Job 38
1 Then Yahweh spoke to Job from inside a great windstorm. He said to him,
Tedy odpowiedział Pan Ijobowi z wichru, i rzekł:
2 “(Who are you to question what I plan to do?/You have no right/authority to question what I plan to do.) [RHQ] You are speaking ignorantly!
Któż to jest, co zaciemnia radę Bożą mowami nieroztropnemi?
3 I want to ask you [some] questions, so, just like men prepare themselves for a difficult task [MET], prepare to answer my questions.
Przepasz teraz jako mąż biodra swoje, a będę cię pytał, a ty mi daj sprawę.
4 (“Where were you/Were you there with me) [long ago] when I (laid the foundations of/created) the earth? Since you know so much, tell me [where you were at that time].
Gdzieżeś był, kiedym Ja zakładał grunty ziemi? Powiedz, jeźliże nasz rozum.
5 Do you know how I decided how large the earth would be? Do you know who stretched a measuring tape around the earth? Surely [since you think that you know so much, ] you should know that!
Któż uczynił rozmierzenie jej? powiedz, jeżli wiesz; albo kto sznur nad nią rozciągnął?
6 What supports the pillars on which the earth rests? When the stars [that shine early] in the morning sang together, and someone put in place the stone that causes the earth to stay in its place, and all the angels shouted joyfully [when they saw that happening], who laid that cornerstone? [Did you?]
Na czem są podstawki jej ugruntowane? albo kto założył kamień jej węgielny?
Gdy wespół śpiewały gwiazdy zaranne, a weselili się wszyscy synowie Boży.
8 “When the seas poured forth from inside the earth, who prevented the water from flooding over the land?
Któż zamknął drzwiami morze, gdy się wyrywało, jakoby z żywota wychodząc?
9 It was I, [not you, ] who caused clouds to come over the seas and caused it to become very dark [under those clouds].
Gdym położył obłok za szatę jego, a ciemność za pieluchy jego;
10 I set limits for the seas, and I put barriers [so that the water would not come over the land].
Gdym postanowił o niem dekret mój, a przyprawiłem zaworę i drzwi do niego,
11 [I pointed to the shore] and said to the water, ‘I permit you to come up to here, but I do not permit you to come any farther. Your powerful waves must stop there!’
I rzekłem: Aż dotąd wychodzić będziesz, a dalej nie postąpisz, a tu położysz nadęte wały twoje.
12 “Job, have you [ever] commanded the morning [to begin]? Have you [ever] told the dawn to start a new day?
Izażeś za dni twoich rozkazywał świtaniu, i ukazałeś zorzy miejsce jej?
13 Have you [ever] told the dawn to spread out over the whole earth, with the result that wicked people run away from the light?
Aby ogarnęła kończyny ziemi, a iżby byli z niej wyrzuceni niepobożni.
14 When it becomes light after the dawn, the hills and the valleys become clear like the folds in a cloth.
Aby się odmieniała jako glina, do której pieczęć przykładają, a oni aby się stali jako szatą nakryci.
15 When it becomes daylight, the wicked do not have the darkness [that they like]; [in the daylight] they no longer are able to raise up their arms, ready to hurt people.
I aby była zawściągniona od niepobożnych światłość ich, a ramię wysokie było pokruszone.
16 “[Job, ] have you traveled to the springs [in the bottom of the ocean] from which the water in the seas comes? Have you investigated/explored the very bottom of the oceans?
Izażeś przyszedł aż do źródeł morskich, a po dnie przepaści przechodziłeś się?
17 Has someone shown you the gates to the place where dead people are, the gates to the place where it is very dark?
Azaż odkryte są tobie bramy śmierci? bramy cienia śmierci widziałżeś?
18 Do you know how big the earth is? Tell me, if you know all these things!
Izaliś rozumem twym doszedł szerokości ziemi? Powiedz mi, jeźli to wszystko wiesz?
19 “Where is the road to the place where light comes from? And [can you tell me] where darkness lives?
Gdzież jest ta droga do miejsca światłości? a ciemności gdzie mają miejsce swoje?
20 Can take me to its home? Do you know where the road is that goes there?
Abyś ją ująwszy odprowadził do granicy jej, ponieważ zrozumiewasz ścieszki do domu jej.
