John 8
1 But Jesus went [with us disciples] to Olive [Tree] Hill [and we stayed near there that night].
A Jezus poszedł na Górę Oliwną.
2 Early the next morning, we returned to the Temple [courtyard]. Many people gathered around Jesus, so he sat down to teach them.
Potem znowu wcześnie rano przyszedł do świątyni, a cały lud zszedł się do niego. I siadłszy, nauczał ich.
3 Then men who taught the [Jewish] laws and some of [SYN] the Pharisee [religious group] brought a woman to him. She was seized {[They] had [arranged to] seize her} while she was having sex with a man who was not her husband. They made her stand up in front of the group [that was listening to Jesus].
I przyprowadzili do niego uczeni w Piśmie i faryzeusze kobietę przyłapaną na cudzołóstwie, a postawiwszy ją pośrodku;
4 Then they said to Jesus, “Teacher, this woman was seized {[we] seized this woman} while she was having sex with a man who is not her husband.
Powiedzieli do niego: Nauczycielu, tę kobietę przyłapano na uczynku cudzołóstwa.
5 Moses commanded us in the laws that [he gave us] that we should throw stones at such women [and kill them]. So what do you say [we should do]?”
W prawie Mojżesz nakazał nam takie kamienować. A ty co mówisz?
6 They asked this question as a trap so that they could accuse him. [If he said that they should not kill her, they would shame him for disobeying the law of Moses. If he said that they should kill her, they could accuse him to the Roman governor]. But Jesus bent down and wrote something on the ground with his finger.
A mówili to, wystawiając go na próbę, aby mogli go oskarżyć. Jezus zaś, schyliwszy się, pisał palcem po ziemi.
7 While they continued to question him, he stood up and said to them, “Whichever one of you has never sinned can be the first one to start throwing stones at her.”
A gdy nie przestawali go pytać, podniósł się i powiedział do nich: Kto z was jest bez grzechu, niech pierwszy rzuci w nią kamieniem.
8 Then he stooped down and wrote [some more] on the ground.
I znowu schyliwszy się, pisał po ziemi.
9 After they heard what he said, those [who were questioning him] went away, one by one, the older ones first [and then the younger ones, knowing they were all sinners]. Finally only Jesus was there, along with the woman.
A gdy oni to usłyszeli, będąc przekonani przez sumienie, odchodzili jeden po drugim, począwszy od starszych aż do ostatnich. Pozostał tylko sam Jezus i ta kobieta stojąca pośrodku.
10 Jesus stood up and asked her, “Woman, where are they? Has no one said you must die for your sin?”
A Jezus podniósł się i nie widząc nikogo oprócz tej kobiety, powiedział do niej: Kobieto, gdzież są ci, którzy cię oskarżali? Nikt cię nie potępił?
11 She said, “No, sir, no one.” Then Jesus said, “I do not condemn you either. Go [home] now, and do not continue your sinful [life] any longer!”]
Ona odpowiedziała: Nikt, Panie. A Jezus powiedział do niej: I ja ciebie nie potępiam. Idź i już więcej nie grzesz.
12 Jesus spoke to the people again. He said, “I am [like] a light [MET] for [all the people in] [MTY] the world. [Just like a light reveals what has been in the darkness] [MET], [I reveal God’s truth to them]. Those who walk in the darkness [are unaware of what is around them]. But those who become my disciples will always be aware [of God’s truth] [MET]. They will have my light [which shows them how to have eternal] life.”
Jezus znowu powiedział do nich: Ja jestem światłością świata. Kto idzie za mną, nie będzie chodził w ciemności, ale będzie miał światłość życia.
13 So the Pharisees said to him, “You are just telling about yourself! [Since there is no one else to verify these things that you say about yourself], [we] do not [need to accept that] what you say is true.”
Powiedzieli więc do niego faryzeusze: Ty świadczysz sam o sobie, a twoje świadectwo nie jest prawdziwe.
14 Jesus replied, “Even if I were the [only one to] say these things about myself, what I say is true, because I know that I came from [heaven], and I know that I am going [back to heaven]. But you do not know where I came from or where I am going.
Odpowiedział im Jezus: Chociaż ja świadczę sam o sobie, [jednak] moje świadectwo jest prawdziwe, bo wiem, skąd przyszedłem i dokąd idę. Lecz wy nie wiecie, skąd przyszedłem i dokąd idę.
