Յեսու Բարաբբայի՞ն, թէ՞ Յիսուսին՝ Քրիստոս կոչուածին».
18 [He asked that question] because he realized that the chief priests [wanted to have Jesus executed]. They had brought Jesus to him [only] because they were jealous of Jesus. [And Pilate thought that the crowd would prefer that he release Jesus].
քանի որ Պիղատոսը գիտէր, որ նախանձից մատնել էին նրան:
19 While Pilate was sitting on the platform [where he made] judicial [decisions], his wife sent him [this message]: “Early this morning I had a bad dream because of that man. So do not condemn that righteous man!”
Եւ մինչ նա ատեան էր նստում, իր կինը նրան լուր ուղարկեց ու ասաց. «Քո եւ այդ արդարի միջեւ ոչինչ չկայ, որովհետեւ այսօր երազումս նրա պատճառով գլխովս շատ բաներ անցան»:
20 But the chief priests and elders persuaded the crowd to ask [Pilate to] release Barabbas, and to [order] that Jesus be executed {that [his soldiers] execute Jesus}.
Իսկ քահանայապետներն ու ծերերը համոզեցին ժողովրդին, որ Բարաբբային ուզեն եւ Յիսուսին կորստեան մատնեն:
21 So when the governor asked them, “Which of the two men do you want me to release for you?” They replied, “Barabbas!”
Կուսակալը պատասխան տուեց ու ասաց նրանց. «Այս երկուսից որի՞ն էք ուզում, որ ձեզ համար արձակեմ»:
22 Pilate, [very astonished], asked, “So what shall I do with Jesus who [some of you] say is the Messiah?” They all answered, “[Command that] he be crucified! {[Command your soldiers] (to crucify him/to nail him to a cross)}!”
Եւ նրանք ասացին՝ Բարաբբային: Պիղատոսը նրանց ասաց. «Իսկ ի՞նչ անեմ Յիսուսին՝ Քրիստոս կոչուածին»:
23 Pilate replied, “Why? What crime has he committed?” But they shouted even louder, “[Have] him crucified {[Command that your soldiers] crucify him}!”
Ամէնքը ասացին՝ թող խաչուի: Եւ նա ասաց. «Ի՞նչ չար բան արեց»: Եւ նրանք առաւել եւս աղաղակում էին ու ասում՝ թող խաչուի:
24 Pilate realized that he was accomplishing nothing. He saw that instead, the people were starting to riot. So he took [a basin of] water and washed his hands as the crowd was watching. He said, “[By washing my hands I am showing you that] if this man dies [MTY], it is [your] fault, [not mine]!”
Եւ Պիղատոսը տեսնելով, թէ ոչինչ չի օգնում, այլ է՛լ աւելի խռովութիւն է լինում, ջուր վերցնելով՝ լուաց ձեռքերը ժողովրդի առաջ ու ասաց. «Այդ արդարի արիւնից ես անմասն եմ. դո՛ւք գիտէք»:
25 And all the people answered, “The guilt for causing him to die [MTY] will be on us, and it will be on our children, too!”
Ամբողջ ժողովուրդը պատասխանեց ու ասաց. «Դրա արիւնը՝ մեր վրայ եւ մեր որդիների վրայ»:
26 Then he [ordered the soldiers to] release Barabbas for them. But he [ordered that his soldiers] flog Jesus. And then he turned Jesus over to the soldiers for them (to nail Jesus to a cross/to crucify him).
Այն ժամանակ Պիղատոսը նրանց համար արձակեց Բարաբբային եւ Յիսուսին գանակոծել տալով՝ տուեց նրանց ձեռքը, որ խաչուի:
27 Then the governor’s soldiers took Jesus into the government headquarters. The whole (cohort/group of soldiers) gathered around him.
Այն ժամանակ կուսակալի զինուորները Յիսուսին վերցրին տարան ապարանք եւ ամբողջ գունդը նրա գլխին հաւաքեցին:
28 They pulled off [his clothes], and [pretending he was a king, they] put a purple robe on him.
Մերկացրին նրան եւ նրա վրայ կարմիր վերնազգեստ գցեցին:
29 They [took some branches with] thorns and wove them to make a crown and put it on his head. They put in his right hand a reed [like a staff that a king would hold]. Then they knelt in front of him and made fun of him, saying, “Hooray for the king of the Jews [IRO]!”
