Ecclesiastes 4
1 I thought some more about all the suffering that people are caused to experience on the earth [MTY]. I saw the tears of people who were (oppressed/treated cruelly) and who had no one to comfort/encourage them. Those who oppressed them had power, and there was absolutely no one who was able to comfort those who were being oppressed.
Potemem się obrócił i ujrzałem wszystkie uciski, które się dzieją pod słońcem, a oto widziałem łzy uciśnionych, którzy nie mają pocieszyciela, ani mocy, aby uszli rąk tych, którzy ich ciemiężą; a nie mają, mówię, pocieszyciela.
2 [So] I thought that those who are already dead are more fortunate than those who are still alive.
Dlategom ja umarłych, którzy już zeszli, więcej chwalił, niżeli żywych, którzy jeszcze aż dotąd żyją.
3 And those who have not been born yet are more fortunate than those who are still alive and those who have died, [because] those who have not been born have not seen all the evil things that are done on the earth.
Owszem szczęśliwy jest nad tych obydwóch ten, który jeszcze nie był, który nie widział nic złego, które się dzieje pod słońcem.
4 I also thought about all the hard work that people do and the skills that they have. And I thought about how they compete with each other because they are envious of others, [and I concluded that] this also is something that is not accomplishing anything useful, [like] chasing the wind.
Bom widział, że wszelaka praca i każde dzieło dobre jest ku zazdrosci jednych drugim. I toć jest marność i utrapienie ducha.
5 Foolish people [refuse to work]; they sit idly, with their hands folded, [and do not work]. [So] they ruin themselves.
Głupi składa ręce swe, a je ciało swoje.
6 [So I say], “It is better to be content with not having much money, than to work very hard and try to get a lot of money, which is [as useless as] chasing the wind.”
Lepsza jest pełna garść z pokojem, niżeli obie garści pełne z pracą i z udręczeniem ducha.
7 I thought about something else that happens on the earth [MTY] that seems senseless.
Znowu obróciwszy się ujrzałem drugą marność pod słońcem.
8 There are men who live alone; they do not have a wife or children or any brothers living with them; every day they work [very hard], without stopping, to get a lot of money, but they are never satisfied with the things that they have. They never ask [themselves], “Why am I working very hard to earn more money? Why am I not doing things that would cause me to be happy?” What they do also seems senseless.
Jest kto samotny, niemając żadnego, ani syna, ani brata, a wżdy niemasz końca wszelakiej pracy jego, ani oczy jego mogą się nasycić bogactwem. Nie myśli: Komuż ja pracuję, tak że i żywotowi swemu ujmuję dobrego. I toć jest marność, i ciężkie udręc zenie.
9 Having someone [work] with you is better than being by yourself [all the time]. If you have a friend, he can help you to do your work.
Lepiej jest we dwóch być, niż jednemu; mają zaiste dobry pożytek z pracy swojej.
10 If you fall down, he can help you get up again. But if you fall down when you are alone, it will be difficult for you, because there will be no one to help you stand up.
Bo jeźli jeden upadnie, drugi podźwignie towarzysza swego. A tak biada samotnemu, gdyby upadł! bo nie ma drugiego, coby go podźwignął.
11 Similarly, if two people sleep together, they can keep each other warm. But someone who sleeps alone will certainly not [RHQ] be warm.
Także będąli dwaj społu leżeć, zagrzeją się; ale jeden jakoż się zagrzeje?
12 Someone who is alone can easily be attacked and defeated by another person, but two people can help each other and (resist/defend themselves against) someone who attacks them. [Three people can defend themselves even more easily], [like] a rope that is made from three cords is harder to break [than a rope made from two cords].
Owszem jeźliby kto jednego przemagał, dwaj mu się zastawią; a sznur troisty nie łacno się zerwie.
13 A young man who is poor but wise is a better person than a foolish old king who refuses to pay attention when people try to give him good advice.
Lepszy jest chłopiec ubogi a mądry, niżeli król stary a głupi, który już nie umie przyjmować napominania.
14 It is possible for a young man like that to succeed and some day become king, even if his parents were poor or even if he was in prison some of the time.
Bo ów z więzienia wychodzi, aby królował, a ten i w królestwie swojem zubożeć może.
15 But then some other young man becomes king, and everyone (starts to support/is pleased with) him.
Widziałem wszystkich żyjących, którzy chodzą pod słońcem, że przestawali z chłopięciem, potomkiem onego, który miał nastąpić na królestwo po nim.
16 Large crowds of people crowd around him. But after a few years, they will reject him, [too]. So it is all senseless, [like] chasing after the wind.
Nie było końca niestatkowi wszystkiego ludu, którykolwiek był przed nimi; nie będąć się potomkowie cieszyć z niego. A tak i to jest marność, i utrapienie ducha.
