Matthew 21
1 As [we] approached Jerusalem, we came near Bethphage [village], near Olive [Tree] Hill. Jesus said to two [of his] disciples, “Go to the village just ahead of us. As soon as you enter [it], you will see a donkey and her foal that are {someone has} tied [up]. Untie them and bring them [here] to me.
Khi Chúa Giê-xu và các môn đệ gần đến Giê-ru-sa-lem, ngang làng Bê-pha-giê trên sườn núi Ô-liu, Chúa Giê-xu sai hai môn đệ đi trước
và dặn: “Các con đi thẳng vào làng trước mặt, sẽ thấy một con lừa cái buộc bên cạnh một lừa con. Cứ mở dây dắt chúng về đây cho Ta!
3 If anyone says anything to you [about your doing that], tell [him], ‘The Lord needs them.’ He will [then allow you to] lead them away.”
Nếu có ai hỏi, các con trả lời: ‘Chúa cần dùng chúng,’ người ta sẽ cho đi.”
4 When all this happened, what was written by a prophet {what a prophet wrote about} was fulfilled {happened}. The prophet wrote, “Tell the people who live in Jerusalem [SYN], ‘Look! Your king is coming to you! He will come humbly. He [will show that he is humble, because he will be] riding on a colt, the offspring of a donkey.’”
Việc xảy ra đúng theo lời tiên tri:
“Hãy loan báo cho người Ít-ra-ên: ‘Vua các ngươi đang đến thăm. Ngài khiêm tốn cưỡi lừa con— là con lừa cái.’”
6 So the [two] disciples went and did what Jesus told them to do.
Hai môn đệ vâng lệnh ra đi, làm đúng điều Chúa Giê-xu dạy.
7 They brought the donkey and its colt [to Jesus]. They placed their cloaks on them [to make something for him to sit on]. Then Jesus [mounted the colt] and sat on the cloaks.
Họ dắt lừa cái và lừa con về, lót áo mình trên lưng để Chúa lên cưỡi.
8 Then a large crowd spread [some of] their clothing on the road, and other [people] cut off branches from [palm] trees and spread them on the road. [They did those things to decorate the road in order to honor Jesus].
Trong dân chúng, nhiều người lấy áo mình trải trên đường, người khác bẻ nhánh cây rải trước mặt Chúa.
9 The crowds that walked in front of him and those who walked behind him were shouting things like, “Praise the [Messiah], the descendant of [King] David!” “May the Lord [God] bless [this one] who comes as [God’s] representative and with [God’s] authority [MTY].” “Praise God, who is in the highest [heaven]!”
Người vượt lên trước, người chạy theo sau, tung hô: “Chúc tụng Con Vua Đa-vít! Phước cho Đấng nhân danh Chúa Hằng Hữu mà đến! Chúc tụng Đức Chúa Trời trên nơi chí cao!”
10 As Jesus entered Jerusalem, a crowd of people [MTY] from all [over the city] became excited and were saying, “Why [are they honoring] this man [like that]?”
Cả thành Giê-ru-sa-lem náo động khi Chúa tiến vào thành. Họ hỏi: “Ông này là ai?”
11 The crowd [that was already following him] said, “This is Jesus, the prophet from Nazareth in Galilee!”
Đám đông theo Chúa đáp: “Nhà Tiên Tri Giê-xu, ở Na-xa-rét, xứ Ga-li-lê!”
12 Then Jesus went into the Temple [courtyard] and chased out all of those who were buying and selling things there. He also overturned the tables of those who were giving [Temple tax money in exchange for Roman] coins, and he overturned the seats of those who were selling pigeons [for sacrifices].
Chúa Giê-xu đi thẳng vào Đền Thờ, đuổi hết những người mua bán ra ngoài, lật đổ bàn của bọn đổi tiền và ghế của bọn bán bồ câu.
13 Then he said to them, “It is {([Jeremiah/A prophet]) has} written [in the Scriptures that God said], ‘[I want] my house to be called a place where [people] pray’, but you bandits have made it [MET] your hideout!”
Chúa nói với họ: “Thánh Kinh chép: ‘Đền Thờ Ta là nơi cầu nguyện,’ nhưng các người đã biến thành sào huyệt trộm cướp!”