15 You judge people according to human standards. [The reason] that I am [here is] not (to condemn people/to say that I will punish people) [for their sins].
Wy sądzicie według ciała, ale ja nie sądzę nikogo.
16 But if I did judge [people], what I decided would be correct, because I am not the [only] one [who will decide those things]. I and the one who sent me will both decide.
A choćbym i sądził, mój sąd jest prawdziwy, bo nie jestem sam, ale [jestem] ja i Ojciec, który mnie posłał.
17 It is written {[Moses] wrote} in your law that if [at least] two people testify that [some event has happened], [people should consider] that what they say is true.
A w waszym Prawie jest napisane, że świadectwo dwóch ludzi jest prawdziwe.
18 I am telling you about myself, and the other one who is telling you about me is [my] Father who sent me. [So you should believe that what we declare is true].”
Ja jestem tym, który świadczy sam o sobie i świadczy o mnie Ojciec, który mnie posłał.
19 Then they asked him, “[If you have a] father whom [we can question about you], where is he?” Jesus replied, “You do not know [who] I [really am]. If you knew who I [really am], you would know who my Father is also.”
Wtedy zapytali go: Gdzie jest twój Ojciec? Jezus odpowiedział: Nie znacie ani mnie, ani mego Ojca. Gdybyście mnie znali, znalibyście i mego Ojca.
20 He said these things when he was in the Temple [courtyard], near the place where the people put their offerings. [This was also very close to the place where the Jewish council met]. But no one seized him to arrest him, because it was not yet time [MTY] [for him to suffer and die].
Te słowa mówił Jezus w skarbcu, nauczając w świątyni, a nikt go nie schwytał, bo jeszcze nie nadeszła jego godzina.
21 Jesus also said to them, “I [will soon be] going away. Then [at the end of your life] you will seek me, but you will die [without God forgiving] your sins. Where I will go, you will not be able to come.”
Wówczas Jezus znowu powiedział do nich: Ja odchodzę, a wy będziecie mnie szukać i umrzecie w swoim grzechu. Gdzie ja idę, wy przyjść nie możecie.
22 So the Jewish [leaders] said among themselves, “Is he going to kill himself? Is that the reason that he said, ‘Where I go, you will not be able to come’?”
Wtedy Żydzi mówili: Czyż sam się zabije, skoro mówi: Gdzie ja idę, wy przyjść nie możecie?
23 But Jesus continued by saying to them, “You were born here in this world, but I came from heaven. You belong to those who are opposed to God [MTY]. I do not belong to them.
I powiedział do nich: Wy jesteście z niskości, a ja jestem z wysoka. Wy jesteście z tego świata, ja zaś nie jestem z tego świata.
24 I told you that you will die [without God forgiving] your sins. If you do not believe that I am [who I say that I am], you will die [without God forgiving] your sins.”
Dlatego wam powiedziałem, że umrzecie w swoich grzechach. Bo jeśli nie uwierzycie, że ja jestem, umrzecie w swoich grzechach.
25 So they said to him, “You! Who do you think you are?” Jesus said to them, “Ever since I began [teaching], I have been telling you who I am!
Wtedy zapytali go: Kim ty jesteś? I odpowiedział im Jezus: Tym, kim wam od początku mówię.
26 I could judge you and say that [you are guilty of] many things. But instead, [I will say only] what the one who sent me tells me to say. [What he says] is true, and I tell the people in the world [MTY] what I have heard from him.”
Wiele mam o was do powiedzenia i do sądzenia. Ale ten, który mnie posłał, jest prawdziwy, a ja mówię na świecie to, co od niego słyszałem.
27 They did not understand that he was talking about his Father [in heaven].
Nie zrozumieli jednak, że mówił im o Ojcu.
28 So Jesus said, “I am the one who came down from heaven, but when you lift me up [on a cross to kill me], you will know who I am. You will also know that I do not do anything with my own [authority]. Instead, I say just what [my] Father has taught me.
Dlatego Jezus powiedział do nich: Gdy wywyższycie Syna Człowieczego, wtedy poznacie, że ja jestem, a nie czynię nic sam od siebie, ale mówię to, czego mnie nauczył mój Ojciec.
29 He is the one who sent me, and he helps me. Because I always do the things that please him, he has never abandoned me.”
A ten, który mnie posłał, jest ze mną. Ojciec nie zostawił mnie samego, bo ja zawsze czynię [to], co mu się podoba.
