John 4
1 [At that time, many people were asking] Jesus to baptize them. He did not baptize people; it was [we] his disciples who were doing the baptizing. But when some of the Pharisee [religious group] heard [people say that] Jesus was making more disciples than John [the Baptizer] and was baptizing them, [they became very jealous].
Chúa Giê-xu nghe tin phái Pha-ri-si đã được báo rằng Ngài làm báp-tem và thu nạp nhiều môn đệ hơn Giăng
(thật ra Chúa Giê-xu không làm báp-tem cho họ—các môn đệ Ngài đã làm báp-tem).
3 When the Lord [Jesus] heard about that, [so that the Pharisees would not cause trouble for him], he left Judea [district], and went again [with us disciples] to Galilee district.
Vì thế, Chúa rời xứ Giu-đê và qua xứ Ga-li-lê.
4 [He] knew that God wanted him to travel through Samaria [district].
Theo lộ trình, Chúa phải đi ngang qua xứ Sa-ma-ri.
5 So we arrived at a town named Sychar in Samaria [district]. That was near the plot of ground that [our ancestor] Jacob had given to his son Joseph [long ago].
Gần đến làng Si-kha trong xứ Sa-ma-ri, gần khu đất mà Gia-cốp cho con mình là Giô-sép.
6 The well that [used to] belong to Jacob was on that plot of ground. Jesus was tired from walking. So while [we] disciples went into the town to buy some food, he sat down alongside the well. It was about noontime. A woman who [lived there] in Samaria came to get some water [from the well]. Jesus said to her, “Will you give me [from the well] some water [to drink]?” The [woman knew that] Jews did not like ([to touch things that belong to] Samaritans/[to] come near Samaritans), (OR, Jews did not like to associate with Samaritans, )
Tại đó có giếng Gia-cốp; vì đi đường mệt mỏi, Chúa Giê-xu ngồi nghỉ bên giếng vào lúc giữa trưa.
Thấy một phụ nữ Sa-ma-ri đến múc nước, Chúa Giê-xu nói: “Xin cho Ta uống nước!”
Lúc đó, Chúa ở một mình vì các môn đệ đã vào thành mua thức ăn.
9 so the woman said to him, “You are a Jew, and I am from Samaria. Furthermore, I am a woman. So ([I am surprised] that you are asking me for a drink [of water]!/how is it that you are asking me for a drink [of water]?) [RHQ]”
Người phụ nữ ngạc nhiên, vì người Do Thái không bao giờ giao thiệp với người Sa-ma-ri. Chị nói với Chúa Giê-xu: “Ông là người Do Thái, còn tôi là phụ nữ Sa-ma-ri. Sao ông lại xin tôi cho uống nước?”
10 Jesus replied to her, “If you [(sg)] knew what God [wanted to] give you, and if you knew who I am, the one who is asking you for a drink, you would have asked me, and I would have given you water that gives life.”
Chúa Giê-xu đáp: “Nếu chị biết được tặng phẩm Đức Chúa Trời dành cho chị, và biết Người đang nói với chị là ai, tất chị sẽ xin Ta cho nước hằng sống.”
11 She [thought he was talking about] ordinary [water. So she] said to him, “Sir, you do not have a bucket [or a rope with which to get water from the well], and the well is deep. So [since you cannot get water from this well], where can you get that life-giving water?
Chị hỏi: “Thưa ông, giếng thì sâu mà ông không có gàu dây gì cả, làm sao ông múc được nước sống đó?
12 Our ancestor Jacob left us this well. He drank water from it, and there was [enough good water] so that his sons and his flocks [of sheep] and goats drank from it also. [Do you claim that] you are greater than Jacob, [and because of that you can give us life-giving water]?”
Liệu ông tài giỏi hơn tổ phụ chúng tôi là Gia-cốp sao? Người đã để giếng này lại cho chúng tôi. Chính người, con cái và súc vật người đều uống giếng này.”
13 Jesus replied to her, “Everyone who drinks water from this [well] will later become thirsty again.
Chúa Giê-xu đáp: “Ai uống nước này sẽ còn khát mãi.