14 After that, [many] blind [people] and lame [people] came to Jesus in the temple [in order that he would heal them], and he healed them.
Lúc ấy, những người mù lòa, què quặt kéo nhau đến với Chúa trong Đền Thờ và được chữa lành.
15 The high priests and the men who taught the people the [Jewish] laws saw the wonderful deeds that Jesus did. [They also saw and] heard the children shouting in the Temple, “We praise the [Messiah], the descendant of [King] David!” The religious leaders were indignant [because they did not believe that Jesus was the Messiah].
Tuy nhiên, các thầy trưởng tế và thầy dạy luật thấy các phép lạ Chúa thực hiện và nghe tiếng trẻ con hoan hô: “Con Vua Đa-vít” vang dậy Đền Thờ, họ rất bực tức,
16 [They thought that Jesus should not be allowing the children to say that], so they asked him, “[How can you tolerate] this [RHQ]? Do you hear what these [children] are shouting?” Then Jesus said to them, “Yes, I [hear them, but] if you [remembered what] you have read [in the Scriptures about children praising me, you would know that God is pleased] [RHQ] [with them]. [The psalmist] wrote, [saying to God], ‘You have taught infants and other children to praise you perfectly.’”
đến chất vấn Chúa Giê-xu: “Thầy có nghe bọn trẻ con nói gì không?” Chúa Giê-xu đáp: “Có! Thế các ông chưa đọc câu Thánh Kinh: ‘Người sẽ được các em bé miệng còn hôi sữa ca ngợi’ sao?”
17 Then Jesus left the city. We [disciples] went [with him] to Bethany [town], and we slept there [that night].
Rồi Chúa bỏ họ, ra khỏi thủ đô, về trọ tại làng Bê-tha-ni đêm ấy.
18 Early [the next morning], when we were returning to the city, [Jesus] was hungry.
Sáng hôm sau, Chúa Giê-xu trở lại Giê-ru-sa-lem, Ngài đói;
19 He saw a fig tree near the road. [So he went over to it to pick some figs to eat]. But when he got close, he saw that there were no [figs on the tree]. There were only leaves on it. So [to illustrate how God would punish the nation of Israel], he said to the fig tree, “May you never again produce figs!” As a result, the fig tree withered that night. (aiōn g165)
Ngài thấy một cây vả bên vệ đường, liền lại gần nhưng không thấy trái, chỉ toàn cành lá rườm rà. Chúa quở: “Cây này sẽ chẳng bao giờ ra trái nữa!” Cây vả lập tức héo khô. (aiōn g165)
20 [The next day] when we disciples saw [what had happened to the tree], we marveled, and we said [to Jesus], “(It is astonishing that the fig tree withered so quickly!/How is it that the fig tree dried up so quickly?)” [RHQ]
Các môn đệ ngạc nhiên hỏi: “Làm sao cây vả khô héo nhanh chóng như thế?”
21 Jesus said to us, “Think about this: If you believe [that God has power to do what you ask him to] and you do not doubt [that], you will be able to do [things like what I have] done to this fig tree. You will even be able to do [marvelous deeds like] saying to a nearby hill, ‘Uproot yourself and throw yourself into the sea’, and it will happen!
Chúa Giê-xu đáp: “Ta quả quyết với các con, nếu các con có đức tin, không chút nghi ngờ, không những các con bảo cây vả khô đi, mà còn có thể ra lệnh thì núi này cũng bị bứng lên và quăng xuống biển.
22 In addition [to that], whenever you ask [God for something] when you pray [to him, if you] believe [that he will give it to you], you will receive [it from him].”
Bất cứ điều gì các con cầu xin và tin quyết, các con sẽ nhận được.”
23 After that, Jesus went into the Temple [courtyard]. While he was teaching [the people], the chief priests and the elders of the Jewish Council approached him. They asked, “By what authority are you doing these things? Who authorized you to do what you did [here yesterday] [DOU]?”
Chúa Giê-xu vào Đền Thờ và bắt đầu giảng dạy, thình lình, các thầy trưởng tế và các trưởng lão bước vào và hỏi Chúa: “Thầy cậy uy quyền gì để làm việc đó? Ai ủy quyền cho Thầy?”
24 Jesus said to them, “I also will ask you a question, and if you answer me, I will tell you who authorized me to do these things.