30 As Jesus was saying these things, many people believed that he [was] ([from God/the Messiah]).
Gdy to mówił, wielu uwierzyło w niego.
31 Then Jesus said to the Jews who now said they believed in him, “If you continue to [live in accordance with] my message, you will truly be my disciples.
Wtedy Jezus mówił do tych Żydów, którzy mu uwierzyli: Jeśli będziecie trwać w moim słowie, będziecie prawdziwie moimi uczniami.
32 Then you will know [God’s] truth, and as a result of [your believing his] truth, he [PRS] will free you [from being controlled by the one who has made you his slaves].”
I poznacie prawdę, a prawda was wyzwoli.
33 They replied to him, “We are descendants of Abraham. We have never been anyone’s slaves. So why do you say [we will] be freed [from being someone’s slaves]?”
Odpowiedzieli mu: My jesteśmy potomstwem Abrahama i nigdy nie służyliśmy nikomu. Jakże [możesz] mówić: Będziecie wolni?
34 Jesus replied, “Listen carefully to what I am going to tell you. All those who continue to sin are [forced to obey] their sinful desires [MET], [just like] a slave [is forced to obey his master].
Jezus im odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam, że każdy, kto popełnia grzech, jest sługą grzechu.
35 A slave is not a permanent member of a family. But a son is a member of a family forever. [Similarly, you say you are members of God’s family because you are descendants of Abraham, but really, because you are like slaves of your sinful desires, you are no longer permanent members of God’s family]. (aiōn g165)
A sługa nie mieszka w domu na wieki, [lecz] Syn mieszka na wieki. (aiōn g165)
36 So if you allow me to free you, you will truly be free.
Jeśli więc Syn was wyzwoli, będziecie prawdziwie wolni.
37 I know that you are Abraham’s descendants. But you are trying to kill me because [you are not] allowing [PRS] my message to continue [to change] your inner being.
Wiem, że jesteście potomstwem Abrahama, lecz usiłujecie mnie zabić, bo moje słowo nie znajduje w was miejsca.
38 I am telling you what I saw when I was with [my] Father. But you do the things that you have heard from your father.”
Ja mówię to, co widziałem u mego Ojca, a wy też robicie to, co widzieliście u waszego ojca.
39 They replied to him, “Abraham is our ancestor.” Jesus said to them, “If you were Abraham’s descendants, [your character would be like Abraham’s character, and] you would do [good] things like Abraham did.
Odpowiedzieli mu: Naszym ojcem jest Abraham. Jezus im powiedział: Gdybyście byli synami Abrahama, spełnialibyście uczynki Abrahama.
40 I have been telling you the truth that I heard from God, but you are trying to kill me. Abraham did not do things like that.
Lecz teraz usiłujecie mnie zabić, człowieka, który wam mówił prawdę, którą słyszał od Boga. Tego Abraham nie robił.
41 No! You are doing the things that your [real] father does.” They said to him, “[We do not know about you, but] we are not illegitimate children. And [spiritually], we have only one Father. That is God, and you do not know who your father is!”
Wy spełniacie uczynki waszego ojca. Wtedy powiedzieli mu: My nie jesteśmy spłodzeni z nierządu. Mamy jednego Ojca – Boga.
42 Jesus said to them, “If God were your father, you would love me, because I came from God, and now I have come here [to this world]. My coming was not (because I [appointed] myself/with my own [authority]). He sent me.
Jezus im powiedział: Gdyby Bóg był waszym Ojcem, miłowalibyście mnie, gdyż ja od Boga wyszedłem i przyszedłem, a nie przyszedłem sam od siebie, ale on mnie posłał.
43 (And I will tell you why you do not understand what I say./Do you know why you do not understand what I say?) [RHQ] It is because you do not want to accept my message.
Dlaczego nie pojmujecie tego, co mówię? Dlatego że nie możecie słuchać mojego słowa.
44 You belong to your father, (the devil/Satan), and you desire to do what he wants. He has [caused people to become] murderers from the time when [people] first [sinned]. He has abandoned [God’s] truth because he is a liar by his nature. Whenever he lies, he is speaking according to his [nature], because he is a liar and is the one who originates [MET] all lies.
Wy jesteście z [waszego] ojca – diabła i chcecie spełniać pożądliwości waszego ojca. On był mordercą od początku i nie został w prawdzie, bo nie ma w nim prawdy. Gdy mówi kłamstwo, mówi od siebie, bo jest kłamcą i ojcem kłamstwa.