15 The woman [did not understand that Jesus was speaking figuratively about something that would sustain her spiritually. So she] said to him, “Sir, give me that kind of water so that I will not get thirsty again, and so that I will not have to keep returning here to get water!”
Chị mừng rỡ: “Thưa ông, xin ông cho tôi uống nước ấy cho đã khát, để khỏi cực nhọc đến đây múc nước nữa.”
16 [Jesus knew that she did not understand, but he wanted to show her by his God-given knowledge of her personal life that because he was the Messiah he could supply her spiritual need. So] he said to her, “Woman, go and call your husband, and bring him here!”
Chúa Giê-xu phán: “Chị đi về gọi chồng đến đây!”
17 She replied, “I do not have a husband!” Jesus said to her, “You said that you do not have a husband, and that is true.
Chị đáp: “Tôi không có chồng.” Chúa Giê-xu nói: “Chị nói chị không chồng cũng phải—
18 It is also true that you have had five husbands [one by one]. And the man you are living with now is not your husband! What you have said is very true.”
vì chị đã có năm đời chồng, còn người đang sống với chị cũng chẳng phải chồng chị. Chị đã nói sự thật!”
19 The woman said to him, “Sir, I perceive you must be a prophet [because you are] able [to know people’s secrets].
Chị sợ hãi nhìn nhận: “Ông thật là nhà tiên tri, biết hết mọi việc.
20 But [let me ask you a different question]: Our ancestors worshipped God here on [Gerizim Mountain], but you [Jews] say that Jerusalem is the place where we must worship [God. So who is right]?”
Xin cho tôi biết, người Sa-ma-ri chúng tôi thờ Đức Chúa Trời trên đỉnh núi này. Tại sao người Do Thái các ông bảo Giê-ru-sa-lem mới đúng là nơi thờ phượng?”
21 Jesus said to her, “Woman, believe me [when I say that] there will be a time when it will not [matter whether] you worship [God our] Father on this mountain or in Jerusalem [or somewhere else].
Chúa Giê-xu đáp: “Chị cứ tin lời Ta, đã đến lúc người ta không thờ phượng Cha trên núi này hay Giê-ru-sa-lem nữa.
22 You [people from Samaria] do not know the one you are worshipping. But we [(exc) Jews] know whom we worship, because it is from [us] Jews that [God has sent the one who] will save people [from the guilt of their sins].
Người Sa-ma-ri không hiểu rõ sự thờ phượng, còn người Do Thái chúng tôi biết rõ, vì sự cứu rỗi nhân loại bắt đầu từ người Do Thái.
23 However, there will be a time when those who genuinely worship God will worship him as [God’s] Spirit [directs] and according to [God’s] truth. In fact, that time is now. Those are the kind of worshipers my Father seeks.
Nhưng giờ đã đến—khi những người thật tâm thờ phượng Cha trong tâm linh và trong chân lý. Chúa Cha nhìn vào những người thờ phượng Ngài cách ấy.
24 God is a spiritual being. So it is necessary that those who worship him must worship him as his Spirit [directs] and [according to God’s] truth.”
Vì Đức Chúa Trời là Thần Linh, nên Ngài muốn con người thờ phượng Ngài trong tâm linh và trong chân lý.”
25 The woman said to him, “I know that the Messiah is coming. When he comes, he will tell us everything [we need to know].” (‘Messiah’ and ‘Christ’ [both mean ‘God’s promised king]’.)
Chị thưa: “Tôi biết Đấng Mết-si-a sẽ đến—Đấng được gọi là Chúa Cứu Thế. Khi Ngài đến, Ngài sẽ chỉ dẫn mọi việc cho chúng ta.”
26 Jesus said to her, “I, the one speaking to you, am [the Messiah]!”
Kế đến, Chúa Giê-xu phán với chị: “Ta chính là Đấng Mết-si-a!”
27 Just then [we] disciples returned [from town]. [Since it was contrary to our custom for Jewish religious teachers to converse with a woman they did not know], we were surprised that he was talking to a woman. However, none of us asked her, “What do you want?” and none of us asked him, “Why are you talking with her?”
