John 11
1 [One time] there was a man whose name was Lazarus who was [very] sick. He lived in Bethany [village], where his [older] sisters Mary and Martha also lived.
Лазарус дегән бир адәм кесәл болуп қалған еди. У Мәрйәм вә һәдиси Марта турған, Бәйт-Ания дегән кәнттә туратти
2 Mary was the woman who [later] poured perfume on the feet of the Lord [Jesus], and then wiped his feet with her hair.
(бу Мәрйәм болса, Рәбгә хушбуй майни сүркигән, путлирини өз чачлири билән ертип қурутқан һелиқи Мәрйәм еди; кесәл болуп ятқан Лазарус униң иниси еди).
3 So the two sisters sent [someone to tell] Jesus [about Lazarus], saying, “Lord, the one you love [very much] is very sick.”
Лазарусниң һәдилири Әйсаға хәвәрчи әвәтип: «И Рәб, мана сән сөйгән [достуң] кесәл болуп қалди» дәп йәткүзди.
4 [They hoped that Jesus would come], but when Jesus heard the message, he said, “His being sick will not end in his dying. Instead, it will result in [people realizing] how great God is, and that I, God’s son, may be honored {that people may honor me, God’s son}, because of [what I will do].”
Лекин Әйса буни аңлап: — Бу кесәлдин өлүп кәтмәйду, бәлки бу арқилиқ Худаниң Оғли улуқлинип, Худаниң шан-шәриви аян қилиниду — деди.
5 Jesus loved Martha and her [younger] sister [Mary] and Lazarus.
Әйса Марта, сиңлиси вә Лазарусни толиму сөйәтти.
6 But when Jesus heard that Lazarus was sick, he stayed [where he was] for two more days.
Шуңа у Лазарусниң кесәл екәнлигини аңлиған болсиму, өзи туруватқан җайда йәнә икки күн турди.
7 But Jesus [wanted to see Lazarus]. So he said to us disciples, “Let’s go back to Judea.”
Андин кейин у мухлислириға: — Йәһудийәгә қайта барайли! — деди.
8 We said, “Teacher, just a short while ago the Jewish [leaders] [SYN] wanted to [kill you by] throwing stones at you. So ([we think that you should not] go back there again!/[are you sure that you want to] go back there again?) [RHQ]”
Мухлислири униңға: — Устаз, йеқиндила [у йәрдики] Йәһудийлар сени чалма-кесәк қилмақчи болған турса, йәнә у йәргә қайта барамсән? — дейишти.
9 [To show us that nothing bad could happen to him until the time that God had chosen] [MET], Jesus replied, “There are [RHQ] twelve hours in the daytime, [which is enough time to do what God wants us to do]. People who walk in the daytime will not stumble [over things they cannot see], because they see things by the light from the sun.
Әйса мундақ деди: — Күндүздә он икки саат бар әмәсму? Күндүзи йол маңған киши путлашмас, чүнки у бу дунияниң йоруғини көриду.
10 It is when people walk in the nighttime that they stumble over things, because they have no light.”
Лекин кечиси йол маңған киши путлишар, чүнки униңда йоруқлуқ йоқтур.
11 After he said that, he told us, “Our friend Lazarus has gone to sleep. But I will go there so that I can wake him up.”
Бу сөзләрни ейтқандин кейин, у: — Достимиз Лазарус ухлап қалди; мән уни уйқисидин ойғатқили баримән, — дәп қошуп қойди.
12 So we said to him, “Lord, if he is sleeping, he will get well. [So you do not need to risk your life by going there].”
Шуңа мухлислар униңға: — И Рәб, ухлиған болса, яхши болуп қалиду, — деди.
13 Jesus was speaking [figuratively] about Lazarus’ death, but we thought that he was talking about really being asleep.
Һалбуки, Әйса Лазарусниң өлүми тоғрилиқ ейтқан еди, лекин улар у дәм елиштики уйқини дәватиду, дәп ойлашти.
14 So then he told us plainly, “Lazarus is dead.
Шуңа Әйса уларға очуғини ейтип: — Лазарус өлди, — деди.
15 But for your sake I am glad that I was not there [when he died], because I want you to believe [more firmly that I] ([am the Messiah/came from God]). So now, [instead of staying here], let’s go to him.”
