Genesis 49
1 Jacob summoned all his sons, and said to them,
Андин Яқуп оғуллирини чақирип уларға мундақ деди: — [Һәммиңлар] җәм болуңлар, мән силәргә кейинки күнләрдә силәр йолуғидиған ишларни ейтип берәй: —
2 “Gather around me in order that I can tell you what will happen in the future. My sons, come and listen to me. I am your father, [Jacob, whom God named] Israel.
Жиғилип келип аңлаңлар, и Яқупниң оғуллири; Атаңлар Исраилға қулақ селиңлар.
3 Reuben, you are my oldest son. You were born when I was young and energetic/strong. You are prouder and stronger than all the rest of my sons.
Әй Рубән, сән мениң тунҗа оғлумсән, Күч-қудритимсән, Күчүм бар вақтимниң тунҗа мевисидурсән, Салапәт вә қудрәттә алди едиң,
4 But you were as uncontrollable as a flood [SIM]. So now you will not be my most important son, because you climbed up onto my bed, and had sex with [MTY] my (concubine/slave who had become one of my wives). Your doing that caused me, your father, to have great shame.
Лекин қайнап тешип чүшкән судәк, Әнди алди болалмассән; Чүнки сән атаңниң көрписигә чиқтиң, Шуниң билән сән уни булғидиң! У мениң көрпәмниң үстигә чиқти!
5 Simeon and Levi, you have both acted like criminals. You use your swords to act violently.
Шимеон билән Лавий қериндашлардур; Уларниң қиличлири зораванлиқниң қураллиридур!
6 I do not want to be with you when you make evil plans [DOU]. I do not want to join you in your meetings, because you killed people when you became very angry, and you (hamstrung/cut the tendons in the legs of) oxen just to (have fun/see them suffer).
Аһ җеним, уларниң мәслиһитигә кирмигин! И иззитим, уларниң җамаити билән четилип қалмиғай! Чүнки улар аччиғида адәмләрни өлтүрүп, Өз бешимчилиқ қилип буқиларниң пейини кәсти.
7 God says, ‘I will (curse/cause bad things to happen to) them for being very angry, for acting very cruelly when they were very furious. I will scatter their descendants [MTY] throughout Israel land.’
Уларниң аччиғи әшәддий болғачқа ләнәткә қалсун! Ғәзивиму рәһимсиз болғачқа ләнәткә қалсун! Мән уларни Яқупниң ичидә тарқитиветимән, Исраилниң ичидә уларни чечиветимән.
8 Judah, your [older and younger] brothers will praise you. They will bow down before you, because you will thoroughly defeat [MTY] your enemies.
Әй Йәһуда! Сени болса қериндашлириң тәрипләр, Қолуң дүшмәнлириңниң гәҗгисини басар. Атаңниң оғуллири саңа баш урар,
9 Judah is like a young lion [SIM] that has returned to its den satisfied after eating the animals that it has killed. He is like a lion that lies down and stretches out after eating; no one would dare to disturb it [RHQ].
Йәһуда яш бир ширдур; Әй оғлум, сән овни тутупла чиқтиң; У ширдәк [овниң йенида] чөкүп созулуп ятса, Яки чиши ширдәк йетивалса, Кимму уни қозғашқа петинар?
10 There will always be a ruler [MTY] from the descendants of Judah [MTY]. Each one will hold a scepter/staff to show that he has authority as a king. He will do that until the one to whom the scepter belongs comes, the one to whom the nations will bring tribute and show that they will obey him.
Шаһанә һаса Йәһудадин кетип қалмайду, Йәһуданиң пуштидин қанун чиқарғучи өксүмәйду, Таки шу һоқуқ Егиси кәлгичә күтиду; Кәлгәндә, җаһан хәлиқлири униңға итаәт қилиду.
