Job 15
1 Then Eliphaz replied to Job:
Unya si Eliphaz nga taga Teman mitubag ug miingon,
2 “If you were truly wise [RHQ], you would not have replied to us by claiming that you know a lot; what you are saying is just a lot of hot air [MET].
“Kinahanglan ba nga motubag ang usa ka maalamong tawo pinasikad sa mga walay hinungdan nga kahibalo ug pun-on ang iyang kaugalingon sa hangin sa sidlakan?
3 You should not [RHQ] be saying things that do not benefit anyone, using words that do no one any good.
Kinahanglan ba nga mangatarungan siya sa walay kapuslanang mga pagpanulti o uban sa pagpamulong nga dili makaayo kaniya?
4 [By what you say, ] you show that you do not revere God, and you are hindering people from meditating/thinking about God.
Tinuod gayod, nawad-an ka na ug pagtahod sa Dios; nawala na ang imong pagpamalandong kaniya,
5 [It is as though] your sins are telling you what to say; you talk like people who will not admit that they are wicked.
kay ang imong kasaypanan nagatudlo sa imong baba; gipili nimo ang pagbaton sa dila sa tawong malimbongon.
6 Everything that you say [MTY] shows that you should be punished; so, it is not necessary for me to show that.
Ang imong kaugalingong baba naghukom kanimo, dili ako; tinuod gayod, ang imong kaugalingong ngabil nagpamatuod batok kanimo.
7 [“Tell me do you know more than everyone else because you think that] you are the first person who was ever born? [SAR, RHQ] Were you born before the hills [were created]?
Ikaw ba ang unang tawo nga nahimugso? Nauna ka na ba diay nga gibuhat sa wala pa ang kabungtoran?
8 Were you listening when God made all his plans? [SAR, RHQ] Or do you think that you are the only person who is wise?
Nadungog mo na ba ang mga tinagong kahibalo sa Dios? Gituga lang ba alang sa imong kaugalingon ang kaalam?
9 (What do you know that we do not know?/You do not know anything that we do not know.) [RHQ] You do not understand [RHQ] anything that is not also clear to us.
Unsa ba ang imong nasayran nga wala namo masayri? Unsa man ang imong nasabtan nga wala kanamo?
10 My friends and I are also wise; we acquired [wisdom] from old gray-haired people, from people who were born before your father was born.
Ania kanamo ang mga ubanon ug tigulang na kaayo nga mga tawo nga mas magulang pa kay sa imong amahan.
11 God wants to comfort you, and to speak gently/kindly to you; (is that not enough for you/do you need more than that)?
Gamay lang ba diay alang kanimo ang mga paglipay sa Dios, ang mga pulong nga malumo alang kanimo?
12 Why do you allow yourself to be (carried away/excited) by your emotions? Why are [you very angry, with the result that] your eyes flash?
Nganong nadala ka man sa imong kasingkasing? Nganong hait man ang imong tinan-awan,
13 You are angry [IDM] with God, and so you [MTY] are criticizing/denouncing him.
aron ba makabatok ang imong espiritu ngadto sa Dios ug maipagawas kanang mga pulonga gikan sa imong baba?
14 “(How can any person, [including you, ] be sinless?/No person, [including you], can be sinless.) [RHQ] (How can anyone on the earth be [completely] righteous?/No one on the earth can be [completely] righteous.) [RHQ]
Unsa ba ang tawo nga kinahanglan man siyang hinloan? Unsa ba siya nga gihimugso sa usa ka babaye nga kinahanglan man siyang ipakamatarong?
15 Hey, God does not even trust his angels; he does not consider even them to be [completely] pure.
Tan-awa, ang Dios wala mosalig bisan sa iyang mga balaan; tinuod gayod, ang kalangitan dili hinlo sa iyang panan-aw;
16 So, he certainly does not [trust] abominable/disgusting and depraved/corrupt people who do evil things [as easily] as they drink water [MET].
labi pa nga dili hinlo ang tawo nga malaw-ay ug malimbongon, ang tawo nga naga-inom sa kasaypanan sama sa tubig!
17 Job, listen to what I will tell you. I will declare to you what I know,
Ipakita ko kanimo, paminawa ako; Ipahibalo ko kanimo ang mga butang nga akong nakita,
18 things that wise men have told me, truths that their ancestors did not keep hidden.
ang mga butang nga gikabilin sa mga maalamong tawo gikan pa sa ilang mga amahan, ang mga butang nga wala gililong sa ilang mga katigulangan.
