Matthew 12
1 During that period of time, on a (Sabbath/Jewish day of rest), Jesus [and we] disciples were walking through some grain fields. And because we were hungry, we began to pick some of the heads of grain and eat them. [The laws of Moses permitted people to do that if they were hungry].
Lúc đó, nhằm ngày Sa-bát, Ðức Chúa Jêsus đi qua giữa đồng lúa mì; các môn đồ đói, bứt bông lúa mà ăn.
2 Some Pharisees saw us [do what they considered to be work]. So they said to Jesus, [accusing him], “Look! Your disciples are doing [work] that is not permitted [in our] laws [PRS] [for us] to do on our day of rest!”
Người Pha-ri-si thấy vậy, bèn nói cùng Ngài rằng: Kìa môn đồ thầy làm điều không nên làm trong ngày Sa-bát.
3 [Jesus wanted to show them that the record in the Scriptures indicated that God permitted people to disobey certain religious laws when they needed food]. [So] he said to them, “[It is written] {[Someone wrote]} [in the Scriptures] [RHQ] what [our revered ancestor King] David did when he and the men with him were hungry. You have read about that, ([but you do not think about what it implies!/so why do you not think about what it implies]?) [RHQ]
Song Ngài đáp rằng: Chuyện vua Ða-vít đã làm trong khi vua với kẻ đi theo bị đói, các ngươi há chưa đọc đến sao?
4 David entered the big tent [where they worshipped] God [and asked for some food. The high priest gave him] the bread that had been {they had} presented [to God]. According to the laws [of Moses], only priests were permitted to eat that bread, but David and the men who were with him ate it. And [God did not consider that what they did was wrong]
tức là vua vào đền Ðức Chúa Trời, ăn bánh bày ra, là bánh mà vua và kẻ đi theo không có phép ăn, chỉ để riêng cho các thầy tế lễ.
5 Also, think about the laws that [Moses wrote] [RHQ]. He said that [even though] the priests, [by working] in the Temple on our Jewish day of rest, are not obeying the Jewish day of rest [laws], they are not guilty. You have surely read that, [but you do not understand what it means].
Hay là các ngươi không đọc trong sách luật, đến ngày Sa-bát, các thầy tế lễ trong đền thờ phạm luật ngày đó, mà không phải tội sao?
6 Note this: [God allows men to work in] the Temple [on our rest day because that work must be done. But in addition, I] tell you that [I have] more [authority than the authority of] the Temple. So, it is more important for you to obey my teachings than to obey your traditions about our rest day.
Vả lại, ta phán cùng các ngươi, tại chỗ nầy có một đấng tôn trọng hơn đền thờ.
7 [You should think about] these words [of God in the Scriptures]: ‘I want you to [act] mercifully toward people, and not [just] offer sacrifices.’ If you understood what that means, you would not condemn [my disciples], who have done no wrong.
Phải chi các ngươi hiểu nghĩa câu nầy: Ta muốn lòng nhân từ, không muốn của tế lễ, thì các ngươi không trách những người vô tội;
8 [And I want you to know that] I, the one who came from heaven, have [the] authority [to determine what is right for my disciples to do on] the days of rest.”
vì Con người là Chúa ngày Sa-bát.
9 After Jesus left there [that day], he went into a building where we Jews worship God.
Ðức Chúa Jêsus đi khỏi nơi đó, bèn vào nhà hội.
10 [He saw] a man with a shriveled hand there. [The Pharisees thought that Jesus would be disobeying the tradition about not working on the day of rest if he healed the man, so one of] them asked him, “Does [God] permit [us] to heal [people] on our day of rest?” [They asked that question] so that they might accuse him [if he healed someone] (on the Sabbath/on the Jewish rest day).
Ở đó, có một người teo một bàn tay. Có kẻ hỏi Ngài rằng: Trong ngày Sa-bát, có phép chữa kẻ bịnh hay không? Ấy là họ có ý kiếm dịp kiện Ngài.
11 He replied to them, “Would anyone among you who has [only] one sheep that falls into a hole (on the Sabbath/on the Jewish rest day) [just leave it there] [RHQ]? [Certainly not]! You would take hold of it and lift it out right away, [and that would be acceptable work on our day of rest, too]
Ngài bèn phán cùng họ rằng: Ai trong vòng các ngươi có một con chiên, nếu đương ngày Sa-bát, bị té xuống hầm, thì há không kéo nó lên sao?
12 [Because] sheep are valuable, [their owners may work on our day of rest in order to rescue them. So, because] people are more valuable than sheep, it is certainly right for us to do something good [by healing another person any day, including] our day of rest!”
Huống chi người ta trọng hơn con chiên là dường nào! Vậy, trong ngày Sa-bát có phép làm việc lành.
