Ecclesiastes 10
1 [A few] dead flies in [a bottle of] perfume cause [all] the perfume to stink. Similarly [SIM], a small amount of acting foolishly can have a greater effect than acting wisely.
Zdechłe muchy zasmradzają i psują olejek aptekarza. Tak samo odrobina głupstwa psuje [człowieka] poważanego z powodu jego mądrości i sławy.
2 If people think sensibly, it will lead them to do what is right; if they think foolishly, it causes them to do what is wrong.
Serce mądrego jest po jego prawicy, ale serce głupca po jego lewicy.
3 Even while foolish people walk along the road, they show that they do not have good sense; they show everyone that they are not wise.
Nawet gdy głupiec idzie drogą, brakuje mu rozumu, i mówi wszystkim, że jest głupcem.
4 Do not quit working for a ruler when he is angry with you; if you remain calm, he will [probably] stop being angry.
Jeśli duch władcy powstaje przeciwko tobie, nie opuszczaj swego miejsca, gdyż pokora zapobiega wielkim wykroczeniom.
5 There is something [else] that I have seen here on this earth, something that rulers sometimes do that is wrong/inappropriate:
Jest zło, które widziałem pod słońcem, to błąd, który pochodzi od władcy:
6 They appoint foolish people to have important positions, while they appoint rich [people] to have unimportant positions.
Głupota jest wywyższona do wielkiej godności, a bogaci [w mądrość] siedzą nisko.
7 They allow slaves [to ride] on horses [like rich people usually do], [but] they force officials to walk [like slaves usually do].
Widziałem sługi na koniach, a książąt idących pieszo jak słudzy.
8 [It is possible that] those who dig pits will fall into one of those pits. [It is possible that] someone who tears down a wall will be bitten by a snake [that is in that wall].
Kto kopie dół, [sam] w niego wpadnie, kto rozwala płot, tego ukąsi wąż.
9 If you work in a quarry, [it is possible that] a stone [will fall on you and] injure you. [It is possible that] men who split logs will be injured by one of those logs.
Kto przenosi kamienie, porani się nimi, kto rąbie drwa, naraża się na niebezpieczeństwo.
10 If your axe is not sharp [DOU], you will need to work harder [to cut down a tree], but by being wise, you will succeed.
Jeśli stępi się żelazo, a nie naostrzy się jego ostrza, wtedy trzeba wytężyć siły. Ale lepiej skutkuje mądrość.
11 If a snake bites a man before he charms/tames it, his ability to charm snakes will not benefit him.
Wąż ukąsi bez zaklęcia, a gaduła nie jest niczym lepszym.
12 Wise people say [MTY] what is sensible, and because of that, people honor them; but foolish people are destroyed by what they say [MTY].
Słowa z ust mądrego są łaskawe, ale wargi głupca pożerają jego samego.
13 When foolish people start to talk, they say things that are foolish, and they end by saying things that are both wicked and foolish.
Początek słów jego ust to głupota, a koniec jego mowy to wielkie szaleństwo.
14 They talk (too much/without ceasing). None of us knows what will happen in the future, or what will happen after we die.
Głupiec wiele mówi, [choć] człowiek nie wie, co nastąpi. Któż mu oznajmi, co po nim nastanie?
15 Foolish people become [so] exhausted by the work that they do that they are unable to find the road to their town/homes.
Głupi męczą się trudem, a nie wiedzą nawet, jak dojść do miasta.
16 Terrible things will happen to the people of a nation whose ruler is a foolish young man, and whose [other] leaders continually eat, all day long, every day.
Biada tobie, ziemio, gdy twoim królem dziecko, a twoi książęta z rana biesiadują.
17 [But] a nation will prosper if its ruler is from a (noble/well-educated) family, and if its [other] leaders feast [only] at the proper times, and [if they eat and drink only] to be strong, not to become drunk.
Błogosławiona jesteś, ziemio, gdy twój król pochodzi ze szlachetnego rodu, a twoi książęta we właściwym czasie jadają, by się posilić, a nie dla pijaństwa.
18 Some men are very lazy [and do not repair the rafters], with the result that the rafters sag [and collapse]; and if they do not repair the roof, water will leak into the house [when it rains].
Z powodu lenistwa chyli się dach, a wskutek opieszałości rąk przecieka dom.
19 Eating food and drinking wine causes us to laugh and be happy, [but] we are able to enjoy those things only if we have money [to buy them].
Dla uciechy wyprawia się ucztę i wino rozwesela życie, ale pieniądze umożliwiają wszystko.
20 Do not even think about cursing the king, or cursing rich [people, even] when you are [alone] in your bedroom, because [it is possible that] a little bird will hear [what you are saying], [and] tell those people what you said [about them].
Nawet w swoich myślach nie złorzecz królowi ani w swojej sypialni nie przeklinaj bogatego, bo ptak niebieski zaniesie ten głos, a to, co skrzydlate, rozgłosi sprawę.