Chúa Giê-xu đáp: “Tôi cũng hỏi một câu, nếu các ông trả lời được, tôi sẽ giải đáp câu hỏi của các ông.
25 Where did John [the Baptizer] get [his authority to] baptize [those who came to him]? [Did he get it] from God or from people? [MTY/EUP]” The chief priests and elders debated among themselves [about what they should answer]. [They said to each other], “If we say, ‘[It was] [MTY/EUP] from God’, he will say to us, ‘Then (you should have believed his [message]!/why did you not believe [John’s message]?) [RHQ]’
Lễ báp-tem của Giăng bắt nguồn từ đâu? Từ trời hay từ người?” Họ thảo luận với nhau: “Nếu chúng ta nói từ trời, ông ấy sẽ hỏi: Sao các ông không tin Giăng?
26 If we say, ‘It was from people’, we are afraid that the crowd [will react violently], because all [the people] believe that John was a prophet [sent by God].”
Nếu chúng ta nói từ người, thì nguy với dân chúng vì dân chúng đều công nhận Giăng là tiên tri của Đức Chúa Trời.”
27 So they answered Jesus, “We do not know [where John got his authority].” Then he said to them, “[Because you did not answer my question], I will not tell you who authorized me to do the things I did [here yesterday].”
Vậy họ thưa với Chúa: “Chúng tôi không biết!” Chúa Giê-xu đáp: “Nếu thế, Ta cũng không nói cho các ông biết nguồn gốc uy quyền của Ta.”
28 [Then Jesus said to the chief priests and elders], “Tell me [RHQ] what you think [about what I am about to tell you]. There was a man who had two sons. He went to his older son and said, ‘My son, go and work in my vineyard today!’
“Các ông nghĩ thế nào về chuyện này: Người kia có hai con trai. Ông bảo đứa con trưởng: ‘Con ơi, hôm nay con ra vườn nho làm việc!’
29 But the son said [to his father], ‘I do not want to [go and work in your vineyard today]!’ But later he changed his mind, and he went to the vineyard [and worked].
Nó đáp: ‘Con không muốn đi,’ nhưng sau hối hận, ra vườn làm việc.
30 Then the father approached his younger son and said what he had said to his older son. That son said, ‘Sir, I will [go and work in the vineyard today.’] But he did not go there.
Người cha lại sai đứa con thứ ra vườn. Nó nhanh nhẩu đáp: ‘Vâng, con sẽ đi ngay,’ nhưng cứ ở nhà, không chịu đi.
31 So which of the man’s two sons did what their father desired?” They answered, “The older son.” Jesus [explained to them what that parable meant] by saying, “Think about this: [It is more likely that other people, including] tax collectors and prostitutes, [whom you think are very sinful], will enter where God rules, than it is that you [Jewish leaders] will enter.
Vậy người con nào vâng lời cha?” Họ đáp: “Người con trưởng.” Chúa Giê-xu tiếp: “Tôi quả quyết với các ông, người thu thuế và gái giang hồ sẽ vào Nước Trời trước các ông.
32 I [say this to you] because, even though John [the Baptizer] explained to you how to live righteously, you did not believe his message. But tax collectors and prostitutes believed his [message, and they turned away from their sinful behavior]. In contrast, you, even though you saw what they did, refused to turn away from your sinful behavior, and you did not believe [John’s message].”
Vì Giăng bảo các ông ăn năn, quay về Đức Chúa Trời, nhưng các ông không nghe; còn bọn thu thuế và gái giang hồ tin lời Giăng. Các ông đã thấy rõ nhưng vẫn không chịu ăn năn và không tin lời Giăng.”
33 “Listen to another parable [that I will tell you]. There was a landowner who planted a vineyard. He built a fence around it. He dug a hole in the ground [inside the fence]. He placed [in the hole] a stone tank to [collect the juice that would be] pressed out of the grapes. He also built a tower [inside that fence that someone would sit in to guard that vineyard]. He arranged for some men [to care for] the vineyard [and to give him some of the grapes in return]. Then he went away to another country.
“Các ông nghe thêm ẩn dụ này: Người kia trồng một vườn nho, dựng hàng rào chung quanh, đào hầm ép nho, xây tháp canh, cho đầy tớ mướn rồi lên đường đi xa.
