Matthew 21
1 As [we] approached Jerusalem, we came near Bethphage [village], near Olive [Tree] Hill. Jesus said to two [of his] disciples, “Go to the village just ahead of us. As soon as you enter [it], you will see a donkey and her foal that are {someone has} tied [up]. Untie them and bring them [here] to me.
Kaj kiam ili alproksimiĝis al Jerusalem, kaj venis al Betfage, al la monto Olivarba, tiam Jesuo sendis du disĉiplojn,
dirante al ili: Iru en la vilaĝon, kiu estas kontraŭ vi, kaj vi tuj trovos azeninon ligitan, kaj azenidon kun ĝi. Ilin malligu kaj alkonduku al mi.
3 If anyone says anything to you [about your doing that], tell [him], ‘The Lord needs them.’ He will [then allow you to] lead them away.”
Kaj se iu diros ion al vi, respondu: La Sinjoro bezonas ilin; kaj tuj li sendos ilin.
4 When all this happened, what was written by a prophet {what a prophet wrote about} was fulfilled {happened}. The prophet wrote, “Tell the people who live in Jerusalem [SYN], ‘Look! Your king is coming to you! He will come humbly. He [will show that he is humble, because he will be] riding on a colt, the offspring of a donkey.’”
Kaj ĉi tio okazis, por ke plenumiĝu tio, kio estis dirita per la profeto, nome:
Diru al la filino de Cion: Jen via Reĝo iras al vi, Humila kaj rajdanta sur azeno, Kaj azenido, filo de ŝarĝobesto.
6 So the [two] disciples went and did what Jesus told them to do.
Kaj la disĉiploj iris, kaj faris, kiel Jesuo ordonis al ili,
7 They brought the donkey and its colt [to Jesus]. They placed their cloaks on them [to make something for him to sit on]. Then Jesus [mounted the colt] and sat on the cloaks.
kaj alkondukis la azeninon kaj la azenidon, kaj surmetis sur ilin siajn vestojn; kaj li sidis sur tion.
8 Then a large crowd spread [some of] their clothing on the road, and other [people] cut off branches from [palm] trees and spread them on the road. [They did those things to decorate the road in order to honor Jesus].
Kaj la pli granda parto de la homamaso sternis siajn vestojn sur la vojo; kaj aliaj detranĉis branĉojn de la arboj, kaj dismetis ilin sur la vojon.
9 The crowds that walked in front of him and those who walked behind him were shouting things like, “Praise the [Messiah], the descendant of [King] David!” “May the Lord [God] bless [this one] who comes as [God’s] representative and with [God’s] authority [MTY].” “Praise God, who is in the highest [heaven]!”
Kaj la homamaso, kiu iris antaŭ li, kaj kiu sekvis lin, kriis, dirante: Hosana al la Filo de David! Estu benata tiu, kiu venas en la nomo de la Eternulo; Hosana en la supera alto!
10 As Jesus entered Jerusalem, a crowd of people [MTY] from all [over the city] became excited and were saying, “Why [are they honoring] this man [like that]?”
Kaj li eniris en Jerusalemon, kaj la tuta urbo malkvietiĝis, dirante: Kiu estas ĉi tiu?
11 The crowd [that was already following him] said, “This is Jesus, the prophet from Nazareth in Galilee!”
Kaj la homamasoj diris: Ĉi tiu estas la profeto, Jesuo el Nazaret en Galileo.
12 Then Jesus went into the Temple [courtyard] and chased out all of those who were buying and selling things there. He also overturned the tables of those who were giving [Temple tax money in exchange for Roman] coins, and he overturned the seats of those who were selling pigeons [for sacrifices].
Kaj Jesuo eniris en la templon de Dio, kaj elpelis ĉiujn vendantojn kaj aĉetantojn en la templo, kaj renversis la tablojn de la monŝanĝistoj, kaj la seĝojn de la vendantoj de kolomboj;
13 Then he said to them, “It is {([Jeremiah/A prophet]) has} written [in the Scriptures that God said], ‘[I want] my house to be called a place where [people] pray’, but you bandits have made it [MET] your hideout!”
kaj li diris al ili: Estas skribite: Mia domo estas nomata domo de preĝo; sed vi faris ĝin kaverno de rabistoj.
