Luke 2
1 About that time the Emperor Augustus commanded that ([his officials must] write down the names/[a census be taken]) of all the people who lived in countries [controlled] by the Roman [government] {that the Roman [government controlled]}, [so that the government could collect taxes from them].
Kaj en tiuj tagoj eliris dekreto de Cezaro Aŭgusto, ke la tuta mondo estu registrita.
2 That was the first time that they (wrote down the names/took a census) in Syria [province, which included Judea district]. They did this while Quirinius was the governor of the province.
Ĉi tiu estis la unua registrado, farita, kiam Kirenio estis reganto de Sirio.
3 Every person had to go to the town where his [most famous ancestor] had lived, so that [the officials] could write down their names.
Kaj ĉiuj iris, por esti registritaj, ĉiu al sia urbo.
4 So, because Joseph was a descendant of [King] David, he went up from Nazareth, the town in Galilee [district where he lived], to the town of Bethlehem in Judea [district]. That was the town where [King] David [grew up].
Kaj Jozef ankaŭ supreniris el Galileo, el la urbo Nazaret, en Judujon, al la urbo de David, kiu estas nomata Bet-Leĥem, ĉar li estis el la domo kaj familio de David,
5 Joseph went with Mary, who [was considered] {whom [people considered]} [to be] his wife, who was now pregnant. They went so that they could put his name and Mary’s name [in the record book].
por esti registrita kun sia fianĉino Maria, kiu estis graveda.
6 When they arrived [in Bethlehem], there was no place for them to stay in the house where travelers stay. [So they stayed in a cattle shed]. When the time for Mary to give birth arrived, she gave birth to her first son there. She wrapped him in strips of cloth and placed him in a trough where [people] put food for the animals.
Kaj dum ili estis tie, venis la tagoj por ŝia akuŝo.
Kaj ŝi naskis sian unuan filon, kaj ŝi ĉirkaŭvindis lin kaj kuŝigis lin en staltrogon, ĉar ne estis loko por ili en la gastejo.
8 That night, there were [some] shepherds who were taking care of their sheep [as usual] in the fields near [Bethlehem].
Kaj en tiu sama regiono estis paŝtistoj, kiuj kamploĝis kaj nokte gardis sian gregon.
9 An angel from God appeared to them. A great light (from the Lord/from God) shone on them and around them. [So] they became very afraid.
Kaj anĝelo de la Eternulo alstaris apud ili, kaj la gloro de la Eternulo brilis ĉirkaŭ ili, kaj ili timis per granda timo.
10 But the angel said to them, “Do not be afraid! I have come to tell you good news, which will [make you] very happy! This message is for everyone [to hear].
Kaj la anĝelo diris al ili: Ne timu; ĉar jen mi venigas al vi bonan sciigon de granda ĝojo, kiu estos al la tuta popolo;
11 [The message is that] today a baby has been born in [Bethlehem, the town where King] David grew up. That baby will [eventually] save you [from the guilt of your sins]! He is the Messiah, [your] Lord!
ĉar hodiaŭ estas naskita por vi, en la urbo de David, Savanto, kiu estas Kristo, la Sinjoro.
12 I will tell you how [you will recognize him] (OR, how you will know [that what I say is true]): [In Bethlehem] you will find a baby who has been wrapped {[whose mother] has wrapped him} in strips of cloth and placed in a trough where [people] put food for the animals.”
Kaj jen la signo por vi: vi trovos infaneton, ĉirkaŭvinditan kaj kuŝantan en staltrogo.
13 Suddenly a large group of angels from heaven appeared and joined the other angel. They all praised God, singing/saying,
Kaj subite estis kun la anĝelo amaso de la ĉiela armeo, laŭdante Dion, kaj dirante:
14 “May [all the angels] in the highest heaven praise God! And on the earth may the people to whom God has shown his favor have peace [with him]!”
Gloro al Dio en la supera alto, Kaj sur la tero paco, inter homoj Difavoro.
15 After the angels left them [and returned] to heaven, the shepherds said to each other, “Let’s go to Bethlehem to see this [wonderful] thing that has happened, which (the Lord/God) has told us about!”
Kaj kiam la anĝeloj foriris de ili en la ĉielon, la paŝtistoj diris unu al alia: Ni jam iru ĝis Bet-Leĥem, kaj vidu ĉi tiun okazintaĵon, kiun la Eternulo sciigis al ni.
16 So they went quickly. They found the [place where] Mary and Joseph [were staying], and [they saw] the baby lying in the trough where [people] put food for the animals.
Kaj rapidante, ili iris, kaj trovis Marian kaj Jozefon, kaj la infaneton kuŝantan en la staltrogo.
17 Then they told [Mary and Joseph and others] what had been told them {what [the angel] had told them} about this child.
Kaj tion vidinte, ili sciigis pri la diro, kiu estis parolita al ili pri ĉi tiu infano.