45 But because I tell you the truth, you do not believe me!
A ponieważ ja mówię prawdę, nie wierzycie mi.
46 [Since I have never sinned], (none of you can show that I have sinned./can anyone among you show that I have sinned?) [RHQ] So, since I tell you the truth, (there is no good reason for your not believing me!/why is it that you do not believe me?) [RHQ]
Któż z was obwini mnie o grzech? Jeśli mówię prawdę, dlaczego mi nie wierzycie?
47 Those who belong to God habitually obey God’s message. You do not belong to God, so you do not obey his message.”
Kto jest z Boga, słucha słów Bożych. Wy dlatego nie słuchacie, że nie jesteście z Boga.
48 The Jewish [leaders] [SYN] replied to him, “(We are certainly right by saying that you [believe what is false as] the Samaritans [do]!/Are we not right by saying that you [believe what is false as] the Samaritans [do]?) [RHQ] And that (a demon/an evil spirit) [controls] you!”
Wtedy Żydzi mu odpowiedzieli: Czy nie dobrze mówimy, że jesteś Samarytaninem i masz demona?
49 Jesus replied, “A demon does not [control] me! I honor my Father, and you do not honor me!
Jezus odpowiedział: Ja nie mam demona, ale czczę mego Ojca, a wy mnie znieważacie.
50 I am not trying to honor myself. There is someone else who desires [to honor me], and he is the one who will judge [whether it is I who am telling the truth or whether it is you who are telling the truth].
Ja nie szukam swojej chwały. Jest ktoś, kto szuka i sądzi.
Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Jeśli ktoś będzie zachowywał moje słowa, nigdy nie ujrzy śmierci. (aiōn g165)
52 Then the Jewish [leaders] [SYN], [thinking that he was talking about ordinary death and not about spiritual death], said to him, “Now we are sure that a demon [controls] you! Abraham and the prophets died [long ago]! But you say that anyone who obeys what you teach will never die! (aiōn g165)
Wtedy Żydzi powiedzieli do niego: Teraz wiemy, że masz demona. Abraham umarł i prorocy, a ty mówisz: Jeśli ktoś będzie zachowywał moje słowa, nigdy nie skosztuje śmierci. (aiōn g165)
53 (You are certainly not greater than our ancestor Abraham!/Do you think you are greater than our ancestor Abraham?) [RHQ] He died, and all the prophets died, so who do you think you are [by saying something like that]?”
Czy ty jesteś większy od naszego ojca Abrahama, który umarł? I prorocy poumierali. Kim ty się czynisz?
54 Jesus replied, “If I were honoring myself, that would be worthless. My Father is the one who you say is your God. He is the one who honors me.
Jezus odpowiedział: Jeśli ja sam siebie chwalę, moja chwała jest niczym. Mój Ojciec jest [tym], który mnie chwali, o którym wy mówicie, że jest waszym Bogiem.
55 Although you do not know him, I know him [and have a close relationship with him]. If I said that I did not know him, I would be a liar like you are. But I know him, and I obey what he says.
Lecz nie znacie go, a ja go znam. I jeślibym powiedział, że go nie znam, byłbym podobnym do was kłamcą. Ale znam go i zachowuję jego słowa.
56 Your ancestor Abraham was happy when he thought about what I would [do during] my life [MTY]. [It was as though] he saw that, and was happy.”
Abraham, wasz ojciec, z radością pragnął ujrzeć mój dzień. I ujrzał, i radował się.
57 Then the Jewish [leaders] [SYN] said to him, “You are not 50 years old yet! So (you certainly did not see him!/how could you have seen him?) [RHQ] [Because he died long ago]!”
Wówczas Żydzi powiedzieli do niego: Pięćdziesięciu lat jeszcze nie masz, a Abrahama widziałeś?
58 Jesus said to them, “The truth is that I existed before Abraham was born!”
Jezus im odpowiedział: Zaprawdę, zaprawdę powiadam wam: Zanim Abraham był, ja jestem.
59 So, [because they were very angry about Jesus thus saying that he] ([had eternally existed/was equal with God]), they picked up stones to throw at him [to kill him]. But [Jesus] caused them not to be able to see him, and he left the Temple courtyard.
Wtedy porwali kamienie, aby w niego rzucać. Jezus jednak ukrył się i wyszedł ze świątyni, przechodząc między nimi, i tak odszedł.