14 After that, [many] blind [people] and lame [people] came to Jesus in the temple [in order that he would heal them], and he healed them.
Kaj blinduloj kaj lamuloj venis al li en la templo, kaj li sanigis ilin.
15 The high priests and the men who taught the people the [Jewish] laws saw the wonderful deeds that Jesus did. [They also saw and] heard the children shouting in the Temple, “We praise the [Messiah], the descendant of [King] David!” The religious leaders were indignant [because they did not believe that Jesus was the Messiah].
Sed la ĉefpastroj kaj skribistoj, vidinte la mirindaĵojn, kiujn li faris, kaj la knabojn kriantajn en la templo, kaj dirantajn: Hosana al la Filo de David, indignis,
16 [They thought that Jesus should not be allowing the children to say that], so they asked him, “[How can you tolerate] this [RHQ]? Do you hear what these [children] are shouting?” Then Jesus said to them, “Yes, I [hear them, but] if you [remembered what] you have read [in the Scriptures about children praising me, you would know that God is pleased] [RHQ] [with them]. [The psalmist] wrote, [saying to God], ‘You have taught infants and other children to praise you perfectly.’”
kaj diris al li: Ĉu vi aŭdas, kion ĉi tiuj diras? Kaj Jesuo diris al ili: Jes; ĉu vi neniam legis: El la buŝo de junaj infanoj kaj suĉinfanoj Vi perfektigis laŭdon?
17 Then Jesus left the city. We [disciples] went [with him] to Bethany [town], and we slept there [that night].
Kaj lasinte ilin, li eliris el la urbo al Betania, kaj tie loĝis.
18 Early [the next morning], when we were returning to the city, [Jesus] was hungry.
Kaj matene, dum li revenis al la urbo, li malsatis.
19 He saw a fig tree near the road. [So he went over to it to pick some figs to eat]. But when he got close, he saw that there were no [figs on the tree]. There were only leaves on it. So [to illustrate how God would punish the nation of Israel], he said to the fig tree, “May you never again produce figs!” As a result, the fig tree withered that night. (aiōn g165)
Kaj vidante figarbon apud la vojo, li iris al ĝi, kaj trovis sur ĝi nenion krom folioj; kaj li diris al ĝi: Ne plu estu frukto sur vi por eterne. Kaj tuj la figarbo forvelkis. (aiōn g165)
20 [The next day] when we disciples saw [what had happened to the tree], we marveled, and we said [to Jesus], “(It is astonishing that the fig tree withered so quickly!/How is it that the fig tree dried up so quickly?)” [RHQ]
Kaj kiam la disĉiploj vidis, ili miris, dirante: Kiel rapide la figarbo forvelkis!
21 Jesus said to us, “Think about this: If you believe [that God has power to do what you ask him to] and you do not doubt [that], you will be able to do [things like what I have] done to this fig tree. You will even be able to do [marvelous deeds like] saying to a nearby hill, ‘Uproot yourself and throw yourself into the sea’, and it will happen!
Kaj Jesuo responde diris al ili: Vere mi diras al vi: Se vi havos fidon kaj ne dubos, vi ne nur faros la aferon de la figarbo, sed eĉ se vi diros al ĉi tiu monto: Estu formovita kaj ĵetita en la maron; tio plenumiĝos.
22 In addition [to that], whenever you ask [God for something] when you pray [to him, if you] believe [that he will give it to you], you will receive [it from him].”
Kaj ĉion, kion vi petos per preĝado, kredante, vi ricevos.
23 After that, Jesus went into the Temple [courtyard]. While he was teaching [the people], the chief priests and the elders of the Jewish Council approached him. They asked, “By what authority are you doing these things? Who authorized you to do what you did [here yesterday] [DOU]?”
Kaj kiam li jam venis en la templon, la ĉefpastroj kaj la pliaĝuloj de la popolo venis al li, dum li instruis, kaj ili diris: Laŭ kia aŭtoritato vi faras ĉi tion? kaj kiu donis al vi tian aŭtoritaton?