Եւ փշերից պսակ պատրաստելով՝ դրեցին նրա գլխին եւ մի եղէգ՝ նրա աջ ձեռքին. նրա առաջ ծնկի գալով՝ ծաղրում էին ու ասում. «Ողջո՜յն, հրեաների՛ թագաւոր»:
30 They kept spitting on him. They took the staff and kept striking him on the head with it.
Եւ թքելով նրա վրայ՝ եղէգն առնում էին ու խփում նրա գլխին:
31 When they had finished ridiculing him, they pulled off the robe and put his own clothes on him. Then they led him away to [the place where they] would nail him to a cross.
Եւ երբ նրան ծաղրուծանակի ենթարկեցին, նրա վրայից հանեցին քղամիդը ու նրան հագցրին իր զգեստը. եւ տարան նրան խաչը հանելու:
32 [After Jesus carried his cross] a short distance, [the soldiers] saw a man named Simon, [who was] from Cyrene [city]. They forced him to carry the cross for Jesus.
Եւ դուրս ելնելով՝ գտան կիւրենացի մի մարդ՝ Սիմոն անունով, ու նրան ստիպեցին, որ նա խաչը կրի:
33 They came to a place called Golgotha. That name means ‘the place [like] a skull’.
Եւ հասնելով Գողգոթա կոչուած տեղը, որ նշանակում է կառափնատեղի,
34 When [they got there], they mixed with wine something that tasted very bitter. They gave it to [Jesus] to drink [so that he would not feel so much pain when they nailed him on the cross]. But when he tasted it, he refused to drink it. [Some soldiers took his clothes].
Յիսուսին լեղի խառնած գինի տուեցին խմելու, եւ երբ համտեսեց, չկամեցաւ խմել:
35 Then they nailed him to the cross. Afterwards, they divided his clothes among themselves by gambling with something like dice [to decide which piece of clothing each one would get].
Եւ նրան խաչը հանելով՝ բաժանեցին նրա զգեստները՝ վիճակ գցելով, որպէսզի կատարուի այն խօսքը, որ ասուեց մարգարէի կողմից. «Իմ զգեստները բաժանեցին իրենց մէջ եւ իմ պատմուճանի վրայ վիճակ էին գցում»:
36 Then the soldiers sat down there to guard him, [to prevent anyone from trying to rescue him].
Ու նստած՝ նրան պահպանում էին:
37 They fastened [to the cross] above Jesus’ head a [sign on which had been] {[they had]} written why [they] were nailing him to the cross. [But all] it said was, ‘This is Jesus, the King of the Jews’.
Եւ նրա գլխի վերեւը դրեցին նրա յանցապարտութեան գիրը, թէ՝ սա՛ է Յիսուսը՝ հրեաների թագաւորը:
38 Two bandits were also nailed {They also nailed two bandits} on crosses. One was nailed to a cross on the right side [of Jesus] and one to a cross on the left side.
Միեւնոյն ժամանակ նրա հետ խաչը հանեցին երկու աւազակներ՝ մէկը նրա աջից, եւ միւսը՝ ձախից:
39 The people who were passing by insulted him by shaking their heads [as if he were an evil man].
Եւ մօտով անցնողները հայհոյում էին նրան, շարժում էին գլուխներն ու ասում.
40 They said, “You [said you] would destroy the Temple, and then you would build it again within three days! [So if you could do that], you [should be able to] save yourself! If you are the man who is also God (OR, If you are the Son of God), come down from the cross!”
«Վա՛հ, դու որ քանդում էիր տաճարը եւ երեք օրից այն շինում, փրկի՛ր քեզ. եթէ Աստծու Որդի ես, իջի՛ր այդ խաչից»:
41 Similarly, the chief priests, the men who taught the [Jewish] laws and the elders made fun of him. [Various ones of them] said things like,
Նոյնպէս եւ քահանայապետները, օրէնսգէտներով ու ծերերով հանդերձ, ծաղրում էին նրան ու ասում.