13 Then he said to the man, “Stretch out your [withered] hand!” The man stretched it out, and it became normal like the other hand!
Ðoạn, Ngài phán cùng người tay teo rằng: Hãy giơ tay ra. Người liền giơ tay, thì tay nầy cũng lành như tay kia.
14 Then the Pharisees left [the meeting house. They were worried that the people would reject their traditions and would accept Jesus’ teaching instead. So] they met together to plan how they could kill him.
Những người Pha-ri-si đi ra ngoài rồi, bàn với nhau, lập mưu đặng giết Ngài.
15 Because Jesus knew [that the Pharisees were plotting to kill him], he [took us disciples and] went away from there. Crowds, [including many sick people], followed him, [wanting him to heal them], and he healed them all.
Song Ðức Chúa Jêsus biết điều ấy, thì bỏ đi khỏi chỗ đó; có nhiều người theo, và Ngài chữa lành cả.
16 But he told them firmly that they should not tell [other people yet] who he was.
Ngài cấm ngặt họ đừng cho ai biết Ngài;
17 [By acting humbly like that] he fulfilled what was written by Isaiah the prophet {what Isaiah the prophet wrote} [long ago about the Messiah]. [Isaiah wrote] that God said:
để được ứng nghiệm lời đấng tiên tri Ê-sai đã nói rằng:
18 Take note of my servant whom I have chosen, the one whom I love and with whom I am pleased. I will put my Spirit in him, and he will proclaim that [God] will judge the non-Jews justly.
Nầy, tôi tớ ta đã chọn, Là người mà ta rất yêu dấu, đẹp lòng ta mọi đàng. Ta sẽ cho Thánh Linh ta ngự trên người, Người sẽ rao giảng sự công bình cho dân ngoại.
19 He will not quarrel [with people], neither will he shout. He will not [teach with] a loud voice in the [main] streets.
Người sẽ chẳng cãi lẫy, chẳng kêu la, Và chẳng ai nghe được tiếng người ngoài đường cái.
20 Until he has justly judged [the people who trust in him and] has declared them not guilty, he will not destroy [anyone who is weak like] a smashed stalk [MET], nor will he silence [anyone who is as helpless as] a smoldering [linen] wick [MET, DOU].
Người sẽ chẳng bẻ cây sậy đã gãy, chẳng tắt ngọn đèn gần tàn, Cho đến chừng nào người khiến sự công bình được thắng.
21 As a result, the non-Jews will confidently expect [that he will do great things for them].
Dân ngoại sẽ trông cậy danh người.
22 One day when Jesus was at home, [some men] brought to [Jesus] a man [who, because of being] controlled by a demon {a demon controlled him}, was blind and unable to speak. [Jesus] healed him [by expelling the demon]. As a result, the man [began to] talk and [was able to] see.
Bấy giờ có kẻ đem đến cho Ðức Chúa Jêsus một người mắc quỉ ám, đui và câm; Ngài chữa cho, đến nỗi người câm nói và thấy được.
23 All the crowd [who saw it] marveled. They began asking [each other], “Could this man be the [Messiah, the] descendant of [King] David, [whom we have been expecting]?”
Chúng lấy làm lạ, mà nói rằng: Có phải người đó là con cháu vua Ða-vít chăng?
24 Because the Pharisees [and the men who taught the Jewish laws] heard [that the people thought that Jesus might be the Messiah because he had expelled the demon], they said, “[It is not God, but] Beelzebub, the ruler of the demons, who enables [this man] to expel demons [from people!]”
Song những người Pha-ri-si nghe vậy, thì nói rằng: Người nầy chỉ nhờ Bê-ên-xê-bun là chúa quỉ mà trừ quỉ đó thôi.
25 But Jesus knew what [the Pharisees] were thinking [and saying]. So, [in order to show them that what they said did not make sense], he said to them, “If [the people in] [MTY] one nation fight against each other, [they] will destroy their nation {their nation will be destroyed}. If [people who live in] the same city or house fight each other, they will certainly not remain [as one group or family].
Ðức Chúa Jêsus biết ý tưởng họ, thì phán rằng: Một nước mà chia xé nhau thì bị phá hoang; một thành hay là một nhà mà chia xé nhau thì không còn được.
26 [Similarly], if Satan were expelling his own [demons] [MTY], [it would be as though] he was fighting against himself. (His kingdom would not continue!/How could his kingdom continue?) [RHQ] His rule over them would [certainly] not last!
Nếu quỉ Sa-tan trừ quỉ Sa-tan, ấy là tự nó chia xé nhau; thì nước nó làm sao còn được ư?
27 Furthermore, if [it is true that] Satan enables me to expel demons, is it also true that your disciples [who] expel demons [do so] by [Satan’s] power [RHQ]? [No] So they will show you that you [are not thinking logically].
