Matthew 25
1 [Jesus continued by saying, “I will tell you something else about the time when I return from] heaven as king [MET]. [What will happen to many people who say that they know me will be] like [what happened to] ten virgins who took their lanterns and went to the place where they would meet a bridegroom [and go to his wedding celebration].
१तेव्हा त्या दिवसात स्वर्गाचे राज्य दहा कुमारींसारखे असेल, त्यांनी त्यांचे दिवे घेतले व वराला भेटण्यास गेल्या.
2 Five of the virgins were foolish and five of them were wise.
२त्यांच्यातल्या पाच मूर्ख होत्या आणि पाच शहाण्या होत्या.
3 The [virgins] who were foolish took their lanterns, but they did not take any [extra olive] oil [for] the lantern.
३मूर्ख कुमारींनी आपले दिवे घेतले, पण दिव्यासाठी तेल घेतले नाही.
4 But the [virgins] who were wise took oil in their flasks as well as in their lanterns.
४शहाण्या कुमारींनी दिव्याबरोबर आपल्या भांड्यात तेल घेतले.
5 The bridegroom was delayed, [and it became late at night]. So all the virgins became sleepy and fell asleep.
५आता वराला उशीर झाल्याने त्या सर्वांना डुलक्या लागल्या व त्या झोपी गेल्या
6 In the middle of the night someone [woke them up by] shouting, ‘Hey! The bridegroom [is arriving]! Go outside and meet him!’
६मध्यरात्री कोणीतरी घोषणा केली, वर येत आहे! बाहेर जाऊन त्यास भेटा!
7 So all the virgins got up and trimmed their lantern wicks [so that they would burn properly].
७सर्व कुमारिका जाग्या झाल्या आणि त्यांनी आपले दिवे तयार केले.
8 The foolish virgins said to the wise ones, ‘Give us some of your [olive] oil, because our lanterns are about to go out!’
८तेव्हा मूर्ख शहाण्यांना म्हणाल्या, तुमच्या तेलातून आम्हास द्या. आमचे दिवे विझत आहेत.
9 The wise virgins replied, ‘[No, because] there might not be enough oil for our lanterns and for yours. Go to a store and buy some for yourselves!’
९पण शहाण्यांनी उत्तर देऊन म्हणले; ते तुम्हास आणि आम्हास कदाचित पुरणार नाही; त्यापेक्षा तुम्ही विकणाऱ्यांकडे जा आणि तुमच्यासाठी विकत घ्या.
10 But while [the foolish virgins] were going to buy [some oil], the bridegroom arrived. So the [wise virgins], who were ready, went with the bridegroom to the wedding hall [where the bride was waiting]. Then the door was closed {someone closed the door [of that hall]}.
१०त्या तेल विकत घ्यायला गेल्या तेव्हा वर आला. तेव्हा ज्या तयार होत्या त्या मेजवानीसाठी त्याच्याबरोबर आत गेल्या. मग दरवाजा बंद झाला.
11 Later, the rest of the virgins came [to the hall] and they called [to the bridegroom], ‘Sir, open [the door] for us!’
११नंतर दुसऱ्या कुमारींकाही आल्या आणि म्हणाल्या, प्रभूजी प्रभूजी आमच्यासाठी दरवाजा उघडा
12 But he said [to them], ‘The truth is that I do not know you, so I [will not open the door for you]!’”
१२पण त्याने उत्तर देऊन म्हटले, मी तुम्हास खरे सांगतो, मी तुम्हास ओळखत नाही.
13 [Then Jesus continued by saying], “So, in order that [this will not happen to you], keep expecting [that I will return], because you do not know when [MTY] [it will be].”
१३म्हणून नेहमी तयार असा, कारण मनुष्याचा पुत्र कधी येणार तो दिवस व ती वेळ तुम्हास माहीत नाही.
14 “[When I return from heaven as king, I will deal with those who say that they have been serving me like] a man who was about to go on a long journey dealt with his servants. He called them together and gave them each some of his wealth [to invest and gain more money for him].
१४कारण हे दूरदेशी जाणाऱ्या मनुष्यासारखे आहे, ज्याने प्रवासास जाण्याअगोदर आपल्या चाकरांना बोलावून आपली मालमत्ता त्यांच्या हाती दिली.
15 He gave them money according to their ability [to take care of it]. [For example], he gave one servant 5,000 dollars, he gave another servant 2,000 dollars, and he gave another servant 1,000 dollars. Then he left on his journey.
