Isaiah 1
1 [I am] Isaiah, the son of Amoz. [Yahweh showed me] visions about Jerusalem and [all the other places in] Judah. He showed me these visions during the years that Uzziah, Jotham, Ahaz, and Hezekiah were kings of Judah.
Уззия, Йотам, Аһаз вә Һәзәкиялар Йәһудаға падиша болған вақитларда, Йерусалим вә Йәһуда тоғрисида, Амозниң оғли Йәшая көргән ғайипанә вәһий-аламәтләр: —
2 This is what Yahweh says: “All you [angels in] [APO] heaven and [all you people on] [APO] earth, listen to me! The people that I caused to exist and took care of [DOU] have rebelled against me.
«И асманлар, аңлаңлар! И йәр-зимин, қулақ сал! Чүнки Пәрвәрдигар сөз ейтти: — «Мән балиларни беқип чоң қилдим, Бирақ улар Маңа асийлиқ қилди.
3 Oxen know their owners, and donkeys know who provides food for them, but my Israeli people do not know [me]; they do not realize [that I am the one who takes care of them].”
Кала болса егисини тонуйду, Ешәкму ғоҗайининиң оқуриға [маңидиған йолни] билиду, Бирақ Исраил билмәйду, Өз хәлқим һеч йорутулған әмәс.
4 Terrible things will happen to that sinful nation, to those people who are guilty of sinning greatly. They are a group of very evil people, who act very unjustly. They have abandoned Yahweh, the holy one of Israel; they have (abandoned/turned away from) him.
Аһ, гунакар «ят әл», Қәбиһликни топлап өзигә жүклигән хәлиқ, Рәзилләрниң бир нәсли, Ниҗис болуп кәткән балилар! Улар Пәрвәрдигардин жирақлишип, «Исраилдики Муқәддәс Болғучи»ни көзигә илмиди, Улар кәйнигә янди.
5 Why do you [RHQ] continue to [do things for which] you should be punished? Why do you continue to rebel against Yahweh? [You are like] [MET] someone whose head is badly injured and whose mind is sick/corrupt.
Немишкә йәнә думбаланғуңлар келиду? Немишкә асийлиқ қиливерисиләр? Пүтүн башлириңлар ағрип, Жүригиңлар пүтүнләй зәиплишип кәтти,
6 [It is as though] [MET] from the soles/bottoms of your feet to the [tops of your] heads nothing is healthy; there are only open wounds and cuts and sores that have not been cleaned or bandaged, and no [olive] oil has been put on them [to heal them].
Бешиңлардин айиғиңларғичә сақ йериңлар қалмиди, Пәқәт яра-җараһәт, ишшиқ вә йириң билән толди, Улар тазиланмиған, теңилмиған яки уларға һеч мәлһәм сүрүлмигән.
7 [It is as though] your country is ruined/desolate; your towns have been burned. Foreigners plunder/steal the crops in your fields while you watch; they destroy everything [that they see].
Вәтиниңлар чөлләшти; Шәһәрлириңлар көйүп вәйранә болди; Йәр-зиминиңларни болса, ятлар көз алдиңлардила жутувеливатиду; У ятлар тәрипидин дәпсәндә қилинип чөллишип кәтти.
8 The city of Jerusalem has [already] been abandoned, it is like [SIM] a shelter in a vineyard that has been abandoned by the watchmen; it is like [SIM] a watchman’s hut in a field of melons that has been deserted. It is a city surrounded by its enemies who are waiting to attack it.
Әнди үзүмзарға селинған чәллидәк, Тәрхәмәкликкә селинған кәпидәк, Муһасиригә чүшкән шәһәрдәк, Зионниң қизи зәип қалдурулди.
9 If the Commander of the armies of angels had not allowed a few of us [his people] to (survive/remain alive), we would have [all] been [destroyed], like [the cities of] Sodom and Gomorrah [were destroyed].
Самави қошунларниң Сәрдари болған Пәрвәрдигар бизгә азғинә «қалдиси»ни қалдурмиған болса, Биз Содом шәһиригә охшап қалаттуқ, Гоморра шәһириниң һалиға чүшүп қалаттуқ.
10 You [leaders of Judah are as wicked as] the rulers of Sodom were, and you [other people in Jerusalem areas are as wicked as] the people in Gomorrah [were]. Listen to this message from Yahweh, [all of you]!