Lúc ấy, các môn đệ trở lại. Họ ngạc nhiên thấy Chúa nói chuyện với một phụ nữ, nhưng không ai dám hỏi: “Thầy cần gì?” hay “Tại sao Thầy nói chuyện với chị ấy?”
28 The woman left her water jar there and went into the town. She said to the people there,
Người phụ nữ bỏ vò nước bên giếng, chạy vào làng, hăng say nói với mọi người:
29 “Come and see a man who [was able to] tell me all about my past life [HYP], [even though I never met him before] Could this man be the Messiah?”
“Hãy đến và xem có một người nói đúng tất cả những việc tôi đã làm. Đó không phải là Đấng Mết-si-a sao?”
30 So [many people] left the town and started going to where Jesus was.
Dân chúng kéo nhau đến gặp Chúa.
31 Meanwhile, we disciples were urging him, “Teacher, eat [some of the food we brought]!”
Thấy thế, các môn đệ nài nỉ Chúa Giê-xu: “Xin Thầy dùng ít thức ăn.”
32 But he said to us, “I have food to eat that you do not know anything about!”
Nhưng Chúa Giê-xu đáp: “Ta đã có thức ăn mà các con không biết.”
33 So we started saying to each other, “(Surely no one has brought him any food [when we] were not [here]!/Has anyone brought him any food [when we] were not [here]?) [RHQ]”
Các môn đệ hỏi nhau: “Ai đã mang thức ăn cho Thầy khi chúng ta đi vắng?”
34 Jesus said to us, “Doing what [my Father] who sent me wants [me to do] and finishing the work he [gave me to do] is ([what sustains me/like] my food) [MET].
Chúa Giê-xu giải thích: “Thức ăn của Ta là làm theo ý muốn của Đấng sai Ta và làm trọn công việc Ngài.
35 [At this time of the year] you are saying (OR, your ancestors used to say), ‘There are four months left before we harvest [the crops].’ But I say to you, look carefully [at the non-Jewish people around here. God says, ‘They are ready to accept my message] [MET], [like crops in] fields that are ready for people to harvest.
Các con nói: ‘Còn bốn tháng nữa mới đến mùa gặt.’ Nhưng các con cứ phóng rộng tầm mắt xem khắp cánh đồng. Lúa đã chín vàng, sẵn chờ gặt hái.
36 [If you help them to accept my message], I will reward you [MET], [as an owner of a field] pays those who harvest the crops. Because of your work, people will gain eternal life.’ [I have been telling people God’s message. That is like] [MET] a man who plants seeds. [You will help people to accept my message. That will be like] [MET] harvesting crops. [When that happens], both you and I will rejoice. (aiōnios g166)
Thợ gặt được thưởng công để đưa nhiều linh hồn vào cõi sống vĩnh cửu, nên cả người gieo lẫn người gặt đều vui mừng. (aiōnios g166)
37 As a result, this saying will become true: One person plants [seeds], but others harvest [the crops].
Thật đúng với câu: ‘Người này gieo, người khác gặt.’
38 I am sending you [to enable people to accept my message, but you will not be the first ones who tell them God’s message]. Others [previously] worked hard [to tell people God’s message], and now you will be harvesting the results of their work.”
Ta sai các con gặt hái ở những cánh đồng các con không gieo trồng; người khác đã gieo, nay các con gặt hái.”
39 Many of the Samaria [district] people who [lived] in that town believed that Jesus [was the Messiah] because they heard what that woman said [about Jesus], “That man [was able to] tell me all about my past life [HYP]!”
Nhiều người Sa-ma-ri trong làng Si-kha tin nhận Chúa Giê-xu nhờ lời chứng của phụ nữ: “Người nói đúng tất cả những việc tôi đã làm!”
40 So when those people of Samaria came to Jesus, they urged him to stay with them. So we stayed there two days.
Gặp Chúa bên bờ giếng, họ nài xin Chúa ở lại với họ. Vậy, Chúa lưu lại hai ngày,
41 Many more of those people believed ([in Jesus/that he was the Messiah]) because of what he said.
nghe lời Chúa giảng dạy, có thêm nhiều người tin nhận.