42 “He [claims that he] saved others [IRO] [from their sicknesses], but he cannot help himself!” “He [says that he] is [IRO] the King of Israel. So he should come down from the cross. Then we would believe him!”
«Ուրիշներին փրկեց, ինքն իրեն չի կարողանում փրկել. եթէ Իսրայէլի թագաւոր է, հիմա թող այդ խաչից իջնի. եւ դրան կը հաւատանք:
43 “He [says that he] trusts in God, and that he is the man who is also God. So if God is pleased with him, God should rescue him now!”
Եթէ դա յոյսը դրել էր Աստծու վրայ, թող նա այժմ դրան փրկի, եթէ ուզում է դրան. քանի որ ասաց, թէ՝ Աստծու Որդի եմ»:
44 And the [two] bandits who had been crucified with him also insulted him, saying similar things.
Նրա հետ խաչուած աւազակներն էլ էին նոյն ձեւով նախատում նրան:
45 At noon it became dark over the whole land. [It stayed dark] until three o’clock [in the afternoon].
Եւ կէսօրին ամբողջ երկրի վրայ խաւար եղաւ մինչեւ ժամը երեքը:
46 At about three o’clock Jesus shouted loudly, “Eli, Eli, lama sabachthani?” That means, ‘My God, my God, why have you deserted me?’
Ժամը երեքի մօտ Յիսուս բարձր ձայնով գոչեց ու ասաց. «Էլի՜, Էլի՜, լա՞մա սաբաքթանի», այսինքն՝ Աստուա՜ծ իմ, Աստուա՜ծ իմ, ինչո՞ւ թողեցիր ինձ:
47 When some of the people standing there heard [the word ‘Eli’, misunderstanding it], they said, “He is calling for [the prophet] Elijah!”
Այնտեղ կանգնածներից ոմանք, երբ լսեցին, ասացին. «Դա Եղիային է կանչում»:
48 Immediately one of them ran and got a sponge. He filled it with sour wine. Then he put the sponge on [the tip of] a reed and [held it up in order that Jesus] could suck out [the wine that was in it].
Եւ նրանցից մէկը իսկոյն վազեց, քացախով թաթախուած սպունգ վերցրեց եւ մի եղէգի վրայ անցկացնելով՝ տուեց նրան, որ խմի:
49 But the other [people there] said, “Wait! Let’s see if Elijah comes to save him!”
Իսկ ուրիշներ ասում էին. «Թո՛ղ, տեսնենք, թէ Եղիան կը գա՞յ, որ դրան փրկի»:
50 Then after Jesus shouted out loudly again, he died, giving his spirit over [to God].
Եւ Յիսուս դարձեալ բարձր ձայնով աղաղակեց եւ հոգին աւանդեց:
51 At that moment the [heavy thick] curtain [that closed off the most holy place] in the Temple split into two pieces from top to bottom. [That signified that ordinary people could now go into the presence of God]. The earth shook, and [some large] rocks split open.
Եւ ահա տաճարի վարագոյրը վերեւից մինչեւ ներքեւ երկուսի պատռուեց, եւ երկիրը շարժուեց, եւ ժայռեր ճեղքուեցին,
52 [Some] tombs opened up, and the bodies of many godly people who had died became alive again.
եւ գերեզմանները բացուեցին, եւ ննջեցեալ սրբերի բազում մարմիններ յարութիւն առան
53 They came out of the tombs, and after Jesus became alive again, they went into Jerusalem and appeared to many people [there].
ու նրա յարութիւնից յետոյ գերեզմաններից ելնելով մտան սուրբ քաղաքը եւ շատերին երեւացին:
54 The officer who supervised the soldiers [who nailed Jesus to the cross was standing nearby]. His soldiers who had been on guard [so that no one would rescue] Jesus [were also there]. When they [felt] the earthquake and saw all the [other] things that happened, they were terrified. They exclaimed, “Truly he was both man and God! (OR, a Son of God).”
Իսկ հարիւրապետը եւ նրանք, որ իր հետ Յիսուսին պահպանում էին, երբ տեսան երկրաշարժը եւ պատահածները, սաստիկ վախեցան ու ասացին. «Արդարեւ, Աստծու Որդի էր սա»:
55 Many women were there, watching from a distance. They were women who had accompanied Jesus from Galilee [district] in order to provide the things he needed.
