John 3
1 There was a man named Nicodemus, who was a member of the Jewish religious council. He belonged to the Pharisee [religious sect].
Wśród faryzeuszy był pewien człowiek imieniem Nikodem, który był żydowskim przywódcą.
2 He went to see Jesus at night, [to talk to him about God’s kingdom]. He said to Jesus, “Teacher, [we believe that] you are a teacher who has come from God. [We believe this because] we know that someone could perform the miracles you are doing only if God were helping him.”
Pewnej nocy przyszedł do Jezusa i powiedział: —Nauczycielu! Wiemy, że zostałeś posłany przez Boga, bo nikt nie mógłby czynić takich cudów, jakie Ty czynisz, gdyby On go nie posłał.
3 Jesus replied to him, “Listen to this carefully: Unless people are born again and [have a new life from God], they cannot even see the place where God rules [MET]!”
—Zapewniam cię—rzekł Jezus—że jeśli się ktoś nie narodzi na nowo, nie ujrzy królestwa Bożego.
4 Then Nicodemus said to him, “(No one can be born when he is old!/How can anyone be born when he is old?) [RHQ] (There is no way he can enter his mother’s womb and be born a second time!/How can he enter his mother’s womb and be born a second time?) [RHQ]”
—Urodzić się na nowo?—zdumiał się Nikodem. —Będąc starcem? Czy można powtórnie wejść do łona matki i urodzić się?
5 Jesus answered, “Note this: Being born naturally is not [enough]; people need to also be born [spiritually] by God’s Spirit. If that does not happen, they cannot experience God ruling [MET] [their lives].
—Jeszcze raz cię zapewniam—powtórzył Jezus—że jeśli człowiek nie narodzi się z wody i z Ducha, nie wejdzie do królestwa Bożego.
6 Humans give birth to humans. But those who are born [again] as a result of what [God’s] Spirit [does receive a new] spiritual [nature from God].
Kto się narodził fizycznie, żyje tylko fizycznie. Kto się jednak narodził z Ducha, żyje także duchowo!
7 Do not be surprised about my telling you that you must be born again [and have a new life from God].
Nie dziw się więc, że powiedziałem, iż trzeba się narodzić na nowo.
8 [Let me illustrate]: The wind blows wherever it wants to blow. You hear its sound, but you do not know where the wind comes from or where it is going. Similarly, those [who do not know God cannot understand/control/predict] how people are born again as a result of what God’s spirit [does].”
Wiatr wieje, gdzie chce. Słyszysz go, ale nie wiesz, skąd i dokąd wieje. Podobnie jest z narodzeniem z Ducha—widzisz skutki, ale nie widzisz przyczyny.
9 Nicodemus replied to him, “How can that happen?”
—Ale jak to się dzieje?—pytał dalej Nikodem.
10 Jesus replied to him, “You [(sg)] are a [well-known] teacher among [us] Israelite people, so (I am surprised that you do not understand these things!/how is it that you do not understand these things?) [RHQ]
—Jesteś nauczycielem narodu i nie wiesz tego?—odparł Jezus.
11 Listen to this carefully: (My disciples and I/I) tell you [(pl)] about the things that my disciples and I have seen and know [are true], but you [(pl)] do not admit that what my disciples and I are saying [is true].
—Zapewniam cię, że mówię o tym, co dobrze znam i co sam widziałem, ale wy nie uznajecie tego.
12 I have told you about the things [that happen here] on earth that are true, but you [(pl)] do not believe me. So if I tell you [(sg)] about things [that happen] in heaven, (you certainly will not believe me!/how will you believe me?) [RHQ]
Jeśli nie wierzycie w to, co mówię o sprawach ziemskich, to jak uwierzycie w to, co powiem o sprawach niebiańskich?
13 I am the only one who has gone up to heaven; no one else has gone up there. I am also the one who came down from heaven. [So I know what happens there].
Nikt jednak nie wstąpił do nieba oprócz Mnie, Syna Człowieczego. Stamtąd bowiem przyszedłem.
14 [Long ago when the Israelite people rebelled against God] in the desolate area, [God sent poisonous snakes to bite them]. But when Moses lifted up [on a pole] the [model of a] poisonous snake, [everyone who looked at that model was healed from their snake bites]. Similarly, [even though I] am the one who came from heaven, [some day people] will lift me up [on a cross to kill me].
Podobnie jak wąż, który na pustyni został podniesiony w górę przez Mojżesza, tak i Ja, Syn Człowieczy, również muszę zostać podniesiony w górę,
aby każdy, kto Mi uwierzy, otrzymał życie wieczne. (aiōnios g166)
16 God loved us people [MTY] in the world so much that he gave his only Son [as a sacrifice for us], in order that everyone who believes in him would not be separated from God forever. Instead, they would have eternal life. (aiōnios g166)
Tak bowiem Bóg ukochał świat, że oddał swojego jedynego Syna, aby każdy, kto Mu uwierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne. (aiōnios g166)
17 When God sent his Son into the world, his purpose was not to punish the [people in] [MTY] the world for their sins. Instead, he sent him in order that they might be saved by him {he might save them} [from being] ([guilty/punished]) [for their sins].
Bóg nie posłał Syna, aby potępił świat, lecz aby go zbawił.
18 Everyone who trusts in his Son, [God says that they] will not be punished {that he will not punish them}. But God has already [said that] everyone who does not trust in his Son will be punished {that he will punish everyone who does not trust in his Son}, because they have not trusted in what his only Son [has done for them].