И Содомниң һөкүмранлири, Пәрвәрдигарниң сөзини аңлап қоюңлар, «И Гоморраниң хәлқи, Худайимизниң қанун-нәсиһитигә қулақ селиңлар!
11 He says, “You continue to bring many sacrifices to me, but I do not [RHQ] want them [because you do not worship me sincerely]! You bring me many offerings to be completely burned [on the altar], [but] I (am tired/do not want any more) of your burning all those offerings, the burning rams and the fat from fat cattle. I am not pleased with the blood of bulls and lambs and goats that [the priest] pours [against the altar].
Силәр зади немә дәп Маңа атап нурғунлиған қурбанлиқларни сунисиләр?» — дәйду Пәрвәрдигар. — «Мән көйдүрмә қочқар қурбанлиғиңлардин, Бордақ малниң яғлиридин тоюп кәттим, Буқилар, пақланлар, текиләрниң қанлиридин һеч хурсән әмәсмән.
12 When you come to my temple to worship me, no one [RHQ] told you to trample on my courtyard while you perform all those rituals.
Силәр Мениң алдимға кирип кәлгиниңларда, Силәрдин һойла-айванлиримни шундақ дәссәп-чәйләшни ким тәләп қилған?
13 Stop bringing to me those offerings, because they are useless [to me]; I am disgusted with the incense that [the priests burn]. And [your feasts to celebrate] the new moon [each month] and your (Sabbath [days]/days of rest) and your [other] festivals— I detest them because of the wicked things [that you do].
Беһудә «ашлиқ һәдийә»ләрни елип келишни болди қилиңлар, Хушбуй болса Маңа жиркиничлик болуп қалди. «Йеңи ай» һейтлири вә «шабат күн»лиригә, Җамаәт ибадәт сорунлириға чақирилишларға — Қисқиси, қәбиһликтә өткүзүлгән дағдуғилиқ жиғилишларға чидиғичилигим қалмиди.
14 I [SYN] hate [all] your celebrations of each new moon and the [other] festivals that you celebrate each year. They are [like] [MET] a heavy burden that I am tired of carrying.
«Йеңи ай» һейтиңлардин, бекитилгән һейт-байримиңлардин қәлбим нәпрәтлиниду; Улар маңа жүк болуп қалди; Уларни көтирип жүрүштин чарчап кәттим.
15 [So], when you lift up your hands when you pray [to me], I will not [even] look at you. Even if you pray [to me very] frequently, I will not listen [to you], [because it is as though] your hands are covered with the blood [of people whom you have killed].
Қолуңларни көтирип дуаға яйғиниңларда, Көзүмни силәрдин елип қачимән; Бәрһәқ, көпләп дуаларни қилғиниңларда, аңлимаймән; Чүнки қоллириңлар қанға боялди.
16 Cleanse your inner beings, and become [spiritually] clean! Stop your evil behavior! Stop doing things that are wrong!
Өзүңларни жуюп, паклиниңлар; Қилмишлириңларниң рәзиллигини көз алдимдин нери қилиңлар, Рәзилликни қилиштин қолуңларни үзүңлар;
17 Learn to do [things that are] good! [Try to] cause people to do what is just. Help people who are (oppressed/treated cruelly). Defend orphans and widows [when people take them to court].”
Яхшилиқ қилишни үгиниңлар; Адиллиқни издәңлар, Зомигәрләргә тәнбиһ бериңлар, Житим-йесирләрни наһәқлиқтин халас қилиңлар, Тул хотунларниң дәвасини сораңлар.
18 Yahweh says, “You need to think about the results of what you do. Even though [the guilt of] your sins be [as evident and as difficult to get rid of] as [SIM] red [stains on a white garment] [DOU], [I will get rid of them completely] [like someone who can make that stained garment] become as white as snow or wool [DOU].
Әнди келиңлар, биз муназирә қилишайли, дәйду Пәрвәрдигар, Силәрниң гунайиңлар қип-қизил болсиму, Йәнила қардәк ақириду; Улар қизил қуруттәк тоқ қизил болсиму, Жуңдәк аппақ болиду.
19 If you are willing to obey [me], [I will enable] you to have plenty to eat.
Әгәр итаәтмән болуп, аңлисаңлар, Зиминдики есил мәһсулаттин бәһримән болисиләр;
20 But, if you turn away [from me and] rebel against me, you will be killed [by your enemies’] swords. [That will surely happen, because I, ] Yahweh, have said it.”