19 God gave this land to those ancestors, who were truly wise; no one from another country caused them to think wrongly [IDM].
Mao kini ang ilang mga katigulangan, nga kanila lamang gihatag ang yuta, ug sa taliwala niini wala malabyi sa mga langyaw.
20 It is wicked people who suffer with great pain all the time that they are alive; that is what happens to those who (oppress/act violently toward) others.
Ang tawong daotan molimbaglimbag sa kasakit sa tanan niyang mga adlaw, ang kadaghan sa mga katuigan nga giandam alang sa madaugdaogon aron paantuson.
21 They constantly hear sounds that terrify them; while they are prospering, bandits attack them.
Ang tingog sa kalisang anaa sa iyang mga igdulungog; samtang anaa siya sa kauswagan, ang manglalaglag moabot kaniya.
22 Wicked people surely know that they will not escape from darkness/death, because [they are sure that someone] is waiting to kill them with a sword.
Wala siya naghunahuna nga makabalik pa siya gikan sa kangitngit; ang espada nagpaabot kaniya.
23 They wander around, searching for food, saying ‘Where can I find some?’ And they know that they will soon experience disasters.
Naglakawlakaw siya sa nagkalainlaing mga dapit alang sa tinapay, nga nagaingon, 'Asa naman kini?' Nasayod siya nga ang adlaw sa kangitngit moabotay.
24 Because they are afraid of those things happening to them, they are afraid and worry that these things will come to them like [the army of] a king comes to attack [their enemies and cause them to suffer] [SIM].
Ang kaguol ug kasakit makapahadlok kaniya; mopatigbabaw kini kaniya, sama sa hari nga andam alang sa pakiggubat.
25 [Those things happen to them] because they (shook their fists/dared to fight) against Almighty God, and thought that they were strong enough to defeat him.
Tungod kay gituy-od niya ang iyang kamot batok sa Dios ug nagmagarbohon batok sa Makagagahom,
26 They stubbornly [IDM] rush to attack God [as though they were carrying] a strong shield [to protect themselves].
kining tawong daotan miasdang sa Dios uban ang liog nga nagtikig, uban sa baga nga taming.
27 They are so fat [that they are unable to fight].
Tinuod gayod kini, bisan gilukop niya ang iyang panagway sa iyang tambok ug gitigom ang tambok sa iyang hawak,
28 They will live in cities that have been abandoned, cities which have become a heap of ruins.
ug nagpuyo sa mamingaw nga mga siyudad; sa mga balay nga wala nay tawo nga nagpuyo karon ug andam na nga mahimong tipun-og.
29 But they will not remain rich very long; Everything that they own will be taken from them; their possessions will all disappear.
Dili na gayod siya maadunahan; ang iyang bahandi dili na molungtad; bisan pa ang iyang anino dili molungtad sa kalibotan.
30 They will not escape from the darkness [of death]; they will be like trees whose branches are burned by fire and whose blossoms are blown away by the wind.
Dili na siya mogawas gikan sa kangitngit;
31 Since they are very foolish, with the result that they trust in things that are really worthless, then things that are worthless will be all that they get.
Ayaw siya tugoti nga mosalig sa mga walay kapuslanan nga mga butang, nga naglimbong sa iyang kaugalingon; kay ang pagkawalay kapuslanan mao ang iyang ganti.
32 Before they are old, they will wither; they will be like [MET] branches that wither and never become green again.
Mahitabo kini sa dili pa moabot ang iyang takna nga mamatay; ang iyang sanga dili molunhaw.
33 They will be like [SIM] vines whose grapes fall off before they are ripe, like olive trees whose blossoms fall off before they produce any fruit.
Ipanghulog niya ang iyang linghod pa nga ubas sama sa bagon sa parasan; Ipangtaktak niya ang iyang mga bulak sama sa kahoy nga olibo.
34 Wicked/godless people will not have any descendants, and fires will completely burn up the homes of [those who built those homes using] money they received from bribes.
Kay ang pundok niadtong mga tawong walay dios dili makabunga; pagaut-uton sa kalayo ang ilang tolda sa pagpangsuhol.
35 They plan to cause trouble and to do evil things, and they are always preparing to deceive people.”
Manamkon sila sa kalapasan ug manganak sa kasaypanan; ang ilang tagoangkan manamkon sa pagpanglimbong.”