Và nếu ta nhờ Bê-ên-xê-bun mà trừ quỉ, thì con các ngươi nhờ ai mà trừ quỉ ư? Bởi đó, chính chúng nó sẽ xử đoán các ngươi vậy.
28 But because it is God’s Spirit who [enables] me to expel demons, [that proves that the power of] God to rule [people’s lives] has come to you.
Mà nếu ta cậy Thánh Linh của Ðức Chúa Trời để trừ quỉ, thì nước Ðức Chúa Trời đã đến tận các ngươi.
29 [I will illustrate why I am able to expel demons]. (A person cannot go into the house of a strong man) [RHQ] [But if he ties up the strong man], then he will be able to steal [the things in that man’s] house.
Hay là, có lẽ nào, ai vào nhà một người mạnh sức để cướp lấy của, mà trước không trói người mạnh sức ấy được sao? Phải trói người rồi mới cướp của nhà người được.
30 [No one can be neutral]. Those who do not acknowledge [that the Holy Spirit enables] me [to expel demons] are opposing me, and those who do not gather [people to become] my [disciples] are causing [those people] to [DOU] go away [from me].
Ai không ở với ta, thì nghịch cùng ta; ai không thâu hiệp với ta, thì tan ra.
31 You [are saying that it is not the Holy Spirit who is enabling me to expel demons]. So I will say this to you: [If] those who offend and slander other people in any way are [then sorry and ask God to forgive them, God] will forgive them. But people who discredit what the Holy Spirit does will not be forgiven {[God] will not forgive [people] who discredit what the Holy Spirit does}.
Ấy vậy, ta phán cùng các ngươi, các tội lỗi và lời phạm thượng của người ta đều sẽ được tha; song lời phạm thượng đến Ðức Thánh Linh thì sẽ chẳng được tha đâu.
32 [God is willing to] forgive people who criticize [me], the One who came from heaven. But I [warn you that] those who say evil things about what the Holy Spirit [does] will not be forgiven {[God] will not forgive people who speak evil words about what the Holy Spirit [does]}. They will not be forgiven {[He] will not forgive them} now, and they will never be forgiven {[he] will never forgive them}.” (aiōn g165)
Nếu ai nói phạm đến Con người, thì sẽ được tha; song nếu ai nói phạm đến Ðức Thánh Linh, thì dầu đời nầy hay đời sau cũng sẽ chẳng được tha. (aiōn g165)
33 “Think about this: You can know whether [a person is good and what that person says is good, in the same way that you] can know whether a tree [MET] and the fruit it produces [MET] are good. [You can also know whether a person and what that person says is evil in the same way that you can know] whether a tree [MET] and its fruit [MET] are blighted. You can know whether a tree is good by [seeing] its fruit, and similarly [people can know the evil character of you Pharisees by listening to your accusations against me].
Hoặc cho là cây tốt thì trái cũng tốt, hoặc cho là cây xấu thì trái cũng xấu; vì xem trái thì biết cây.
34 [What] you [teach harms people spiritually like poisonous] snakes [harm them physically] [MET]! You are not able to speak good things because you are evil [RHQ]. Evil people [SYN] [like you] speak what comes from all that is in their (inner beings/hearts).
Hỡi dòng dõi rắn lục; bay vốn là loài xấu, làm sao nói được sự tốt? Bởi vì do sự đầy dẫy trong lòng mà miệng mới nói ra.
35 Good people [speak good things. That is like] taking good things out of buildings where they are stored. But evil people [speak evil things. That is like] taking evil things out of buildings where they are stored.
Người lành do nơi đã chứa điều thiện mà phát ra điều thiện; nhưng kẻ dữ do nơi đã chứa điều ác mà phát ra điều ác.
36 I tell you that on the day when God judges [MTY], he will make people recall every useless word they have spoken, [and he will judge them accordingly].
Vả, ta bảo các ngươi, đến ngày phán xét, người ta sẽ khai ra mọi lời hư không mà mình đã nói;
37 Based on the words that you have spoken, [God] will [either] declare that you are righteous based on the words that you have spoken, or [else] he will condemn you.”
vì bởi lời nói mà ngươi sẽ được xưng là công bình, cũng bởi lời nói mà ngươi sẽ bị phạt.
38 Then some of the Pharisees and men who taught the [Jewish] laws responded [to what Jesus was teaching] by saying to him, “Teacher, we want to see you [perform] a miracle [that would prove to us that God sent you].”
Bấy giờ có mấy thầy thông giáo và người Pha-ri-si thưa cùng Ðức Chúa Jêsus rằng: Bẩm thầy, chúng tôi muốn xem thầy làm dấu lạ.