Ten, kto Mu wierzy, nie podlega potępieniu. Ale ten, kto Mu nie wierzy, już został osądzony, bo nie uwierzył jedynemu Synowi Bożemu.
19 The [one who was like a] light [MET] [to reveal God’s truth to us] came into the world. But people loved doing what was [evil, like] darkness [MET] [is evil], instead of loving the [one who was like a] light. That is the reason [God will] judge people [and condemn them].
Wyrok taki zapadł dlatego, że chociaż na świat przyszło światło, ludzie bardziej pokochali ciemność, bo ich czyny były złe.
20 Everyone who does what is evil hates the [one who is like a] light, and they will not come to the [one who is like a] light, because it would be shown {[the one who is like a light] would show} that their deeds [are evil, and he would rebuke them].
Ten, kto czyni zło, nienawidzi światła i nie zbliża się do niego, aby nie wyszły na jaw jego czyny.
21 But those who live according to [God’s] truth come to the [one who is like a] light, in order that it may be seen clearly {that people may see clearly} that the things they have done, they did them because [they have depended] on God.
Kto zaś postępuje zgodnie z prawdą, zbliża się do światła, aby ujawniły się jego czyny, które podobają się Bogu.
22 Some time later Jesus and we disciples went to Judea district. He stayed with us there and [directed us as we] baptized people.
Jakiś czas później Jezus wraz z uczniami udał się na tereny Judei. Zatrzymał się tam i udzielał ludziom chrztu.
23 John [the Baptizer] was also baptizing people. He was doing that at Aenon [village] near Salim [town in Samaria district], because there were many springs in that area. [Many] people kept coming [to John] and were being baptized {he was baptizing them}.
Niedaleko Salim, w Ainon, przebywał również Jan Chrzciciel. On także chrzcił, bo w tych okolicach było dużo wody i wielu ludzi przychodziło do niego, aby ich w niej zanurzył.
24 That happened before John was put {they put John} in prison.
W tym czasie Jan był bowiem jeszcze na wolności.
25 Then some of John’s disciples and a certain Jew started arguing about the Jewish rituals of washing things [to make them acceptable to God].
Pewnego dnia ktoś posprzeczał się z uczniami Jana o sprawy dotyczące rytualnych oczyszczeń.
26 Then those disciples went to John and said to him, “Teacher, [do you remember] the man who was with you when you were baptizing people on the other side of the Jordan River? He is the one you were telling us about. Well, now he is baptizing people, and many people are going to him [instead of coming to us]!”
Przyszli więc do Jana i zapytali: —Nauczycielu! Ten, którego spotkałeś na drugim brzegu Jordanu i o którym powiedziałeś, że jest Mesjaszem, także chrzci i teraz wszyscy idą do Niego.
27 John replied, “A person can become [important] only if God [MTY] permits it. [So] we [should not be jealous about Jesus being popular]!
—Nikt nie może wziąć czegoś, czego nie otrzymał z nieba—odpowiedział Jan.
28 You yourselves can verify what I said. I told you that I am not (the Messiah/God’s promised king). Instead, I [told you that] I was sent {that [God] sent me} to prepare the way for him.
—Sami możecie potwierdzić, że powiedziałem: „Nie jestem Mesjaszem. Zostałem tylko wysłany przed Nim”.
29 [Let me illustrate] [MET]: [He is like a] ([bridegroom/man who is being married]), [and I am like his friend]. The friend of the bridegroom stands there and waits [for him to come]. That friend is very happy when he hears the bridegroom’s voice [when he arrives]. Similarly, I am very happy [about what you have told me].
Panna młoda należy przecież do pana młodego. A przyjaciel pana młodego cieszy się z tego, że może przy nim stać i słuchać go. Obecnie w całej pełni doświadczam takiej właśnie radości.
30 It is necessary for Jesus to become more important [by making more disciples than I have], and for me to become less [important].”
Teraz On będzie się stawał coraz ważniejszy, ja zaś muszę schodzić ze sceny.
31 [Jesus] came from heaven. He is more important than anyone else. Those who are born from [parents here] on earth [MTY] are just humans, and they speak about things [that happen here] on the earth. But since Jesus came from heaven, his [words are] more important than anyone else’s.
Ten, kto przychodzi z góry, przewyższa wszystkich. Ten zaś, kto pochodzi z ziemi, jest ograniczony do rzeczy ziemskich.
32 He tells people what he has seen and what he heard [in heaven], but very few people [HYP] listen to what he says.
Ten, kto przybywa z nieba, mówi o tym, co widział i słyszał w niebie. Ludzie nie chcą Go słuchać,
33 Those who have accepted what he has said verify that what God has said is true.
ci jednak, którzy Mu uwierzyli, uznali, że Bóg mówi prawdę.
34 [We know it is true] because [Jesus], the one God sent, speaks the message of God. [That is also true] because God causes his Spirit to live [in Jesus] to completely [direct everything he says and does].
Ten bowiem, kto został wysłany przez Boga, przemawia w Jego imieniu. A Bóg w pełni obdarza Go swoim Duchem.
35 God loves his Son, and has caused him to have control/power over everything.
Ojciec kocha Syna i wszystko Mu powierzył.
36 Those who trust in [God’s] Son have eternal life. But those who reject God’s Son will never have [eternal] life. Instead, God is angry with them [and he will surely punish them]. (aiōnios g166)
Ten, kto wierzy Synowi Bożemu, ma życie wieczne. Ten zaś, kto Mu nie wierzy, nawet nie ujrzy tego życia—przeciwnie: zobaczy gniew Boga. (aiōnios g166)