24 Jesus said to them, “I also will ask you a question, and if you answer me, I will tell you who authorized me to do these things.
Kaj Jesuo responde diris al ili: Mi ankaŭ faros al vi unu demandon; kaj se vi tion diros al mi, mi ankaŭ diros al vi, laŭ kia aŭtoritato mi faras ĉi tion.
25 Where did John [the Baptizer] get [his authority to] baptize [those who came to him]? [Did he get it] from God or from people? [MTY/EUP]” The chief priests and elders debated among themselves [about what they should answer]. [They said to each other], “If we say, ‘[It was] [MTY/EUP] from God’, he will say to us, ‘Then (you should have believed his [message]!/why did you not believe [John’s message]?) [RHQ]’
La baptado de Johano, de kie ĝi estis? El la ĉielo, aŭ el homoj? Kaj ili diskutis inter si, dirante: Se ni diros: El la ĉielo, li diros al ni: Kial do vi ne kredis al li?
26 If we say, ‘It was from people’, we are afraid that the crowd [will react violently], because all [the people] believe that John was a prophet [sent by God].”
Sed se ni diros: El homoj, ni timas la popolon, ĉar ĉiuj opinias Johanon profeto.
27 So they answered Jesus, “We do not know [where John got his authority].” Then he said to them, “[Because you did not answer my question], I will not tell you who authorized me to do the things I did [here yesterday].”
Kaj ili responde diris al Jesuo: Ni ne scias. Li ankaŭ diris al ili: Kaj mi ne diras al vi, laŭ kia aŭtoritato mi faras ĉi tion.
28 [Then Jesus said to the chief priests and elders], “Tell me [RHQ] what you think [about what I am about to tell you]. There was a man who had two sons. He went to his older son and said, ‘My son, go and work in my vineyard today!’
Kiel ŝajnas al vi? Unu viro havis du filojn; kaj li venis al la unua, kaj diris: Filo, iru hodiaŭ kaj laboru en la vinberĝardeno.
29 But the son said [to his father], ‘I do not want to [go and work in your vineyard today]!’ But later he changed his mind, and he went to the vineyard [and worked].
Kaj li respondis kaj diris: Mi ne volas; sed poste li pentis kaj iris.
30 Then the father approached his younger son and said what he had said to his older son. That son said, ‘Sir, I will [go and work in the vineyard today.’] But he did not go there.
Kaj li venis al la dua, kaj diris tion saman. Kaj li responde diris: Mi iros, sinjoro; kaj ne iris.
31 So which of the man’s two sons did what their father desired?” They answered, “The older son.” Jesus [explained to them what that parable meant] by saying, “Think about this: [It is more likely that other people, including] tax collectors and prostitutes, [whom you think are very sinful], will enter where God rules, than it is that you [Jewish leaders] will enter.
Kiu el la du plenumis la volon de la patro? Ili diris: La unua. Jesuo diris al ili: Vere mi diras al vi, ke la impostistoj kaj malĉastistinoj iras antaŭ vi en la regnon de Dio.
32 I [say this to you] because, even though John [the Baptizer] explained to you how to live righteously, you did not believe his message. But tax collectors and prostitutes believed his [message, and they turned away from their sinful behavior]. In contrast, you, even though you saw what they did, refused to turn away from your sinful behavior, and you did not believe [John’s message].”
Ĉar Johano venis al vi en vojo de justeco, kaj vi ne kredis al li; sed la impostistoj kaj malĉastistinoj kredis al li. Kaj vi, kiam vi vidis, eĉ ne pentis poste, por kredi al li.
33 “Listen to another parable [that I will tell you]. There was a landowner who planted a vineyard. He built a fence around it. He dug a hole in the ground [inside the fence]. He placed [in the hole] a stone tank to [collect the juice that would be] pressed out of the grapes. He also built a tower [inside that fence that someone would sit in to guard that vineyard]. He arranged for some men [to care for] the vineyard [and to give him some of the grapes in return]. Then he went away to another country.
Aŭskultu alian parabolon: Estis viro dommastro, kiu plantis vinberĝardenon, kaj ĉirkaŭmetis plektobarilon, kaj fosis en ĝi vinpremejon, kaj konstruis turon, kaj luigis ĝin al kultivistoj, kaj forvojaĝis.