39 Then Jesus said to them, “[You] people [have already seen me perform miracles], but you are evil, and you do not faithfully worship God [MET]! You want [me to perform] a miracle [that would prove to you that God sent me], but [God will enable] you to see only one miracle. It will be [like] what happened to Jonah the prophet [MET].
Ngài đáp rằng: Dòng dõi hung ác gian dâm này xin một dấu lạ, nhưng sẽ chẳng cho dấu lạ khác ngoài dấu lạ của đấng tiên tri Giô-na.
40 Jonah was in the stomach of a huge fish for three days and nights [before God caused him to live again]. Similarly, for three days and nights I, the one who came from heaven, will be in a place [where dead people are, and then God will cause me to live again].
Vì Giô-na đã bị ở trong bụng cá lớn ba ngày ba đêm, cũng một thể ấy, Con người sẽ ở trong lòng đất ba ngày ba đêm.
41 When [God] judges [all people], the people who lived in Nineveh will stand [in front of him] with [you] people who [have seen me perform miracles]. The [people of Nineveh turned from their sinful ways as a result of hearing what] Jonah preached. [Jonah was important, but I], who am more important than Jonah, [have come and preached to you, but you have not turned from your sinful ways. So] when [God] judges [all people, he] will condemn you.
Ðến ngày phán xét, dân thành Ni-ni-ve sẽ đứng dậy với dòng dõi nầy mà lên án nó, vì dân ấy đã nghe lời Giô-na giảng và ăn năn; mà đây nầy, có một người tôn trọng hơn Giô-na!
42 The queen from [Sheba, South of Israel, who lived long ago, came from a distant region in order to listen to King Solomon teach] many wise things. But now [I], [a man] who [is much] greater [and wiser] than Solomon, am here, [but you have not listened to what I have told you]. So at the time when [God] judges [all people], the queen from [Sheba will stand in front of him, along] with you people, and will condemn you.”
Ðến ngày phán xét, nữ hoàng nam phương sẽ đứng dậy với dòng dõi nầy mà lên án nó, vì người từ nơi cùng trái đất đến nghe lời khôn ngoan vua Sa-lô-môn; mà đây nầy, có một người tôn trọng hơn vua Sa-lô-môn!
43 “[Sometimes] when an evil spirit leaves a person, it wanders around in desolate areas, seeking [someone in whom it can] rest. If it does not find anyone,
Khi tà ma ra khỏi một người, thì nó đi đến nơi khô khan kiếm chỗ nghỉ, nhưng kiếm không được;
44 it says [to itself], ‘I will return to the person [MET] in whom I used to live.’ So it goes back [and finds that the Spirit of God is not in control of that] person’s [life. The person’s life is like] a house that has been swept clean and everything put in order [MET], [but it is] empty.
rồi nó nói rằng: Ta sẽ trở về nhà ta mà ta mới ra khỏi; khi trở về, thấy nhà không, quét sạch, và sửa soạn tử tế.
45 Then [this evil spirit] goes and gets seven other spirits that are [even] more evil, and they [all] enter [that person] and [begin] living there. [So, although] that person’s condition [was bad] before, it becomes much worse. That is what [you] wicked people who [have heard me teach] will experience.”
Nó bèn lại đi, đem về bảy quỉ khác dữ hơn nó nữa, cùng vào nhà đó mà ở; vậy số phận người ấy sau lại xấu hơn trước. Dòng dõi dữ nầy cũng như vậy.
46 While Jesus was still speaking to the crowds, his mother and his [younger] brothers [arrived]. They stood outside [the house], wanting to speak with him.
Khi Ðức Chúa Jêsus còn phán cùng dân chúng, thì mẹ và anh em Ngài đến đứng ngoài, muốn nói cùng Ngài.
47 Someone said to him, “Your mother and your [younger] brothers are standing outside [the house], wanting to talk to you.”
Có người thưa cùng Ngài rằng: Ðây nầy, mẹ và anh em thầy ở ngoài, muốn nói cùng thầy.
48 Then Jesus said to the person who told him [that], “([I will tell you something about] my mother and brothers [MET].[/Do you know] who I [consider to be like] my mother and my brothers?)” [MET, RHQ]
Ngài đáp rằng: Ai là mẹ ta, ai là anh em ta?
49 He then pointed toward [us] disciples and said, “These are ones [whom I love as much as I love] my mother and my brothers [MET].
Ngài giơ tay chỉ các môn đồ mình, mà phán rằng: Nầy là mẹ ta cùng anh em ta!
50 Those who do what [God] my Father [who is] in heaven wants, are [as dear to me] [MET] [as] my brother, my sister, or my mother.”
Vì hễ ai làm theo ý muốn Cha ta ở trên trời, thì người đó là anh em, chị em ta, cùng là mẹ ta vậy.