Бирақ рәт қилип йүз өрисәңлар, Қилич билән уҗуқтурулисиләр» — Чүнки Пәрвәрдигар Өз ағзи билән шундақ дегән.
21 “[You people of Jerusalem previously] faithfully [worshiped only] me, but now you have become like [MET] prostitutes [who are not faithful to any husband]. Previously, people there always acted justly/fairly and righteously, but now your city [is full of] murderers.
Садиқ шәһәр қандақму паһишә болуп қалди!? Әслидә у адаләт билән толған еди, Һәққанийлиқ уни макан қилған еди, Бирақ һазир қатиллар униңда туруватиду.
22 Previously, you were [like] [MET] pure silver, but now you have become [like] [MET] the scum that is left [when silver is purified]. Previously you were [like pure] wine, but you have become [like] [MET] wine that has [a lot of] water mixed with it.
Күмүчүң болса дашқалға айлинип қалди, Шарабиңға су арилишип қалди;
23 Your leaders are rebels; they spend time with thieves. They all want to get bribes and force others to give them gifts [in order that they do good things for them]. They do not defend orphans [in court], and they do not do all they can to enable widows to get what they should receive.
Әмирлириң асийлиқ қилғучилар, Оғриларға үлпәт болди; Уларниң һәр бири париға амрақ болуп, Соға-саламларни көзләп жүрмәктә; Улар житим-йесирләр үчүн адаләт издимәйду; Тул хотунларниң дәваси уларниң алдиға йәтмәйду.
24 Therefore [I, ] the Commander of the armies of angels, the mighty God of Israel, say to my enemies, ‘will get revenge on you; you will not cause me any more trouble. And I will pay you back for the evil things that you did.
Шуңа — дәйду самави қошунларниң Сәрдари болған Рәб Пәрвәрдигар — Йәни Исраилдики қудрәт Егиси ейтиду: — Мән күшәндилиримни [җазалап] пухадин чиқимән, Дүшмәнлиримдин қисас алимән;
25 I will raise my fist to strike you. I will [punish you severely] [MET], as though [MET] you were silver [and I needed to heat you very greatly to] melt you and get rid of the impurities.
Қолумни үстүңгә тәккүзүп, Сени тавлап, сәндики дашқални тәлтөкүс тазилаймән, Сәндики барлиқ арилашмиларни елип ташлаймән.
26 [After that happens, ] I will give you good judges like you had previously; you will have [wise] counselors like you had long ago. Then people will call your city “a city where people [act] righteously, a city where people are loyal to me.”'”
Һөкүмран-сорақчилириңларни авалқидәк, Мәслиһәтчилириңларни дәсләптикидәк һалға кәлтүримән. Кейин сән «Һәққанийлиқниң Макани», «Садиқ Шәһәр» — дәп атилисән.
27 Because the people of Jerusalem will do what is fair/just, their city will be restored; those who repent [will be saved] because of [their acting] righteously.
Әнди Зион адиллиқ билән, Вә униңға қайтип кәлгәнләр һәққанийлиқ билән қутқузулуп һөр қилиниду.
28 But rebels and sinners will be crushed by Yahweh, and those who forsake him will disappear.
Бирақ асийлар вә гунакарлар бирдәк уҗуқтурулиду, Пәрвәрдигардин йүз өригүчиләр болса һалак болиду.
29 You will be ashamed because [you worshiped] idols under the oak trees [that you considered to be] sacred; you will be disgraced because [you worshiped idols] in the gardens where you chose [to worship them].
Шу чағда силәр тәшна болған дуб дәрәқлиридин номус қилисиләр, Таллиған бағлардин хиҗил болисиләр.
30 You will be like [SIM] a very large tree which has withered leaves, like [SIM] a garden that [is dried up because] it has no water.
Чүнки өзүңлар худди йопурмақлири қуруп кәткән дуб дәриғидәк, Сусиз қуруқ бир бағдәк болисиләр.
31 Those among you who are [very] strong will become [like] [MET] dry wood, and the work they do will be [like] [MET] a spark; both they and the evil things that they do will burn up completely, and no one will be able to put out the fire.
Шу күни күчи барлар отқа шам пилиги, Уларниң әҗри болса, учқун болиду; Булар һәр иккиси тәңла көйүп кетиду, Уларни өчүрүшкә һеч ким чиқмайду.