Այնտեղ շատ կանայք կային, որոնք կանգնած հեռուից նայում էին եւ որոնք Գալիլիայից եկել էին Յիսուսի յետեւից՝ նրան ծառայելու համար.
56 Among these women were Mary from Magdala [town], [another] Mary who was the mother of James and Joseph, and the mother of James and John.
նրանց մէջ էին Մարիամ Մագդաղենացին, Յակոբի եւ Յովսէի մայր Մարիամը եւ Զեբեդէոսի որդիների մայրը:
57 When it was [almost] evening, a rich man named Joseph came [there]. He was from Arimathea [town]. He also was a disciple of Jesus.
Երբ երեկոյ եղաւ, եկաւ Յովսէփ անունով արիմաթիացի մի մեծահարուստ մարդ, որ Յիսուսին աշակերտել էր:
58 He then went to Pilate and asked Pilate to [allow him to take] the body of Jesus [and bury it]. Pilate ordered that [he] be allowed to {[his soldiers] let [Joseph]} take [the body].
Սա Պիղատոսի մօտ գնալով՝ Յիսուսի մարմինը խնդրեց: Այն ժամանակ Պիղատոսը հրամայեց, որ մարմինը տրուի:
59 So Joseph [and others] took the body and wrapped it in a clean white cloth.
Եւ Յովսէփը, մարմինն առնելով, պատեց մաքուր կտաւով
60 Then they placed it in Joseph’s own new tomb that had been dug out of the rock [cliff]. They rolled a huge [circular flat] stone in front of the entrance to the tomb. Then they left.
եւ դրեց նոր գերեզմանի մէջ, որ փորել էր տուել ժայռի մէջ: Եւ մի մեծ քար, որպէս կափարիչ, գերեզմանի դռան առաջ գլորեց ու գնաց:
61 Mary from Magdala and the other Mary were sitting there opposite the tomb, [watching].
Այնտեղ էր Մարիամ Մագդաղենացին եւ միւս Մարիամը. նրանք նստած էին գերեզմանի դիմաց:
62 The next day was Saturday, the Jewish day of rest. The chief priests and [some of] the Pharisees went to Pilate.
Եւ հետեւեալ օրը, որ ուրբաթի յաջորդ օրն է, քահանայապետներն ու փարիսեցիները հաւաքուեցին Պիղատոսի մօտ ու ասացին.
63 They said, “Sir, we remember that while that deceiver was still alive, he said, ‘Three days after I [die I] will become alive again.’
«Տէ՛ր, յիշեցինք, թէ այն մոլորեցնողը, քանի կենդանի էր, ասում էր, թէ՝ երեք օրից յարութիւն պիտի առնեմ:
64 So we ask you to order that the tomb be guarded {that [soldiers] guard the tomb} for three days. If you do not do that, his disciples may come and steal the body. Then they will tell people that he has risen from the dead. If they deceive [people by saying that], it will be worse than the way he deceived people before [by saying that he was the Messiah].”
Արդ, հրամայի՛ր, որ մինչեւ երեք օր գերեզմանի ապահովութեանը հոգ տարուի. գուցէ աշակերտները գիշերով գան եւ գողանան նրան ու ժողովրդին ասեն, թէ՝ մեռելներից յարութիւն առաւ. եւ վերջին մոլորութիւնը աւելի վատ լինի, քան առաջինը»:
65 Pilate replied, “You [can] take some soldiers. Go to the tomb and make it as secure as you know how.”
Պիղատոսը նրանց ասաց. «Զինուորներ ունէք. գնացէ՛ք ապահովութեանը հոգ տարէք, ինչպէս որ գիտէք»:
66 So they went and made the tomb secure by [fastening a cord from] the stone [that was in front of the entrance to the rock cliff on each side] and sealing it. They also [left some soldiers there to] guard [the tomb].
Եւ նրանք գնացին գերեզմանի ապահովութեանը հոգ տանելու եւ վէմը կնքեցին՝ զինուորներ նշանակելով:
