Judges 3
1 At that time there were still many people-groups in Canaan. Yahweh left them there to test the Israeli people. But many of the Israelis in Canaan were ones who had not fought in any of the wars in Canaan. So Yahweh also left those people-groups in Canaan so that the descendants of those who had not fought in any of the wars might learn how to fight.
Karon gibilin ni Yahweh kini nga mga nasod aron sa pagsulay sa Israel, ang matag usa sa Israel nga wala nakasinati sa bisan unsa nga pakiggubat sa Canaan.
(Gibuhat niya kini aron tudloan ug pakiggubat ang bag-ong kaliwatan sa mga Israelita nga wala pa nasayod niini kaniadto.)
3 [This is a list of] the people-groups that Yahweh left there: The Philistines and their five leaders, the people living in the area near Sidon [city], the descendants of Canaan, and the descendants of Hiv who were living in the mountains of Lebanon between Baal-Hermon Mountain and Lebo-Hamath.
Mao kini ang mga nasod: ang lima ka mga hari nga mga Filistihanon, ang tanan nga mga Canaanhon, ang mga Sidonhon, ug ang mga Hibihanon nga nagpuyo sa kabukiran sa Lebanon, gikan sa Bukid sa Baal Hermon ngadto sa Hamat Pas.
4 Yahweh left these people-groups there to test the Israelis, to see if they would obey his commands which he had told Moses to give them.
Kini nga mga nasod gibilin ingon nga paagi ni Yahweh sa pagsulay sa Israel, aron mapamatud-an kung motuman ba sila sa mga mando nga iyang gihatag sa ilang mga katigulangan pinaagi kang Moises.
5 The Israelis lived among the Canaan people-group, the Hiv people-group, the Amor people-group, the Periz people-group, the Hiv people-group, and the Jebus people-group.
Busa nagpuyo ang katawhan sa Israel uban sa mga Canaanhon, sa mga Hitihanon, sa mga Amorihanon, sa mga Perizihanon, sa mga Hibihanon, ug sa mga Jebusihanon.
6 [Moses had told the people not to associate with any of those people]. But the Israelis took daughters of people from those people-groups [to be their own wives], and gave their own daughters to men of those groups, to marry them. And [as a result] they started to worship the gods of those people-groups.
Gikuha ang ilang mga anak nga babaye aron mahimong ilang mga asawa, ug ang ilang kaugalingon nga mga anak nga babaye gihatag ngadto sa ilang mga anak nga lalaki, ug ilang gialagaran ang ilang mga dios.
7 The Israelis did things that Yahweh said were very evil. They forgot about Yahweh, their God, and they started to worship [the idols that represented] the god Baal and the goddess Asherah.
Ang katawhan sa Israel nagbuhat ug daotan sa panan-aw ni Yahweh ug gikalimtan si Yahweh nga ilang Dios. Gisimba nila ang mga Baal ug ang mga Ashera.
8 Yahweh became very angry with the Israelis. So he allowed king Cushan from Mesopotamia to conquer them and rule them for eight years.
Busa, ang kasuko ni Yahweh misilaob batok sa Israel, ug gibaligya niya sila ngadto sa kamot ni Kushan Rishataim nga hari sa Aram Naharaim. Nag-alagad ang katawhan sa Israel kang Kushan Rishataim sulod sa walo ka tuig.
9 But when they pleaded to Yahweh [to help them], he gave them a leader to rescue them. He was Othniel, the son of Caleb’s younger brother Kenaz.
Sa dihang nagpakitabang ang katawhan sa Israel kang Yahweh, nagpadala si Yahweh ug usa ka tawo nga motabang sa katawhan sa Israel, ug moluwas kanila: Si Otniel ang anak nga lalaki ni Kenaz (manghod ni Caleb).
10 Yahweh’s Spirit came upon him, and he became their leader. He [led an army that] fought against [the army of] Cushan, and defeated them.
Gigamhan siya sa Espiritu ni Yahweh, ug gihukman niya ang Israel ug milakaw siya aron sa pagpakiggubat. Gihatagan siya ni Yahweh ug kadaogan batok kang Kushan Rishataim nga hari sa Aram. Gibuntog sa kamot ni Otniel si Kushan Rishataim.
11 After that, there was peace in the land for 40 years, until Othniel died.
Nakabaton ang yuta ug kalinaw sulod sa 40 ka tuig. Unya namatay si Othniel nga anak nga lalaki ni Kenaz.
12 After that, the Israelis again did things that Yahweh said were very evil. As a result, he allowed the army of King Eglon, who ruled [the] Moab [area], to defeat the Israelis.
Human niana, nagbuhat na usab ang mga Israelita ug daotan sa panan-aw ni Yahweh, ug gihatagan ni Yahweh si Eglon ang hari sa Moab ug kusog aron sa pagbuntog sa mga Israelita.
13 Eglon persuaded the leaders of the Ammon and Amalek people-groups to join their armies with his army to attack Israel. They captured [Jericho, which was called] ‘The City of Palm Trees’.
Nakighiusa si Eglon sa mga Amornon ug sa mga Amalekanhon ug milakaw sila ug gipildi ang Israel, ug gipanag-iyahan nila ang Siyudad sa mga Palmera.
14 Then King Eglon ruled the Israelis for eighteen years.
Nag-alagad ang katawhan sa Israel kang Eglon nga hari sa Moab sulod sa 18 ka tuig.
15 But then the Israelis again pleaded to Yahweh [to help them]. So he gave them another leader to rescue them. He was Ehud, a left-handed man, the son of Gera, from the descendants of Benjamin. The Israelis sent him to King Eglon to give him their yearly protection money.
Sa dihang nagpakitabang ang mga Israelita kang Yahweh, nagpadala na usab si Yahweh ug usa ka tawo nga motabang kanila, si Ehud nga anak nga lalaki ni Gera, gikan sa tribo ni Benjamin, usa ka walhon nga tawo. Gipadala siya sa katawhan sa Israel, uban ang ilang buhis, ngadto kang Eglon nga hari sa Moab.
16 Ehud had with him a double-edged dagger, about a foot and a half long. He strapped it to his right thigh, under his clothes.
Nagbuhat si Ehud ug espada nga adunay duha ka sulab, usa ka cubit ang katas-on; gihigot niya kini ilalom sa iyang bisti sa iyang tuong paa.
17 He gave the money to King Eglon, who was a very fat man.
Gihatag niya ang buhis ngadto kang Haring Eglon sa Moab. (Karon si Eglon tambok kaayo nga tawo.)
18 Then Ehud started to go back home with the men who had carried the money.
Human gihatag ni Ehud ang buhis, mibiya siya uban niadtong nagdala niini.
19 When they arrived at the stone carvings near Gilgal, [he told the other men to go on, but] he himself turned around and went back [to the king of Moab. When he arrived at the palace], he said to the king, “Your majesty, I have a secret message for you.” So the king told all his servants to be quiet, and sent them out of the room.
Apan, sa dihang nakaabot na si Ehud sa dapit diin gibuhat ang kinulit nga mga hulagway duol sa Gilgal, mitalikod siya ug mibalik, ug miingon siya, “Aduna akoy tinago nga mensahe alang kanimo, akong hari.” Miingon si Eglon, “Paghilom!” Busa ang tanan niadtong nag-alagad kaniya mibiya sa lawak.
20 Then, as Eglon was sitting alone in the upstairs room of his summer palace, Ehud came close to him and said, “I have a message for you from God.” As the king got up from his chair,
Miduol si Ehud kaniya. Naglingkod ang hari, nag-inusara sa bugnaw sa taas nga dapit sa lawak. Miingon si Ehud, “Aduna akoy mensahe nga gikan sa Dios alang kanimo.” Mitindog ang hari sa iyang lingkoranan.
21 Ehud reached with his left hand and pulled the dagger from his right thigh, and plunged it into the king’s belly.
Gikab-ot ni Ehud ang espada gamit ang iyang wala nga kamot ug gikuha ang espada gikan sa iyang tuo nga paa, ug gidunggab niya ang hari.
22 He thrust it in so far that the handle went into the king’s belly, and the blade came out the king’s back. Ehud did not pull the dagger out. [He left it there, with] the handle buried in the king’s fat.
Ug ang pul-an sa espada nadasok kaniya human sa sulab sa espada, ang tumoy milapos sa iyang likod, ug ang tambok mitabon sa espada, ug wala na hulbota ni Ehud ang espada gikan sa iyang lawas.
23 Then Ehud left the room. He went out to the porch. He shut the doors to the room and locked them.
Unya migawas si Ehud sa portiko ug gisirado ang mga pultahan sa taas nga bahin sa lawak nga anaa sa iyang likod ug gikandado kini.
24 After he had gone, King Eglon’s servants came back, but they saw that the doors of the room were locked. They said, “The king must be defecating in the inner room.”
Human nakalakaw si Ehud, miabot ang sulugoon sa hari; nakita nila nga ang mga pultahan sa ibabaw nga bahin sa lawak sirado, busa naghunahuna sila, “Sigurado nga iyang gihupay ang iyang kaugalingon sa kabugnaw sa ibabaw nga lawak.”
25 So they waited, but when the king did not open the doors of the room, after a while they were worried. They got a key and unlocked the doors. And they saw that their king was lying on the floor, dead.
Nag-anam sila ug kabalaka hangtod gibati na nila nga napasagdan na nila ang ilang trabaho sa dihang wala pa gihapon ablihi sa hari ang mga pultahan sa ibabawng bahin sa lawak. Busa ilang gikuha ang yabi ug ila kining giablihan, ug didto naghigda ang ilang agalon, natumba sa salog, ug patay na.
26 Meanwhile, Ehud escaped. He passed by the stone carvings and arrived at Seirah, in the hilly area where the descendants of Ephraim lived.
Samtang naghulat ang mga sulugoon, nalibog kung unsa ang ilang buhaton, nakaikyas na si Ehud ug nakaagi na sa dapit diin adunay kinulit nga mga hulagway sa mga dios, ug nakaikyas siya ngadto sa Seira.
27 There he blew a trumpet [to signal that the people should join him to fight the people of Moab]. So the Israelis went with him from the hills. They went down [toward the Jordan river], with Ehud leading them.
Sa dihang nakaabot na siya, gihuypan niya ang trumpeta didto sa kabungtoran sa Efraim. Unya nanglugsong ang katawhan sa Israel uban kaniya gikan sa kabungtoran, ug siya ang nanguna kanila.
28 He said to the men, “Yahweh is going to allow us to defeat your enemies, the people of Moab. So follow me!” So they followed him down to the river, and they stationed some of their men at the place where people can walk across the river, in order that they could [kill any people from Moab who tried to] cross the river [to escape].
Miingon siya kanila, “Sunod kanako, kay buntogon ni Yahweh ang inyong mga kaaway, ang mga Moabihanon.” Misunod sila kaniya ug ilang gikuha ang labanganan sa Jordan nga tabok gikan sa mga Moabihanon, ug walay bisan usa nga ilang gitugotan nga makatabok sa suba.
29 At that time, the Israelis killed about 10,000 people from Moab. They were all strong and capable men, but not one of them escaped.
Niadtong panahona nakapatay sila ug 10, 000 ka mga tawo sa Moab, ug ang tanan kusgan ug may katakos nga kalalakin-an. Walay usa nga nakaikyas.
30 On that day, the Israelis conquered the people of Moab. Then there was peace in their land for 80 years.
Busa niadtong adlawa si Moab napildi pinaagi sa kusog sa Israel. Ug nakapahulay ang yuta sulod sa 80 ka tuig.
31 After Ehud [died], Shamgar became their leader. He rescued the Israelis [from the Philistines. In one battle] he killed 600 Philistines with an (ox goad/sharp wooden pole).
Human kang Ehud ang sunod nga maghuhukom mao si Shamgar ang anak nga lalaki ni Anat nga nakapatay ug 600 ka mga Filistihanon pinaagi sa sungkod nga gigamit aron sa pagtusok sa mga baka. Giluwas usab niya ang Israel gikan sa kakuyaw.