21 I am sure that you know these things, because you [talk as though you] were born before the time when all things were created; you [must] be very old!
Wiedziałżeś na on czas, żeś się miał urodzić? i liczba dni twoich jak wielka być miała?
22 “Have you entered the place where I store the snow and the place where I keep the hail?
Izaliś przyszedł do skarbów śniegów? aby skarby gradu widzałeśli?
23 I store the snow and the hail [in order that I can use them to help my people] when [they have] troubles, in times when [they are fighting] wars [DOU].
Które zatrzymywam na czas ucisku, na dzień bitwy i wojny.
24 And where is the road to the place from which I cause the lightning to flash? Where is the place from where the east wind begins to blow over all the earth?
Którąż się drogą dzieli światłość, i gdzie się rozchodzi wiatr wschodni po ziemi?
25 Who created the channels in which the rain comes down from the sky? Who makes the roads for the thunder/lightning?
Któż rozdzielił stok powodziom? a drogę błyskawicy gromów?
26 Who causes rain to fall in the desert, in places where no one lives?
Aby szedł deszcz na ziemię, w której nikt nie mieszka, i na pustynię, gdzie niemasz człowieka;
27 Who sends the rain that gives moisture/water to areas where nothing has grown, with the result that grass begins to grow again?
Aby nasycił miejsce puste i niepłodne, a wywiódł z niego zieloną trawę.
28 Does the rain have a father? Does the dew [also] have a father?
Izali ma deszcz ojca? a krople rosy kto płodzi?
29 And from whose womb does ice come [in the (winter/cold season)]? Who gives birth to the frost that comes down from the sky?
Z czyjegoż żywota wychodzi mróz? a szron niebieski któż płodzi?
30 [In the winter, ] the water [freezes and] becomes hard, like a rock, and the surface of lakes becomes frozen.
Jakoż się kamieniem wody nakrywają, gdy wierzch przepaści zamarza.
31 “[Job], can you fasten the chains that hold the stars together in clusters/groups in the sky?
Możeszże związać jasne gwiazdy Bab? albo związek Oryjona rozerwać?
32 Can you tell the stars when they should shine? Can you guide [the stars in the groups in the northern sky whose names are] the Big Bear and the Little Bear?
Izali wywiedziesz gwiazdy południowe czasu swego, albo Wóz niebieski z gwiazdami jego powiedziesz?
33 Do you know the laws that the stars must obey? Can you cause those same laws to rule [everything here] on the earth?
I znaszże porządek nieba? a możeszże rozrządzić panowanie jego na ziemi?
34 “Can you shout to the clouds and cause rain to pour down on you?
Izali podniesiesz ku obłokowi głos twój, aby cię wielkość wód okryła?
35 Can you cause flashes of lightning to come down and strike where you want it to strike? Do those flashes say to you, ‘Where do you want us to strike next?’
Izali możesz wypuścić błyskawice, aby przyszły, i rzekłyć: Otośmy?
36 Who enables the clouds to know when they should cause rain to fall?
Któż złożył we wnętrznościach ludzkich mądrość, a kto dał rozumowi bystrość?
37 And who is skilled/wise enough to be able to count the clouds? Who can tilt the jugs of water in the sky [to cause the rain to fall],
Któż obrachował niebiosa mądrością swoją? a co się leje z nieba, któż uspokoi?
38 with the result that the dry ground becomes hard as the dry (clods/lumps of soil) [become wet and] stick together?
Aby polany proch stężał, a bryły aby się społu zelgnęły?
39 “When a lioness and her cubs crouch in their dens or hide in a thicket, [waiting for some animal to pass by that they can kill, ] can you find animals for a lioness to kill so that [she and] her cubs can [eat the meat and] not be hungry any more?
Izali lwowi łup łowisz, a lwiąt żywot napełniasz?
Gdy się tulą w jaskiniach swoich, i czyhają w cieniu jam swoich?
41 Who provides dead animals for crows, when the baby crows are calling out to me [for food], [when they are so weak] because of their lack of food [that] they (stagger around/can hardly stand up) [in their nests]?”
Któż gotuje krukowi pokarm jego, gdy dzieci jego do Boga wołają a tułają się, nie mając pokarmu?
