Esther 3
1 Some time later, King Xerxes (promoted/gave his most important job/work to) Haman, the son of Hammedatha, who was a descendant of [King] Agag. Haman became more important than all his other officials. [Only the king was more important.]
Sa tapus niining mga butanga gipauswag ni Assuero si Aman anak nga lalake ni Amadatha ang Agagehanon, ug gipauswag siya, ug gibutang ang iyang lingkoranan labaw sa tanang mga principe nga diha uban kaniya.
2 Then the king commanded that all the other officials had to bow down in front of Haman to honor him [when he walked by]. But Mordecai refused to bow down to Haman.
Ug ang tanang mga alagad sa hari, nga dinha sa ganghaan sa hari, nagyukbo ug nagtahud kang Aman; kay ang hari nagsugo sa ingon mahitungod kaniya. Apan si Mardocheo wala moyukbo, ni magtahud kaniya.
3 The [other] officials [saw that, and they] asked Mordecai, “Why do you disobey what the king commanded?”
Unya ang mga alagad sa hari, nga didto sa iyang ganghaan ming-ingon kang Mardocheo: Nganong naglapas ka sa sugo sa hari?
4 Mordecai told them that he was a Jew, [and that Jews would bow down only to God]. Day after day the other officials spoke to Mordecai about that, but he still refused to obey. So they told Haman about it, to see if Haman would tolerate it.
Ug nahitabo, nga sila sa adlaw-adlaw nagasulti kaniya, ug siya wala mamati kanila, ug ilang gisuginlan si Aman, aron tan-awon kong ang mga pulong ni Mardocheo nagapadayon ba; kay iyang gisuginlan sila nga siya usa ka Judio.
5 When Haman saw that Mordecai would not bow down to him, he became extremely angry.
Ug sa nakita ni Aman nga si Mardocheo wala moyukbo, ni magtahud kaniya, unya si Aman napuno sa kaligutgut.
6 [After he found out that Mordecai was a Jew, ] he decided that it would not be enough to get rid of only Mordecai. He decided to kill all the Jews in all the area that Xerxes ruled.
Apan iyang gihunahuna nga pagtamay ang pagpatilaw kang Mardocheo lamang; kay ilang gipahibalo kaniya ang katawohan ni Mardocheo, busa si Aman nagtinguha sa paglaglag sa tanang mga Judio nga dinha sa tibook gingharian ni Assuero, bisan pa ang katawohan ni Mardocheo.
7 So, during the twelfth year that Xerxes was ruling, during the month of April, [Haman told his advisors to] (cast lots/throw small marked stones) to determine the best month and the best day to kill the Jews. Haman’s advisors did that, and the day that was selected was March 7th [during the following/next year].
Sa nahaunang bulan, nga mao ang bulan sa Nisan, sa ikanapulo ug duha ka tuig ni hari Assuero, ilang gihimo ang Pur, nga mao ang rifa, sa atubangan ni Aman adlaw-adlaw, ug bulan-bulan, ngadto sa ikapulo ug duha ka bulan nga mao ang bulan sa Adar.
8 Then Haman [went to] the king [and] said to [him], “[Your majesty, ] there is a certain group of people who live in many areas [of your empire] whose customs are different from ours. They even refuse to obey your laws. So it would be good for you to get rid of them.
Ug si Aman miingon kang hari Assuero: Adunay usa ka katawohan nga nangakatag sa halayong dapit, ug nagkatibulaag sa taliwala sa mga katawohan sa tanang nga lalawigan sa imong gingharian; ug ang ilang mga balaod lahi sa balaod sa tagsatagsa ka katawohan; ni nagabantay sila sa balaod sa hari: busa dili kaayohan sa hari ang pagpasagad kanila.
9 If it pleases you, command that they should all be killed. [If you do that, ] I will give (375 tons/750,000 pounds) of silver to your administrators so that you can use it for your government.”
Kong kini makapahimuot sa hari, ipahimo ang pagsulat nga sila pagalaglagon: ug ako mobayad sa napulo ka libong talento nga salapi sa mga sinaligan sa buhat sa hari, aron sa pagdala niana ngadto sa tipiganan sa bahandi sa hari.
10 The king liked [what Haman said, so, and to confirm what he decided], he gave the ring that had his official seal on it to Haman, who now hated the Jews.
Ug ang hari mikuha sa iyang singsing gikan sa iyang kamot, ug gihatag kini kang Aman anak nga lalake ni Amadatha ang Agagehanon, ang kaaway sa mga Judio.
11 The king told Haman, “Keep your money, but do what you want to with those people [whom you talked about]!”
Ug ang hari miingon kang Aman: Ang salapi gihatag kanimo, ang katawohan usab, sa pagbuhat kanila sumala sa daw maayo kanimo.
12 On April 17th Haman summoned the king’s secretaries, and he dictated a letter to them that they [translated and] wrote to all the governors and administrators and other officials in all the provinces. They wrote copies of the letter in every language and every kind of writing/alphabet that was used in the empire. They wrote that all the Jews, [including] young people and old people, women and children, had to be killed on one day. That day was March 7th of the following year. They also wrote that [those who killed the Jews] could take everything that belonged to the Jews. [They signed] the king’s name [at the end of] the letters. Then they sealed the letters [with wax, and stamped the wax by] using the king’s ring. Then they sent the letters swiftly to every province in the empire,
Unya ang mga magsusulat sa hari gipatawag sa nahaunang bulan, sa ikapulo ug tolo ka adlaw niana; ug didto gisulat sumala sa tanan nga gisugo ni Aman sa mga tinugyanan sa hari, ug sa mga gobernador nga dinha sa tagsatagsa ka lalawigan, ug sa mga principe sa tagsatagsa ka katawohan, sa tagsatagsa ka lalawigan sumala sa nahisulat didto, ug sa tagsatagsa ka katawohan sumala sa ilang pinulongan; sa ngalan sa hari nga si Assuero kini gisulat ug gipatikan sa singsing sa hari.
Ug ang mga sulat gipadala sa correo ngadto sa tanang mga lalawigan sa hari, aron sa paglaglag, sa pagpatay, ug sa pagpoo, sa tanang mga Judio, batan-on ug tigulang, mga kabataan nga gagmay ug mga babaye, sulod sa usa ka adlaw, bisan sa ikapulo ug tolo ka adlaw, sa ikanapulo ug duha ka bulan, nga mao ang bulan sa Adar, ug sa pagkuha sa tanan nila nga mga inagaw alang sa usa ka salakmiton.
14 The king [also commanded that] copies of these letters should be [nailed up] where [all the people] could see them, in every province, so that the people would be ready to do on the day the king had set [what was written in the letter].
Usa ka hinulad sa sulat, nga ang sugo igahatag sa tagsatagsa ka lalawigan, gimantala sa tibook katawohan, nga sila mangandam niadtong adlawa.
15 Then, according to what the king commanded, men [riding horses] took those letters quickly to every province [in the empire]. And one of the letters was read [aloud to the people] in the capital city, Susa. Then the king and Haman sat down and drank [wine], but the people in Susa were very perplexed [about why this was going to happen].
Ang mga correo nanagdala sa pagdali sa sugo sa hari, ug ang sugo gihatag didto sa Susan, nga mao ang palacio. Ug ang hari ug si Aman nanlingkod sa pag-inum; apan ang ciudad sa Susan nalibog.