34 When it was time to harvest the grapes, the landowner sent some of his servants to the men who were taking care of the vineyard to get his share of the grapes [that the vineyard had produced].
Đến mùa hái nho, chủ sai người nhà về thu hoa lợi.
35 But the renters seized the servants. They beat one of them, they killed another one, and [killed] another one of them [by throwing] stones at him.
Nhưng họ bị các đầy tớ bắt giữ; người bị đánh đập, người bị giết, người bị ném đá.
36 [So the landowner] sent more servants than [he had sent] the first [time]. The renters treated those servants the same way that [they had treated the other servants].
Chủ lại phái đến một nhóm tôi tớ đông hơn nữa. Họ cũng bị các đầy tớ đối xử tàn tệ và giết hại như trước.
37 Later, [knowing this], [the landowner] sent his son to [the renters to get his share of the grapes]. When he sent him, he said [to himself], ‘They will certainly respect my son [and give him some of the grapes].’
Sau hết, chủ sai con trai mình đến gặp các đầy tớ, vì nghĩ rằng họ sẽ kính nể con mình.
38 But when the renters saw his son [arriving], they said to each other, ‘This is the man who will inherit [this vineyard]! Let’s kill him and divide the property [among ourselves].’
Nhưng, khi vừa thấy con trai chủ, các đầy tớ bảo nhau: ‘Nó là con thừa tự, chúng ta phải giết nó để chiếm đoạt tài sản!’
39 So they grabbed him, dragged him outside the vineyard, and killed him.
Họ liền bắt người con, kéo ra ngoài vườn nho rồi giết đi.
40 [Now I ask you], when the landowner returns to his vineyard, what [do you think] he will do to those renters?”
Vậy, khi chủ vườn nho trở về sẽ đối xử với các đầy tớ ấy ra sao?”
41 [The chief priests and elders] replied, “He will thoroughly destroy those wicked [renters]! Then he will rent the vineyard to others. They will give him [his share of] the grapes when they are ripe.”
Các lãnh đạo tôn giáo đáp: “Chủ sẽ tiêu diệt bọn gian ác ấy, cho người khác mướn vườn, canh tác và nộp hoa lợi đúng mùa.”
42 Jesus said to them, “[That is right, so you need to think carefully about these words which] you have read [RHQ] in the Scriptures: The builders rejected a certain stone. [But others put] that same stone [in its proper place, and it] has become the most important stone [of the] building [MET]. The Lord has done this, and we marvel as we look at it.
Chúa Giê-xu hỏi: “Các ông chưa đọc lời Thánh Kinh này sao? ‘Tảng đá bị thợ xây nhà loại ra đã trở thành tảng đá móng. Đây là việc Chúa Hằng Hữu đã thực hiện, và đó là điều kỳ diệu trước mắt chúng ta.’
43 So, [because you reject me], I am going to tell you this: God will no longer let you [Jews] be the people over whom he rules. Instead, he will let [non-Jews] be the people over whom he rules, and they will do [IDM] what he asks them to do.
Ta cho các ông biết: Chỗ của các ông trong Nước của Đức Chúa Trời sẽ dành cho những người biết nộp cho Chúa phần hoa lợi của Ngài.
44 [The important stone in the building represents me, the Messiah, and those who reject me are like people who fall on this stone]. Anyone who falls on this stone will be broken into pieces {This cornerstone will break into pieces anyone who falls on it}, and it will crush anyone on whom it falls.”
Ai ngã vào tảng đá sẽ bị tan xác, còn tảng đá ấy rơi nhằm ai, sẽ nghiền họ ra bụi.”
45 When the chief priests and the [elders who were] Pharisees heard this parable, they realized that he was accusing them [because they did not believe that he was the Messiah].
Các thầy trưởng tế và Pha-ri-si nghe Chúa giải thích ẩn dụ, biết Ngài ám chỉ họ,
46 They wanted to seize him, but [they did not do so] because they were afraid of what the crowds [would do if they did that], because [the crowds] considered that Jesus was a prophet.
nên tìm cách bắt Chúa, nhưng còn e ngại dân chúng, vì dân chúng đều công nhận Chúa Giê-xu là nhà tiên tri.