11 The grapevines of Judah’s descendants will produce grapes very abundantly. As a result, they will not object to tying their young donkeys to the grapevines in order that the donkeys can eat the leaves of the grapevines. [Wine will be very plentiful, with the result that] they could wash their cloaks in wine that is as red as blood [MET].
У тәхийини үзүм телиға, Ешәк балисини сортлуқ үзүм телиға бағлап қояр. У либасини шарапта жуюп, Тонини үзүм шәрбитидә жуяр.
12 Their eyes will be red because of [drinking too much] wine, but their teeth will be very white because of drinking much milk [from the cows].
Униң көзлири шараптин қизирип кетәр, Чишлири сүт ичкинидин аппақ турар.
13 Zebulun, your descendants will live by the seashore where there will be a safe harbor for ships. Their land will extend north as far as Sidon [city].
Зәбулун деңиз бойини макан қилар, Макани кемиләрниң панаһгаһи болар, Йәр-зимини Зидонғичә йетип барар.
14 Issachar, your descendants will be like strong donkeys that are lying down on the ground between their loads, [so tired that they cannot get up]!
Иссакар бәстлик бәрдәм бир ешәктур, У икки қотан арисида ятқандур;
15 They will see that their resting place is good, and that the land pleases them very much. But they will bend their backs to carry heavy loads and be forced to work for others.
У арамгаһниң яхши екәнлигигә қарап, Зиминниң есиллиғини көрүп, Жүк көтиришкә мүрисини егип, Алванға ишләйдиған қул болуп қалар.
16 Dan, although your tribe will be small, their leaders will rule their people just like the leaders of other tribes of Israel will rule their people.
Дан Исраил қәбилилиридин бири болар, Өз хәлқигә һөкүм чиқирар.
17 Your descendants will be like snakes at the side of a road, like poisonous snakes lying beside a path. They will strike the heels of horses that pass by, causing the riders to fall backwards [as the horses rear up on their hind legs].”
Дан йол үстидики илан, Чиғир йол үстидә турған зәһәрлик бир иландур. У атниң туйиғини чеқип, Ат мингүчини арқиға моллақ атқузар.
18 Then Jacob prayed, “Yahweh, I am waiting for you to rescue me [from my enemies].”
И Пәрвәрдигар, ниҗатиңға тәлмүрүп күтүп кәлдим!
19 [Then Jacob continued telling his sons what would happen in the future. He said], “Gad, your tribe/descendants will be attacked by a group of bandits, but your tribe/descendants will pursue and attack them [MTY].
Гадқа болса, қарақчилар қошуни һуҗум қилар; Лекин у тапинини бесип зәрбә берәр.
20 Asher, your descendants will eat good-tasting food; they will produce food that is delicious enough for kings to eat.
Аширниң тамиғида зәйтун мейи мол болар, У шаһлар үчүн назу-немәтләрни тәминләр.
21 Naphtali, your descendants will be like deer [MET] that are (free to/not tied down and can) run wherever they wish. They will give birth to children who are good-looking like (fawns/baby deer) [MET].
Нафталидин чирайлиқ гәпләр чиқар, У әркин қоюветилгән маралдур.
22 Joseph, you will have many descendants [MET]. Their children will be as many as the fruit on a vine near a spring of water, whose branches extend over a wall.
Йүсүп мевилик дәрәқниң шехидур, Булақниң йенидики көп мевилик шахтәктур; Униң шахчилири тамдин һалқип кәткәндур.
23 Their enemies will attack them fiercely, and shoot at them with bows and arrows and pursue them.
Я атқучилар униңға азар қилип, Униңға оқ атти, униңға нәпрәтләнди.
24 But they will hold their bows steady and their arms will remain strong, because of the power [MTY] of my mighty God, because of Yahweh who guides and provides for me [MET] like a shepherd guides and provides for his sheep. The people of Israel will [ask Yahweh to protect them], [like people hide under] a huge [overhanging] to be protected.
