Deuteronomy 22
1 “If you see some Israeli’s ox or sheep that has strayed away, do not act as though you did not see it. Take it back [to its owner].
Kinahanglan nga dili nimo tan-awon lamang ang baka sa imong isigka-Israelita o ang iyang karnero nga nahisalaag ug molikay ka gikan kanila; kinahanglan dad-on nimo kini pagbalik kaniya.
2 But if the owner does not live near you, or if you do not know who the owner is, take the animal to your house. [It can stay with you] until the owner comes, searching for it. Then you must give the animal to him.
Kung ang imong isigka-Israelita dili duol kanimo, o kung wala ka makaila kaniya, nan kinahanglan dad-on mo ang mananap sa imong pinuy-anan, ug magpabilin kini kanimo hangtod pangitaon niya kini, ug unya iuli mo kini kaniya.
3 You must do the same thing if you see a donkey, or a piece of clothing, or anything else that someone has lost. Do not refuse to do what you should do.
Kinahanglan susama usab ang buhaton mo sa iyang asno; susama usab ang buhaton mo sa iyang bisti; susama usab ang buhaton mo sa matag butang nga nangawala sa imong isigka-Israelita, sa bisan unsang nangawala kaniya ug imong nakaplagan; kinahanglan dili nimo ilikay ang imong kaugalingon.
4 “And if you see a fellow Israeli’s donkey or cow that has fallen down on the road, do not act as though you did not see it. Help the owner to lift the animal up [so that it can stand on its feet again].
Kinahanglan dili lamang nimo tan-awon ang asno sa imong isigka-Israelita o ang iyang baka nga natumba sa dalan ug molikay ka gikan kanila; tabangan mo gayod siya sa pagpatindog niini pag-usab.
5 “Women must not wear men’s clothes, and men must not wear women’s clothes. Yahweh our God hates people who do things like that.
Kinahanglan ang babaye dili magsul-ob sa bisti nga iya sa lalaki ni ang lalaki mosul-ob sa bisti nga iya sa babaye; kay si bisan kinsa nga mobuhat niining mga butanga dulumtanan alang kang Yahweh nga imong Dios.
6 “If you happen to find a bird’s nest in a tree or on the ground, and the mother bird is sitting in the nest on its eggs or with the baby birds, do not take the mother bird [and kill it].
Kung mahitabo nga ang usa ka salag sa langgam imong makaplagan diha sa dalan, sa bisan unsang kahoy o sa yuta, nga adunay mga pispis o mga itlog niini, ug gilumloman sa inahan ang pispis o ang mga itlog, ayaw gayod kuhaa ang inahan uban sa mga pispis.
7 You are permitted to take the baby birds, but you must allow the mother bird to fly away. Do this in order that things will go well for you and that you will live for a long time.
Kinahanglan buhian mo ang inahan, apan ang mga pispis mahimo nimong kuhaon alang sa imong kaugalingon. Tumana kini nga sugo aron mamaayo ang imong kahimtang, ug malugwayan pa ang imong mga adlaw sa hataas nga panahon.
8 “If you build a new house, you must put a (railing/low wall) around the edge of the roof. If you do that, and if someone falls off the roof [and dies], (you will not be guilty of causing that person to die/his death [MTY] will not be your fault).
Kung magtukod ka ug bag-ong balay, kinahanglan magbuhat ka ug babag alang sa imong atop aron nga dili ka magdala ug dugo sa imong balay kung gikan niini adunay mahulog nga tawo.
9 “Do not plant any crop in the area where your grapevines are growing. If you do, you are not allowed to harvest the crops that you have planted or to harvest the grapes [to make wine from them].
Dili ka magpugas sa imong kaparasan sa duha ka matang sa binhi, aron nga ang tibuok ani dili mahiadto pinaagi sa balaang dapit, ang binhi nga imong gitanom ug ang bunga sa kaparasan.
10 “Do not hitch together an ox and a donkey [for plowing your fields].
Dili nimo dunganon ang baka ug ang asno sa pagdaro.
11 “Do not wear clothing that is made by weaving together (wool and linen/two different kinds of thread).
Dili ka magsul-ob sa panapton nga gisagol sa paghimo gikan sa balahibo ug sa lino.
12 “[Twist threads together to] make tassels and sew/fasten them on the four bottom corners of your cloak.
Kinahanglan buhatan ug mga borlas ang upat ka sidsid nga isul-ob mo sa imong kaugalingon.
13 “Suppose a man marries a young woman and has sex with her and later decides that he does not want her any more,
Pananglitan ang lalaki mangasawa, makigdulog kaniya, ug unya magdumot kaniya,
14 and he says false things about her, and claims that she was not a virgin when he married her.
ug magbutangbutang kaniya sa makauulaw nga mga butang magabutyag ug dili maayong kadungganan kaniya, ug moingon, 'Gipangasawa ko kining bayhana, apan sa pagpakigdulog ko kaniya, wala ko hikaplagi kaniya ang ilhanan sa pagkaulay.'
15 If that happens, the young woman’s parents must take the sheet that was on the bed when that man and their daughter were married, which still has bloodstains on it, and show it to the elders of the city at the (gate of/central meeting place in) the city.
Unya ang amahan ug inahan sa babaye kinahanglan ipakita ang timaan sa iyang pagkaulay ngadto sa mga kadagkoan didto sa ganghaan sa siyudad.
16 Then the father of the young woman must say to the elders, ‘I gave my daughter to this man to be his wife. But now he says that he doesn’t want her any more.