— Бирақ силәрни дәп, силәрниң етиқат қилишиңлар үчүн, [униң қешида] болмиғанлиғимға хошалмән. Әнди униң йениға барайли, — деди.
16 Then Thomas, who was {whom they} called ‘The Twin’, said to the rest of us disciples, “Let’s all go, so that we may die with Jesus [when his enemies kill him].”
«Қош гезәк» дәп атилидиған Томас башқа мухлисдашлириға: — Бизму униң билән биллә барайли һәм униң билән биллә өләйли, — деди.
17 When we arrived [close to Bethany], someone told Jesus that Lazarus [had died and had been buried and his body had] been in the tomb for four days.
Әйса мухлислири билән Бәйт-Анияға барғанда, Лазарусниң йәрликкә қоюлғиниға аллиқачан төрт күн болғанлиғи униңға мәлум болди.
18 Bethany is less than (two miles/three kilometers) from Jerusalem.
Бәйт-Ания Йерусалимға йеқин болуп, униңдин алтә чақиримчә жирақлиқта еди,
19 Many Jews had come [from Jerusalem] to console Martha and Mary over [the death of] their [younger] brother.
шуниң билән нурғун Йәһудийлар Марта билән Мәрйәмгә иниси тоғрисида тәсәлли бәргили уларниң йениға кәлгән еди.
20 When Martha heard [someone say] that Jesus was coming, she went [along the road] to meet him. But Mary stayed in the house.
Марта әнди Әйсаниң келиватқинини аңлапла, униң алдиға чиқти. Лекин Мәрйәм болса өйидә олтирип қалди.
21 When Martha [got to where Jesus was], she said to him, “Lord, if you had been here, my brother would not have died [because you would have healed him]!
Марта әнди Әйсаға: — И Рәб, бу йәрдә болған болсаң, иним өлмигән болатти.
22 But I know that even now God will do for you whatever you ask [concerning my brother].”
Һелиһәм Худадин немини тилисәң, Униң саңа шуни беридиғанлиғини билимән, — деди.
23 Jesus said to her, “Your brother will become alive again!”
— Иниң қайта тирилиду, — деди Әйса.
24 Martha said to him, “I know that he will become alive again when all people become alive again on the [Judgment] day.”
Марта: — Ахирқи күнидә, йәнә тирилиш күнидә униң җәзмән тирилидиғанлиғини билимән, — деди.
25 Jesus said to her, “I am the one who [enables people to] become alive again and who [causes people to] live [eternally]. Those who believe in me, even if they die, will live [again].
Әйса униңға: — Тирилиш вә һаятлиқ мән өзүмдурмән; маңа етиқат қилғучи киши өлсиму, һаят болиду;
26 Furthermore, all those who believe in me while they are alive, [their souls] will not die [forever]. Do you believe that?” (aiōn g165)
вә һаят туруп, маңа етиқат қилғучи әбәдил-әбәт өлмәс; буниңға ишинәмсән? (aiōn g165)
27 She said to him, “Yes, Lord! I believe that you are the Messiah, (the Son of God/the man who is also God). You are the one [God promised to send] into the world!”
У униңға: — Ишинимән, и Рәб; сениң дунияға келиши муқәррәр болған Мәсиһ, Худаниң Оғли екәнлигиңгә ишинимән.
28 After she said that, she returned [to the house] and took her [younger] sister, Mary, aside and said to her, “The Teacher is close [to our village], and he wants to talk to you.”
Буни дәп болуп, у берип сиңлиси Мәрйәмни астиғина чақирип: — Устаз кәлди, сени чақириватиду, — деди.
29 When Mary heard that, she got up quickly and went to him.
Мәрйәм буни аңлап, дәрһал орнидин туруп, униң алдиға барди
30 Jesus had not yet entered the village; he was still at the place where Martha met him.
(шу пәйттә Әйса техи йезиға кирмигән болуп, Марта униң алдиға меңип, учришип қалған йәрдә еди).
31 The Jews who were in the house with Mary, consoling her, saw Mary get up quickly and go outside. So they followed her, thinking that she was going to the tomb [where they had buried Lazarus], in order to cry there.
Әнди [Мәрйәмгә] тәсәлли бериватқан, өйдә униң билән олтарған Йәһудийлар униң алдирап қопуп сиртқа чиқип кәткинини көрүп, уни қәбиргә берип шу йәрдә жиға-зерә қилғили кәтти, дәп ойлап, униң кәйнидин меңишти.
32 When Mary got to where Jesus was and saw him, she prostrated herself at his feet and said, “Lord, if you had been here, my [younger] brother would not have died!”
Мәрйәм әнди Әйса бар йәргә барғанда уни көрүп, айиғиға өзини етип: — И Рәб, бу йәрдә болған болсаң, иним өлмигән болатти! — деди.
33 When Jesus saw her crying, and saw that the Jews who had come with her were also crying, he was very angry [that Satan had caused Lazarus to die] (OR, very troubled) and disturbed in his spirit.
Әйса Мәрйәмниң жиға-зерә қилғинини, шундақла униң билән биллә кәлгән Йәһудий хәлиқниң жиға-зерә қилишқинини көргәндә, роһида қаттиқ пиған чекип, көңли толиму беарам болди вә:
34 He said, “Where have you buried (him/his body)?” They said to him, “Lord, come and see.”
— Уни қәйәргә қойдуңлар? — дәп сориди. — И Рәб, келип көргин, — дейишти улар.
35 Jesus began to cry.
Әйса көз йеши қилди.
36 Then [some of] the Jews said, “Look how much he loved Lazarus!”
Йәһудий хәлқи: — Қараңлар, у уни қанчилик сөйгән! — дейишти.
37 But some others said, “He enabled a blind man to see. So (he should have been able to [heal this man so that] he did not die!/why did he not [heal this man so that] he did not die?) [RHQ]”
Вә улардин бәзилири: — Қариғуниң көзини ачқан бу киши кесәл адәмни өлүмдин сақлап қалалмасмиди? — дейишти.
38 Within himself Jesus was again very angry [about Lazarus dying] (OR, very troubled). He came to the tomb. It was a cave. The entrance had been covered with a large stone.
Әйса ичидә йәнә қаттиқ пиған чекип, қәбирниң алдиға барди. Қәбир бир ғар еди; униң кириш ағзиға чоң бир таш қоюқлуқ еди.
39 Jesus said, “Take away the stone!” Martha, [who, as I mentioned before, was an older] sister of the man who had died, said, “Lord, his [body] has been [in the tomb] for four days, so now there will be a bad smell!”
Әйса: — Ташни еливетиңлар! — деди. Өлгүчиниң һәдиси Марта: — И Рәб, йәрликкә қойғили төрт күн болди, һазир у пурап кәткәнду, — деди.
40 Jesus said to her, “I told [RHQ] you that if you believed [in] ([me/what I can do]), you would see how great God is! Have [you forgotten that]?”
Әйса униңға: — Мән саңа: «Етиқат қилсаң, Худаниң шан-шәривини көрисән» дегән едимғу! — деди.
41 So they took away the stone. Then Jesus looked up [toward heaven] and said, “My Father, I thank you that you heard me [when I prayed about this earlier].
Буниң билән халайиқ ташни еливәтти. Әйса көзлирини асманға тикип мундақ дуа қилди: — И Ата, тилигимни аңлиғиниң үчүн саңа тәшәккүр ейтимән.
42 I know that you always hear me [when I pray]. But instead [of just praying silently], I said that for the sake of the people who are standing here. I want them to believe that you sent me.”
Тиләклиримни һемишә аңлайдиғанлиғиңни билимән; лекин шундақ болсиму, әтрапимдики мошу халайиқ сениң мени әвәткәнлигиңгә ишәнсун дәп, буни ейтиватимән!
43 After he said that, he shouted, “Lazarus, come out!”
Бу сөзләрни қилғандин кейин, у жуқури авазда: — Лазарус, ташқириға чиқ! — дәп товлиди.
44 The man who [had been] dead came out! The strips of cloth were still wrapped around his [hands and feet], and a cloth was still around his face, [but he came out]! Jesus said to them, “Take off the cloths so that he can walk easily!” [So they did that].
Өлгүчи қол-путлири кепәнләнгән, еңиги теңилған һалда ташқириға чиқти. Әйса уларға: — Кепәнни йешиветип, уни азат қилиңлар! — деди.
45 As a result, many of the Jews who had come to [see] Mary and who had seen what Jesus did, believed that he ([was the Messiah/had come from God]).
Мәрйәмниң йениға пәтә қилип келип, униң әмиллирини көргән Йәһудийлар ичидин нурғунлири униңға етиқат қилди.