Һалбуки, униң оқяйи мәзмут турар, Қол-биләклири әплик турғузулар, Шу [күч] Яқуптики қудрәт Егисиниң қоллиридиндур — (Исраилниң Қорам Теши, йәни униң Падичиси Униңдин чиқар!)
25 God, the one whom I worship, will help your descendants. God Almighty will bless them by sending them rain from the sky and by giving them water from deep/far below the ground. He will give them many cattle and children [MET] (OR, and their cattle will have many offspring).
[Әшу күч] атаңниң Тәңрисидиндур — (У саңа мәдәт берәр!) [Йәни] Һәммигә Қадирдиндур — У сени бәрикәтләр! Жуқирида асманниң бәрикәтлири билән, Төвәндә ятқан чоңқур суларниң бәрикәтлири билән, Әмчәк билән балиятқуниң бәрикити билән сени бәрикәтләр!
26 The blessings that I want God to give you are great ones. They are greater than the blessings that come from the eternal mountains, greater than the ones that come from the everlasting hills. Joseph, I pray that these blessings will (be given to you/come upon your head), because you are the leader of your [older] brothers [and younger brother].
Сениң атаңниң тилигән бәрикәтлири ата-бовилиримниң тилигән бәрикәтлиридин зиядә болди, Улар мәңгүлүк тағ-едирларниң чәтлиригичә йетәр, Улар Йүсүпниң бешиға чүшәр, Йәни өз қериндашлиридин айрим турғучиниң чоққисиға тегәр.
27 Benjamin, your descendants will be like [MET] vicious/fierce wolves: In the morning they will kill their enemies like a wolf devours (its prey/the animals that it has killed), and in the evening they will divide among their warriors the spoils that they seized from their enemies.”
Бинямин житқуч бөридәктур; Әтигәндә у овни йәр. Кәчқурун у олҗисини тәқсим қилар» — деди.
28 Those twelve sons are the ancestors of the twelve tribes of Israel. That is what their father said to them as he blessed them, telling to each one words that were appropriate for him.
Буларниң һәммиси Исраилниң он икки қәбилиси болуп, мәзкур сөзләр болса атисиниң уларға тилигән бәхит-бәрикәт сөзлиридур. У шуниң билән уларниң һәр биригә мас келидиған бир бәрикәт билән уларға бәхит-бәрикәт тилиди.
29 Then Jacob said to his sons, “I will soon die. Bury my body where some of my ancestors are buried, in the cave that is in the field that was bought from Ephron, who belonged to the Heth people-group.
Андин Яқуп уларға мундақ тапилиди: — «Мән әнди өз қовмимниң қешиға қошулимән. Силәр мени ата-бовилиримниң йенида, Һиттийлардин болған Әфронниң етизлиғидики ғарға дәпнә қилиңлар;
30 That field is in the Machpelah area, east of Mamre [town], in Canaan. My grandfather Abraham bought it from Ephron to use as a burial place.
у ғар болса Қанаан зиминида Мамрәниң удулида, Макпелаһниң етизлиғида. Ғарни Ибраһим гөристан болсун дәп шу етизлиқ билән қошуп Һиттий Әфрондин сетивалған еди.
31 That is where they buried him and his wife Sarah. That is where they buried my father Isaac and his wife Rebekah. And that is where I buried my wife Leah.
Шу йәрдә Ибраһим аяли Сараһ билән дәпнә қилинған; шу йәрдә Исһақ аяли Ривкаһ биләнму дәпнә қилинған; шу йәрдә мәнму Леяһни дәпнә қилдим.
32 That field and the cave in it were bought from the Heth people-group; so that is where I want you to bury me.”
Бу етизлиқ һәм ичидики ғар Һәтниң әвлатлиридин сетивелинған еди».
33 When Jacob finished giving those instructions to his sons, he lay down on his bed again. Then he died [IDM].
Яқуп оғуллириға бу вәсийәтни тапилап болуп, путлирини кариватта түзләп, нәпәс тохтап өз қовмиға қошулди.
