Ecclesiastes 10
1 [A few] dead flies in [a bottle of] perfume cause [all] the perfume to stink. Similarly [SIM], a small amount of acting foolishly can have a greater effect than acting wisely.
Jako muchy zdechłe zasmradzają i psują olejek aptekarski: tak człowieka z mądrości i z sławy zacnago trochę głupstwa oszpeca.
2 If people think sensibly, it will lead them to do what is right; if they think foolishly, it causes them to do what is wrong.
Serce mądrego jest po prawej stronie jego; ale serce głupiego po lewej stronie jego.
3 Even while foolish people walk along the road, they show that they do not have good sense; they show everyone that they are not wise.
I na ten czas, gdy głupi drogą idzie, serce jego niedostatek cierpi; bo pokazuje wszystkim, że głupim jest.
4 Do not quit working for a ruler when he is angry with you; if you remain calm, he will [probably] stop being angry.
Jeźliby duch panującego powstał przeciwko tobie, nie opuszczaj miejsca twego; albowiem pokora wstręt czyni grzechom wielkim.
5 There is something [else] that I have seen here on this earth, something that rulers sometimes do that is wrong/inappropriate:
Jest złe, którem widział pod słońcem, to jest, błąd, który pochodzi od zwierzchności:
6 They appoint foolish people to have important positions, while they appoint rich [people] to have unimportant positions.
Że głupi wywyższani bywają w godności wielkiej, a bogaci w mądrość nisko siadają;
7 They allow slaves [to ride] on horses [like rich people usually do], [but] they force officials to walk [like slaves usually do].
Widziałem sługi na koniach, a książąt chodzących piechotą jako sługi.
8 [It is possible that] those who dig pits will fall into one of those pits. [It is possible that] someone who tears down a wall will be bitten by a snake [that is in that wall].
kto kopie dół, sam weń wpada; a kto rozrzuca płot, wąż go ukąsi.
9 If you work in a quarry, [it is possible that] a stone [will fall on you and] injure you. [It is possible that] men who split logs will be injured by one of those logs.
Kto przenosi kamienie, urazi się niemi; a kto łupie drwa, niebezpieczen jest od nich.
10 If your axe is not sharp [DOU], you will need to work harder [to cut down a tree], but by being wise, you will succeed.
Jeźliże się stępi żelazo, a nie naostrzyłby ostrza jego, tedy mocy przyłożyć musi; ale to daleko lepiej mądrość sprawić może.
11 If a snake bites a man before he charms/tames it, his ability to charm snakes will not benefit him.
Jeźli ukąsi wąż przed zaklęciem, nic nie pomogą słowa zaklinacza.
12 Wise people say [MTY] what is sensible, and because of that, people honor them; but foolish people are destroyed by what they say [MTY].
Słowa ust mądrego są wdzięczne; ale wargi głupiego pożerają go.
13 When foolish people start to talk, they say things that are foolish, and they end by saying things that are both wicked and foolish.
Początek słów ust jego głupstwo, a koniec powieści jego wielkie błazeństwo.
14 They talk (too much/without ceasing). None of us knows what will happen in the future, or what will happen after we die.
Bo głupi wiele mówi, choć nie wie ten człowiek, co ma być. Albowiem któż mu oznajmi, co po nim nastanie?
15 Foolish people become [so] exhausted by the work that they do that they are unable to find the road to their town/homes.
Głupi pracują aż do ustania, a przecie nie mogą dojść do miasta.
16 Terrible things will happen to the people of a nation whose ruler is a foolish young man, and whose [other] leaders continually eat, all day long, every day.
Biada tobie, ziemio! której król jest dziecięciem, i której książęta rano biesiadują.
17 [But] a nation will prosper if its ruler is from a (noble/well-educated) family, and if its [other] leaders feast [only] at the proper times, and [if they eat and drink only] to be strong, not to become drunk.
Błogosławionaś ty, ziemio! której król jest synem zacnych, a której książęta czasu słusznego jadają dla posilenia, a nie dla opilstwa.
18 Some men are very lazy [and do not repair the rafters], with the result that the rafters sag [and collapse]; and if they do not repair the roof, water will leak into the house [when it rains].
Dla lenistwa się dach pochyla, a dla osłabiałych rąk przecieka dom.
19 Eating food and drinking wine causes us to laugh and be happy, [but] we are able to enjoy those things only if we have money [to buy them].
Dla uweselenia gotują uczty, i wino rozwesela żywot; ale pieniądze do wszystkiego dopomagają.
20 Do not even think about cursing the king, or cursing rich [people, even] when you are [alone] in your bedroom, because [it is possible that] a little bird will hear [what you are saying], [and] tell those people what you said [about them].
Ani w myśli twojej królowi nie złorzecz, ani w skrytym pokoju twoim nie przeklinaj bogatego; albowiem i ptak niebieski doniósłby ten głos; a to, co ma skrzydła, objawiłoby powieść twoję.