46 But some of the [others] went to the Pharisees and told them what Jesus had done.
Лекин уларниң ичидә бәзилири Пәрисийләрниң йениға берип, Әйсаниң қилған ишлирини мәлум қилишти.
47 So the chief priests and the Pharisees gathered all the members of the [Jewish] Council together. They started saying [to each other], “What are we going to do [about Jesus]? He is performing many miracles!
Шуңа баш каһинлар вә Пәрисийләр Йәһудийларниң кеңәшмисини жиғип: — Қандақ қилишимиз керәк? Бу адәм нурғун мөҗизилик аламәтләрни яритиватиду.
48 If we allow him to keep [doing this], everyone will believe (in him/that he [is the Messiah]), [and they will make him their king]. Then the Roman [army] will come and destroy our Temple and our whole nation of Israel!”
Униңға шундақ йол қоюп беривәрсәк, һәммә адәм униңға етиқат қилип кетиду. Шундақ болғанда, Римлиқлар келип бу бизниң җайимиз вә қовмимизни вәйран қиливетиду! — дейишти.
49 One of the [Jewish Council] members was Caiaphas. He was the Jewish high priest that year. [Hinting that they should get rid of Jesus], he said to them, “You [talk as though you] do not know anything [HYP]!
Уларниң ичидә бири, йәни шу жили баш каһин болған Қаяфа: — Силәр һеч немини билмәйдикәнсиләр!
50 You do not realize that it would be much better for us if one man died for the sake of the people rather than that [the Romans kill] all the [people of our Jewish] nation.”
Пүтүн хәлиқниң һалак болушиниң орниға, бирла адәмниң улар үчүн өлүшиниң әвзәллигини чүшинип йәтмәйдикәнсиләр, — деди
51 He said that, not because he thought of it himself. Instead, since he was the high priest that year, he was prophesying that Jesus would die for the whole [Jewish] nation.
(бу сөзни у өзлүгидин ейтмиған еди; бәлки у шу жили баш каһин болғанлиғи үчүн, Әйсаниң [Йәһудий] хәлқи үчүн, шундақла пәқәт у хәлиқ үчүнла әмәс, бәлки Худаниң һәр янға тарқилип кәткән пәрзәнтлириниң һәммисини бир қилип уюштуруш үчүн өлидиғанлиғидин алдин бешарәт берип шундақ дегән еди).
52 But he was also prophesying that Jesus would die, not just for the Jews, but for all the people living in other lands who [would belong] to God, in order that he would unite [all of them into] one [group].
53 So from that day the [Jewish leaders] started to make plans how they could kill Jesus.
Шуниң билән улар мәслиһәтлишип, шу күндин башлап Әйсани өлтүрүветишни қәстлиди.
54 Because of that, Jesus no longer traveled around publicly among the Jewish people. Instead, he left [Jerusalem, along] with us disciples, and went to a village called Ephraim, in an area near the desolate region. We stayed there [for a while].
Шуниң үчүн Әйса әнди Йәһудийлар арисида ашкарә жүрмәйтти, у у йәрдин айрилип чөлгә йеқин райондики Әфраим исимлиқ бир шәһиригә берип, мухлислири билән у йәрдә турди.
55 When it was almost time for the Jewish Passover [celebration], many [Jews] went up to Jerusalem from other places in the country. They went there to perform the rituals to make themselves acceptable [to God] before the Passover [celebration started].
Әнди Йәһудийларниң «өтүп кетиш һейти»ға аз қалған еди. Нурғун кишиләр таһарәтни ада қилиш үчүн, һейттин илгири йезилардин Йерусалимға келишти.
56 The Jewish chief priests and Pharisees issued an order that if anyone found out where Jesus was, that person should report it to them, in order that they could seize him. [So the people thought that Jesus would] probably [not dare to come to the celebration]. But they kept looking for him, and as they were standing in the Temple [courtyard] they were saying to each other, “What do you think? He will not come to the celebration, will he?”
Шуниң билән биллә шу кишиләр Әйсани издәшти. Улар ибадәтханида жиғилғанда бир-биригә: — Қандақ ойлаватисиләр? У һейт өткүзгили кәлмәсму? — дейишти.
Баш каһинлар билән Пәрисийләр болса уни тутуш үчүн, һәр кимниң униң қәйәрдилигини билсә, мәлум қилиши тоғрилиқ пәрман чиқарған еди.