१५त्यांच्यातील एकाला त्याने पाच हजार सोन्याच्या नाण्याच्या थैल्या, दुसऱ्याला त्याने दोन हजार सोन्याच्या नाण्याच्या थैल्या आणि तिसऱ्याला त्याने एक हजार सोन्याच्या नाण्याच्या थैल्या दिल्या. प्रत्येकाला त्यांच्या त्यांच्या योग्यतेप्रमाणे त्याने पैसे दिले. मग तो आपल्या प्रवासास गेला.
16 The servant who had received 5,000 dollars went immediately and used that money to gain 5,000 dollars more.
१६ज्याला पाच हजार सोन्याच्या नाण्याच्या थैल्या दिल्या होत्या त्याने त्याप्रमाणे काम करायला सुरूवात केली आणि आणखी पाच हजार सोन्याच्या नाण्याच्या थैल्या त्याने मिळविल्या.
17 Similarly, the servant who had [received] 2,000 dollars gained two [thousand dollars] more.
१७त्याचप्रमाणे, ज्याला दोन हजार सोन्याच्या नाण्याच्या थैल्या मिळाल्या होत्या त्याने आणखी दोन हजार सोन्याच्या नाण्याच्या थैल्या कमविल्या.
18 But the servant who had received one [thousand dollars] went and dug a hole in the ground and hid the money there [to keep it safe].
१८पण ज्याला एक हजार सोन्याच्या नाण्याच्या थैल्या मिळाल्या होत्या, त्याने जमिनीत एक खड्डा खोदला आणि मालकाचे नाणे त्यामध्ये लपवले.
19 After a long time the servants’ boss returned. He [called them together to] find out what they had done with his money.
१९बराच काळ लोटल्यानंतर त्या चाकरांचा मालक आला व त्याने त्यांचा हिशोब घ्यायला सुरुवात केली.
20 The servant who had received 5,000 dollars brought two [bags, each containing] 5,000 dollars. He said, ‘Boss, you gave me 5,000 dollars to take care of. Look, I have gained 5,000 more!’
२०ज्याला पाच हजार सोन्याच्या नाण्याच्या थैल्या मिळाल्या होत्या, त्याने मालकाकडे आणखी पाच हजार आणून दिल्या, तो म्हणाला, मालक, तुम्ही दिलेल्या नाण्यांवर मी आणखी पाच हजार नाणी मिळविली.
21 His boss replied, ‘[You are a very] good and faithful servant! [You have] done [very] well! You have faithfully handled a small [amount of money], so I will put you in charge of a lot of things. Come and be happy with me!’
२१त्याचा मालक म्हणाला, शाब्बास, चांगल्या आणि विश्वासू दासा, तू भरंवसा ठेवण्यायोग्य चाकर आहेस, तू थोड्या नाण्यांविषयी इमानीपणे वागलास, म्हणून मी पुष्कळावर तुझी नेमणूक करीन. आत जा आणि आपल्या मालकाच्या आनंदात सहभागी हो!
22 The servant who had [received] 2,000 dollars also came and said, ‘Boss, you gave me 2,000 dollars to take care of. Look, I have gained 2,000 more!’
२२नंतर ज्या मनुष्यास दोन हजार सोन्याच्या नाण्याच्या थैल्या मिळाल्या होत्या, तो मालकाकडे आला आणि म्हणाला; मालक, तुम्ही मला दोन हजार सोन्याच्या नाण्याच्या थैल्या दिल्या होत्या त्यापासून मी आणखी दोन हजार कमवल्या आहेत.
23 His boss replied, ‘You are a [very] good and faithful servant! You have done very well! You have faithfully handled a small [amount of money], so I will put you in charge of a lot of things. Come and be happy with me!’
२३मालक म्हणाला, शाब्बास, चांगल्या आणि विश्वासू दासा, तू भरंवसा ठेवण्यायोग्य चाकर आहेस, तू थोड्या नाण्यांविषयी इमानीपणे वागलास, म्हणून मी पुष्कळावर तुझी नेमणूक करीन. आत जा आणि आपल्या मालकाच्या आनंदात सहभागी हो!
24 Then the servant who had received 1,000 dollars came. He said, ‘Boss, I [was afraid of you]. I knew that you are a man who does not do foolish things with his money. [You even] take [from others money] that does not really belong to you, [like a farmer who] harvests [grain from another man’s field] where he did not even plant [the seeds].
२४नंतर ज्याला एक हजार सोन्याच्या नाण्याच्या थैल्या मिळाल्या होत्या, तो मालकाकडे आला व म्हणाला, मालक, मला माहीत होते की आपण एक कठीण शिस्तीचे मनुष्य आहात. जेथे पेरणी केली नाही तेथे तुम्ही कापणी करता आणि जेथे बी पेरले नाही तेथे पीक घेता.