18 Everyone who heard what was said by the shepherds {what the shepherds said} to them was amazed.
Kaj ĉiuj aŭdintoj miris pri tio, kion rakontis al ili la paŝtistoj.
19 But Mary [did not talk to others about what the angels said]; she just kept thinking very much about it.
Sed Maria konservis ĉiujn tiujn dirojn kaj pripensis ilin en sia koro.
20 The shepherds returned [to their sheep]. They kept praising God very much for all the things that they had heard and seen, [because] everything [happened] exactly like [the angels] told them.
Kaj la paŝtistoj revenis, glorante kaj laŭdante Dion pri ĉio, kion ili aŭdis kaj vidis, kiel estis parolite al ili.
21 Seven days later, when [the priests] circumcised the baby, [his parents] named him Jesus. That was the name that [they were told by] the angel {the angel [told them]} [to] give him before Mary became pregnant.
Kaj kiam jam pasis ok tagoj por cirkumcidi lin, oni donis al li la nomon JESUO, kiel li estis nomita de la anĝelo, antaŭ ol li estis en la ventro.
22 It had been written by Moses {Moses had written} [long ago] in a law that God gave him, that when a woman gave birth to her first son, the parents had to take him [to the Temple] in Jerusalem in order that they might dedicate him (to the Lord/to God). So when the time came for them to do those rituals so that [God would consider] them pure again, Mary and Joseph took Jesus there.
Kaj kiam finiĝis la tagoj de ilia purigado laŭ la leĝo de Moseo, ili alportis lin al Jerusalem, por prezenti lin al la Eternulo,
kiel estas skribite en la leĝo de la Eternulo: Ĉiu virseksulo, kiu malfermas la uteron, estu dediĉita al la Eternulo;
24 God had commanded in his laws that if the first child [of a couple] was a boy, his parents should offer as a sacrifice to God two turtledoves or two young pigeons. [So Joseph and Mary gave the priest two birds so he could offer them].
kaj por alporti oferon laŭ tio, kio estas dirita en la leĝo de la Eternulo: Paron da turtoj, aŭ du kolombidojn.
25 At that time there was an [old] man in Jerusalem whose name was Simeon. He habitually did what was pleasing to God and he obeyed God’s laws. The Holy Spirit was [directing] him as he was waiting for [God] [MTY] [to] encourage the Israeli [people by sending the Messiah].
Kaj jen en Jerusalem estis viro, kies nomo estis Simeon, kaj ĉi tiu estis justa kaj pia, atendanta la konsoladon de Izrael; kaj la Sankta Spirito estis kun li.
26 It was [previously] revealed by the Holy Spirit {The Holy Spirit [previously] revealed} to him that he would see God’s [promised] Messiah before he died.
Kaj estis montrite al li de la Sankta Spirito, ke li ne mortos, ĝis li vidos la Kriston de la Eternulo.
27 When Joseph and Mary brought their baby Jesus [to the Temple] in order to perform the rituals that [God had commanded] in his laws, the Spirit led Simeon to enter the Temple [courtyard, and revealed to him that Jesus was the Messiah].
Kaj li venis per la Spirito en la templon; kaj kiam la gepatroj enportis la infanon Jesuo, por fari pri li laŭ la kutimo de la leĝo,
28 So he took Jesus up in his arms and praised God, saying,
tiam li ricevis lin en siajn brakojn, kaj benis Dion, dirante:
29 Lord, you promised me that I would see the one [MTY] who would enable you to save people of all people-groups from the guilt of their sins. He will be [MET] like a light that will reveal your truth to non-Jews, and he will cause people to think highly of your people, the Israeli people. Since I [SYN] have now seen this one that you promised to send, now let me die peacefully.
Nun, ho Eternulo, Vi ellasas Vian servanton, Laŭ Via vorto, en paco,
Ĉar miaj okuloj vidis Vian savon,
Kiun Vi preparis antaŭ la vizaĝo de ĉiuj popoloj,
Lumon por malkaŝo al la gentoj, Kaj gloron de Via popolo Izrael.
33 His parents marveled about what [Simeon] said about [Jesus]. Then Simeon blessed them, and said to Mary,
Kaj lia patro kaj lia patrino miris pri tio, kio estis parolita pri li;
34 “Note what I say: [God] has determined that because of this child, many Israeli people will [turn away from God], and many others will turn to God [MET]. Although he will be like a sign [MET] [to warn people], [many] people will oppose him.
kaj Simeon ilin benis, kaj diris al Maria, lia patrino: Jen ĉi tiu estas metita por la falo kaj leviĝo de multaj en Izrael, kaj por signo kontraŭparolata;
35 As a result, the [evil] thoughts of many people will be made evident {he will reveal the [evil] thoughts of many people}. [Furthermore, the cruel things that they will do to him] [MET] [will be like] a sword that will pierce your (soul/inner being).”
kaj ankaŭ vian animon glavo trapasos; por ke la pensoj de multaj koroj malkaŝiĝu.