34 When it was time to harvest the grapes, the landowner sent some of his servants to the men who were taking care of the vineyard to get his share of the grapes [that the vineyard had produced].
Kaj kiam alproksimiĝis la sezono de fruktoj, li sendis siajn sklavojn al la kultivistoj, por ricevi siajn fruktojn.
35 But the renters seized the servants. They beat one of them, they killed another one, and [killed] another one of them [by throwing] stones at him.
Kaj la kultivistoj, kaptinte liajn sklavojn, skurĝis unu, kaj mortigis alian, kaj ŝtonbatis alian.
36 [So the landowner] sent more servants than [he had sent] the first [time]. The renters treated those servants the same way that [they had treated the other servants].
Li sendis ankoraŭ aliajn sklavojn, pli multajn ol la unuaj; kaj ili faris al ili tiel same.
37 Later, [knowing this], [the landowner] sent his son to [the renters to get his share of the grapes]. When he sent him, he said [to himself], ‘They will certainly respect my son [and give him some of the grapes].’
Sed poste li sendis al ili sian filon, dirante: Ili respektos mian filon.
38 But when the renters saw his son [arriving], they said to each other, ‘This is the man who will inherit [this vineyard]! Let’s kill him and divide the property [among ourselves].’
Sed la kultivistoj, vidante la filon, diris inter si: Ĉi tiu estas la heredonto; venu, ni lin mortigu, kaj prenu lian heredaĵon.
39 So they grabbed him, dragged him outside the vineyard, and killed him.
Kaj ili kaptis lin, elĵetis lin el la vinberejo, kaj mortigis lin.
40 [Now I ask you], when the landowner returns to his vineyard, what [do you think] he will do to those renters?”
Kiam do venos la sinjoro de la vinberejo, kion li faros al tiuj kultivistoj?
41 [The chief priests and elders] replied, “He will thoroughly destroy those wicked [renters]! Then he will rent the vineyard to others. They will give him [his share of] the grapes when they are ripe.”
Ili diris al li: Tiujn malbonulojn li mizere pereigos, kaj li luigos la vinberejon al aliaj kultivistoj, kiuj donos al li la fruktojn en iliaj sezonoj.
42 Jesus said to them, “[That is right, so you need to think carefully about these words which] you have read [RHQ] in the Scriptures: The builders rejected a certain stone. [But others put] that same stone [in its proper place, and it] has become the most important stone [of the] building [MET]. The Lord has done this, and we marvel as we look at it.
Jesuo diris al ili: Ĉu vi neniam legis en la Skriboj: Ŝtono, kiun malŝatis la konstruantoj, Fariĝis ŝtono bazangula: De la Eternulo ĉi tio fariĝis, Kaj ĝi estas miraklo en niaj okuloj?
43 So, [because you reject me], I am going to tell you this: God will no longer let you [Jews] be the people over whom he rules. Instead, he will let [non-Jews] be the people over whom he rules, and they will do [IDM] what he asks them to do.
Tial mi diras al vi: La regno de Dio estos prenita for de vi, kaj estos donita al nacio, kiu liveros ĝiajn fruktojn.
44 [The important stone in the building represents me, the Messiah, and those who reject me are like people who fall on this stone]. Anyone who falls on this stone will be broken into pieces {This cornerstone will break into pieces anyone who falls on it}, and it will crush anyone on whom it falls.”
Kaj kiu falas sur tiun ŝtonon, tiu rompiĝos; sed sur kiun ĝi falos, ĝi tiun polvigos.
45 When the chief priests and the [elders who were] Pharisees heard this parable, they realized that he was accusing them [because they did not believe that he was the Messiah].
Kaj la ĉefpastroj kaj la Fariseoj, aŭdinte liajn parabolojn, komprenis, ke li parolas pri ili.
46 They wanted to seize him, but [they did not do so] because they were afraid of what the crowds [would do if they did that], because [the crowds] considered that Jesus was a prophet.
Kaj celante kapti lin, ili timis la popolon, ĉar oni opiniis lin profeto.