25 So because I was afraid [of what you would do to me if I did not make a profit from my business], I went out and hid your 1,000 dollars in the ground [to keep it safe]. Here, this is [the money] that belongs to you!’
२५मला आपली भीती होती. म्हणून मी जाऊन तुमच्या एक हजार सोन्याच्या नाण्याच्या थैल्या जमिनीत लपवून ठेवल्या. हे घ्या! हे तुमच्याच आहेत!
26 His boss replied, ‘You wicked, lazy servant! (You knew that I take [from others money] that does not really belong to me, [like a farmer who] harvests [grain from another man’s field] where I did not even plant [the seeds]!/Did you not know that I [take from others money that does not really belong to me, like a farmer] who harvests [grain from another man’s field] where I did not even plant [the seeds]?) [RHQ]
२६मालकाने उत्तर दिले, अरे वाईट आणि आळशी चाकरा, मी जेथे पेरणी केली नाही तेथे कापणी करतो आणि जेथे बी पेरले नाही तेथे पीक घेतो, हे तुला माहीत होते.
27 So then, you should have put my money [on deposit] in a bank, so that when I returned I would get it back with the interest [it earned]!’
२७तर तू माझी नाणी सावकाराकडे ठेवायचे होतेस म्हणजे मी घरी आल्यावर मला ते व्याजासहित मिळाले असते.
28 [Then the boss said to his other servants], ‘Take the 1,000 dollars from him, and give it to [the servant] who has the 10,000 dollars!
२८म्हणून मालकाने दुसऱ्या चाकरांना सांगितले, याच्याजवळच्या एक हजार सोन्याच्या नाण्याच्या थैल्या घ्या आणि ज्याच्याजवळ दहा हजार सोन्याच्या नाण्याच्या थैल्या आहेत त्यास द्या.
29 To those who [use well what] they have [received, God] will give more, and they will have plenty. But from those who [do] not [use well what they have received], even what they [already] have will be taken away.
२९कारण आपल्याकडे जे आहे, त्याचा वापर करणाऱ्याला आणखी देण्यात येईल आणि त्यास भरपूर होईल, पण जो आपल्याजवळ असलेल्याचा उपयोग करीत नाही त्याच्याजवळ जे काही असेल ते सर्व त्याजपासून काढून घेण्यात येईल.
30 Furthermore, throw that worthless servant outside, into the darkness, where he will be [with those who are] wailing and gnashing their teeth [because they are in much pain].’”
३०नंतर मालक म्हणाला, त्या निकामी चाकराला बाहेरच्या अंधारात टाक. तेथे रडणे व दात खाणे चालेल, मनुष्याचा पुत्र सर्वांचा न्याय करील.
31 “When I, the one who came from heaven, come again, I will be very radiant and [bring] all my angels with me. Then I will sit as a king on my wonderful throne [to judge people].
३१मनुष्याचा पुत्र जेव्हा त्याच्या स्वर्गीय गौरवाने आपल्या देवदूतांसह येईल तेव्हा तो त्याच्या गौरवी राजासनावर बसेल.
32 People from all nations [MTY] will be gathered in front of me {[The angels] will gather in front of me people from all nations}. Then I will separate them, one from another, as a shepherd separates his sheep from his goats.
३२मग सर्वं राष्ट्रे त्याच्यासमोर एकत्र जमतील. त्यांना तो एकमेकांपासून विभक्त करील. ज्याप्रमाणे मेंढपाळ मेंढरे शेरडांपासून वेगळी करतो.
33 I will put [the righteous people] on my right and [the unrighteous ones on my left, as a] shepherd puts sheep [on one side] and goats [on the other side].
३३तो मेंढरांना आपल्या उजवीकडे बसवील पण शेरडांना तो डावीकडे बसवील.
34 Then I will say to those on my right, ‘You people who have been blessed by my Father {whom my Father has blessed}, come! From the time he created the world, he has been preparing to allow you to [receive the blessings that he will give to all those] who let him rule their lives. [Now is the time for] you to receive [those blessings]
३४मग राजा जे त्याच्या उजवीकडे आहेत त्यांना म्हणेल, या, जे तुम्ही माझ्या पित्याचे धन्यवादित आहात! हे राज्य जगाच्या स्थापनेपासून तुमच्यासाठी तयार केले आहे त्या राज्याचे वतनदार व्हा.
35 [They belong to you], because you gave me something to eat when I was hungry. (OR, [They belong to you]. It is as though you gave me something to eat when I was hungry.) You gave me something to drink when I was thirsty. When I was a stranger [in your town], you invited me [to stay] in [your houses].