36 There was also [in the Temple courtyard] a very old woman named Anna. She was a prophetess. Her father Phanuel was a member of the tribe of Asher. After she had been married seven years, her husband died.
Kaj estis unu profetino, Anna, filino de Fanuel, el la tribo de Aŝer (ŝi estis grandaĝa, loĝinte sep jarojn kun sia edzo de post sia virgeco,
37 After that, she lived until she was 84 years old, and she was still a widow. She stayed in the Temple [area] all the time, night and day, worshipping God. She often (abstained from food/fasted) as she prayed.
kaj estinte vidvino okdek kvar jarojn), kiu neniam foriris el la templo, adorante per fastoj kaj preĝoj nokte kaj tage.
38 [While Joseph and Mary and the baby were] still [in the Temple, Anna came to them. She thanked God for the baby]. Then she spoke about Jesus to many people who were expecting [God to send the Messiah] [MTY] to set [the people of] [MTY] Jerusalem free [from their enemies].
Kaj alveninte ĝuste en tiu horo, ŝi dankis Dion, kaj parolis pri li al ĉiuj, kiuj atendadis la elaĉeton de Jerusalem.
39 After Joseph and Mary had finished performing the rituals that (the Lord/God) required [the parents of a first son] to perform, they returned to their own town, Nazareth, in Galilee [district].
Kaj kiam ili jam faris ĉion, konforme al la leĝo de la Eternulo, ili revenis en Galileon, al sia urbo Nazaret.
40 As Jesus grew up, he became strong and very wise, and God was very pleased with him.
Kaj la infano kreskadis kaj fortiĝis, pleniĝante de saĝeco; kaj la graco de Dio estis sur li.
41 Every year Jesus’ parents went to Jerusalem to [celebrate] the Passover festival.
Kaj liaj gepatroj iris ĉiujare al Jerusalem ĉe la Paska festo.
42 So when Jesus was twelve years old, they went up [to Jerusalem] as they always did.
Kaj kiam li estis dekdujara, ili supreniris laŭ la kutimo de la festo;
43 When the celebration ended, his parents started to return home, but Jesus stayed in Jerusalem. [His parents] did not realize that [Jesus stayed there].
kaj kiam ili jam pasigis la tagojn, ĉe ilia returniĝo la knabo Jesuo restis en Jerusalem, kaj liaj gepatroj tion ne sciis;
44 They thought that he was with the other people who were traveling with them. They walked all day. Then they started to look for him among their relatives and friends.
sed supozante, ke li estas en la karavano, ili iris tagan vojaĝon, kaj serĉis lin inter siaj parencoj kaj konatoj;
45 They did not find him, so they returned to Jerusalem to search for him.
kaj ne trovinte lin, ili reiris al Jerusalem, serĉante lin.
46 Two days later, they found him. He was in the Temple [courtyard], sitting with the [Jewish] religious teachers. He was listening to what they said, and he was asking them questions.
Kaj post tri tagoj ili trovis lin en la templo, kie li sidis meze de la instruistoj, aŭskultante ilin kaj metante al ili demandojn;
47 Everyone who heard what he [said] was amazed at how much he understood and [how well] he answered [the questions that the teachers asked].
kaj ĉiuj, kiuj aŭdis lin, miregis pro lia kompreno kaj liaj respondoj.
48 When his parents saw him, they were very surprised. His mother said to him, “My son, why have you done this to us? Your father and I have been very worried as we [(exc)] have been searching for you!”
Kaj ili miris, vidante lin, kaj lia patrino diris al li: Filo, kial vi tiel agis kontraŭ ni? jen via patro kaj mi serĉis vin kun malĝojo.
49 He said to them, [speaking about the Temple being God his Father’s house], “(I am surprised that you [(dl)] did [not know] where to find me!/Why did you [not know] where to find me?) [RHQ] (You [(dl)] should have known that it was necessary for me to be in my Father’s house!/Did you not know that it was necessary for me to be in my Father’s house?) [RHQ]”
Kaj li diris al ili: Kial vi serĉis min? ĉu vi ne sciis, ke mi devas esti en la domo de mia Patro?
50 But they did not understand [the meaning of] what he said to them.
Kaj ili ne komprenis la diron, kiun li parolis al ili.
51 Then he returned with them down to Nazareth. He always obeyed them. But his mother kept thinking about all those things.
Kaj li malsupreniris kun ili, kaj venis en Nazareton, kaj li estis obeema al ili; kaj lia patrino konservis ĉiujn tiujn dirojn en sia koro.
52 [As the years passed], Jesus continued to become wiser and he grew taller. God and people continued to approve of him more and more.
Kaj Jesuo progresis en saĝeco kaj staturo, kaj en graco ĉe Dio kaj homoj.