42 They told the woman, “We believe in Jesus [now], but not [just] because of what you told us. Now we have heard him ourselves. And now we know that this man truly is the one who [can] save [people] [MTY] [from the guilt of their sins].”
Họ nói với người phụ nữ: “Bây giờ chúng tôi tin, không phải chỉ nhờ lời chứng của chị, nhưng chúng tôi đã nghe Chúa dạy, và biết Ngài là Chúa Cứu Thế của thế giới.”
43 Jesus had said [previously] that people did not honor prophets [like himself when they tried to teach people] in their own home area. So, two days later, Jesus and [we] disciples left that area and went to [his own area in] Galilee [district, because he knew that people there would not think very highly of him, and as a result the Jewish leaders would not be jealous].
Hai ngày sau, Chúa Giê-xu lên đường về xứ Ga-li-lê.
Chính Chúa đã xác nhận rằng nhà tiên tri chẳng được quê hương mình tôn trọng.
45 However, when we arrived in Galilee [district, many] of the people there welcomed him, because they had been in Jerusalem during the [Passover] celebration and had seen all the things he did there.
Đến nơi, Ngài được người Ga-li-lê niềm nở tiếp đón, vì họ có về Giê-ru-sa-lem dự lễ Vượt Qua và chứng kiến những việc Ngài đã làm.
46 Jesus went again to Cana in Galilee [district]. That was where he [previously] turned water into wine. There was one of the king’s officials who lived in Capernaum, whose son was very sick.
Chúa lại vào làng Ca-na, xứ Ga-li-lê, là nơi Chúa đã hóa nước thành rượu.
47 When that man heard [others say] that Jesus had returned to Galilee [district] from Judea [district], he went to Jesus [in Cana] and pleaded with him, “Please come down [to Capernaum] and heal my son, who is about to die!”
Một viên chức có con trai đau nặng gần chết, nghe tin Chúa Giê-xu từ Giu-đê về Ga-li-lê, vội vã đến nài nỉ Chúa Giê-xu xuống thành Ca-bê-na-um chữa bệnh cho con.
48 Jesus said to him, “You people will believe my message only if you see me perform [more] miracles!”
Chúa Giê-xu hỏi: “Nếu không nhìn thấy phép lạ, các ông chẳng bao giờ tin Ta.”
49 But the official said to him, “Sir, ([I] believe [in you/I believe that you came from God]). [So please] come down [to my home] before my son dies!”
Viên chức khẩn khoản: “Thưa Chúa, xin Chúa đến trước khi con tôi chết.”
50 Jesus said to him, “Then you may go [home]. Your son (will live/not die)!” The man believed what Jesus said, and left.
Chúa Giê-xu phán với ông: “Hãy về đi. Con ông sẽ sống!” Ông tin lời Chúa Giê-xu và tất tả về nhà.
51 [The next day] while he was on the way home, his servants met him. They told him, “Your child is going to live!”
Giữa đường, gặp người nhà đến báo tin con trai đã lành bệnh.
52 He asked them, “At what time did my son start to become well?” They said to him, “His fever ceased yesterday [afternoon] at one o’clock.”
Ông hỏi họ con trai ông hết đau vào khi nào, họ thưa: “Trưa hôm qua, vào lúc một giờ, cơn sốt dứt hẳn!”
53 Then the boy’s father realized that this was the time Jesus told him, “Your son will (live/not die).” So he and all the people in his house believed [that Jesus was the Messiah].
Ông nhận ra đúng vào giờ ấy Chúa Giê-xu phán: “Con ông sẽ sống.” Ông và cả gia đình đều tin nhận Chúa Giê-xu.
54 That was the second miracle that Jesus performed in Galilee [district], after he had returned from Judea [district].
Đó là phép lạ thứ nhì Chúa Giê-xu làm tại xứ Ga-li-lê, sau chuyến đi Giu-đê.