३५हे तुमचे राज्य आहे, कारण जेव्हा मी भुकेला होतो तेव्हा तुम्ही मला खायला दिले. मी तहानेला होतो तेव्हा तुम्ही मला प्यावयास दिले. मी परका होतो आणि तुम्ही मला आत घेतले
36 When I needed clothes [MTY], you gave me some. When I was sick, you took care of me. When I was in prison, you came to visit me.’
३६मी उघडा होतो तेव्हा तुम्ही मला कपडे दिले. मी आजारी होतो, तेव्हा तुम्ही माझी काळजी घेतली. मी तुरूंगात होतो तेव्हा तुम्ही माझ्याकडे आला.
37 Then the righteous people will reply, ‘Lord, when were you hungry and we saw you and gave you something to eat? When were you thirsty and we gave you something to drink?
३७मग जे नीतिमान आहेत ते उत्तर देतील, प्रभू आम्ही तुला केव्हा भुकेला व तहानेला पाहिले आणि तुला खायला आणि प्यायला दिले?
38 When were you a stranger [in our town] and we invited you [to stay] in [our houses]? When did you need clothes and we gave you some?
३८आम्ही तुला परका म्हणून कधी पाहिले आणि तुला आत घेतले किंवा आम्ही तुला केव्हा उघडे पाहिले व कपडे दिले?
39 When were you sick or in prison and we went to visit you?’ [We do not remember doing any of these things for you].
३९आणि तू आजारी असताना आम्ही तुला कधी भेटायला आलो? किंवा तुरूंगात असताना कधी तुझ्याकडे आलो?
40 I will reply, ‘The truth is that whatever you did for any one of your fellow believers, even an unimportant one, [it was as though] you did it for me.’
४०मग राजा त्यांना उत्तर देईल, मी तुम्हास खरे सांगतो येथे असलेल्या माझ्या बांधवातील अगदी लहानातील एकाला तुम्ही केले, तर ते तुम्ही मलाच केले.
41 Then I will say to those on my left, ‘You people who have been cursed [by God] {whom God has cursed}, leave me! Go into the eternal fire that God has prepared for (the devil/Satan) and his angels! (aiōnios g166)
४१मग राजा जे आपल्या डाव्या बाजूला आहेत त्यांस म्हणेल, माझ्यापासून दूर जा. तुम्ही शापित आहात, सार्वकालिक अग्नीत जा, हा अग्नी सैतान व त्याच्या दूतांसाठी तयार केला आहे. (aiōnios g166)
42 [It is right for you to go there], because you did not give me anything to eat when I was hungry. You did not give me anything to drink when I was thirsty.
४२ही तुमची शिक्षा आहे कारण मी भुकेला होतो पण तुम्ही मला काही खायला दिले नाही, मी तहानेला होतो पण तुम्ही मला काही प्यावयास दिले नाही.
43 You did not invite me into [your homes] when I was a stranger [in your town]. You did not give me any clothes when I needed them [MTY]. You did not take care of me when I was sick or in prison.’
४३मी प्रवासी असता माझा पाहुणचार केला नाही. मी वस्त्रहीन होतो. पण तुम्ही मला कपडे दिले नाहीत. मी आजारी आणि तुरूंगात होतो पण तुम्ही माझी काळजी घेतली नाही.
44 They will answer, ‘Lord, when were you hungry or thirsty or a stranger or needing clothes or sick or in prison, and we did not help you?’
४४मग ते लोकसुद्धा त्यास उत्तर देतील, प्रभू आम्ही कधी तुला उपाशी किंवा तहानेले पाहिले किंवा प्रवासी म्हणून कधी पाहिले? किंवा वस्त्रहीन, आजारी किंवा तुरूंगात कधी पाहिले आणि तुला मदत केली नाही?
45 I will reply, ‘The truth is that whenever you did not do anything to help any one of [my people], [even if they were] unimportant people, [it was as though] you did not do anything [to help] me.’
४५मग राजा त्यांना उत्तर देईल, मी तुम्हास खरे सांगतोः माझ्या अनुयायांतील लहानातील लहानाला काही करण्याचे जेव्हा जेव्हा तुम्ही नाकारले, तेव्हा तेव्हा ते तुम्ही मला करण्याचे नाकारले.
46 Then those people [on my left] will go away to the place where [they] will be punished {[God] will punish them} eternally, but the righteous people will go to where they will live forever [with God].” (aiōnios g166)
४६“मग ते अनीतिमान लोक सार्वकालिक शिक्षा भोगण्यास जातील, पण नीतिमान सार्वकालिक जीवन उपभोगण्यास जातील.” (aiōnios g166)