Moingon ang amahan sa babaye sa mga kadagkoan, 'Gihatag ko ang akong anak nga babaye niining tawhana aron maasawa, ug nagdumot siya kaniya.
17 And he has falsely said that she was not a virgin when he married her. But look! Here is what proves that my daughter was a virgin! Look at the bloodstains on the sheet where they slept the night that they were married!’ And he will show the sheet to the elders.
Tan-awa, gibutangbutangan siya sa makauulaw nga mga buhat ug miingon, “Wala ko hikaplagi sa imong anak nga babaye ang ilhanan sa pagkaulay”—apan ania ang timaan sa pagkaulay sa akong anak nga babaye.' Ug unya bukharon nila ang bisti sa atubangan sa mga kadagkoan didto sa ganghaan sa siyudad.
18 Then the elders of that city must take that man and whip him.
Ang mga kadagkoan niana nga siyudad mokuha nianang tawhana ug mosilot kaniya;
19 They shall require that he pay a fine of 100 pieces of silver and give the money to the father of the young woman, because the man caused an Israeli young woman to be disgraced. Also, that woman must continue to live with him; she is his wife. He is not allowed to divorce her during the rest of his life.
ug pamultahon nila siya ug 100 ka salapi nga plata, ug ihatag kini ngadto sa amahan sa babaye, tungod kay gibutyag man niya ang dili maayong kadungganan sa ulay sa Israel. Siya mahimo gayod nga iyang asawa; dili niya siya isalikway sa tanan niyang mga adlaw.
20 “But if what the man said is true, and there is nothing to prove that she was a virgin when he married her,
Apan kung matuod kining mga butanga, nga ang ilhanan sa pagkaulay wala makaplagi sa babaye,
21 they must take that young woman to the door of her father’s house. Then the men of that city must execute her by throwing stones at her. They must do that because she has done something in Israel that is very disgraceful, by having sex with some man [while she was still living] in her father’s house. By executing her like that, you will get rid of this evil practice among you.
unya kinahanglan pagawason nila ang babaye sa pultahan sa balay sa iyang amahan, ug ipabato siya sa mga tawo nga anaa sa iyang siyudad hangtod mamatay, tungod kay nakabuhat siya ug makauulaw nga binuhatan sa Israel, sa pakighilawas sulod sa balay sa iyang amahan; ug wagtangon mo ang kadaotan taliwala kaninyo.
22 “If a man is caught while he is having sex with another man’s wife, both of them must be executed. By doing that, you will get rid of this evil practice in Israel.
Kung nakaplagan ang lalaki nga nakigdulog sa usa ka babaye nga minyo na sa laing lalaki, nan mangamatay silang duha, ang lalaki nga nakigdulong sa babaye ug ang babaye mismo; ug wagtangon mo ang kadaotan taliwala kaninyo.
23 “Suppose in some town a man sees a young woman who is engaged/promised to be married to another man, and he is caught having sex with [EUP] her.
Kung adunay usa ka babayeng ulay nga kaslonon sa usa ka lalaki, ug makaplagan siya sa laing lalaki sulod sa siyudad ug nakigdulog kaniya,
24 You must take both of them to the (gate of/central meeting place in) that town. There you must execute them both by throwing stones at them. You must execute the young woman because she did not shout for help even though she was in the town. And the man must be executed because he had sex [EUP] with someone who was already engaged/promised to be married. By doing that, you will get rid of this evil practice among you.
dad-on silang duha ngadto sa ganghaan sa siyudad, ug batoon sila hangtod nga mamatay. Batoon gayod ninyo ang maong babaye tungod kay wala man siya misinggit bisan kung anaa siya sa siyudad. Batoon usab ninyo ang lalaki tungod kay gipakaulawan man niya ang asawa sa iyang isigka-tawo; ug wagtangon mo ang kadaotan taliwala kaninyo.
25 “But suppose out in the open countryside a man meets a young woman who is engaged/promised to be married, and he rapes her. If that happens, only that man must be executed.
Apan kung makaplagan sa usa ka lalaki ang babayeng kaslonon nga anaa sa uma, ug kung pugson niya siya ug makigdulog kaniya, nan ang lalaki lamang nga nakigdulog kaniya ang patyon.
26 You must not punish the young woman, because she did not do anything for which she deserves to be executed. This case is like when one man attacks another man [in the countryside] and murders him,
Apan sa babaye wala kay buhaton; tungod kay walay sayop ang babaye nga angay sa kamatayon. Kay kini nga panghitabo sama sa usa ka tawo nga midagmal sa iyang silingan ug mipatay kaniya.
27 because the man who raped her saw her when she was in the open countryside, and even though she called out for help, there was no one there who could rescue her.
Kay nakaplagan man niya siya sa uma; misinggit ang babayeng kaslonon, apan walay bisan usa nga makaluwas kaniya.
28 “If a man rapes a young woman who is not engaged/promised to be married, if someone sees him while he is doing that,
Kung ang usa ka lalaki makakaplag ug babayeng ulay nga dili pa kaslonon, ug kung kuhaon niya siya ug makigdulog kaniya, ug kung masayran man sila,
29 that man must pay 50 pieces of silver to the young woman’s father, and he must marry her, because he forced her to have sex with him. He is not allowed to divorce her for the rest of his life.
nan ang lalaki nga nakigdulog sa babaye kinahanglan mohatag ug 50 ka salapi nga plata ngadto sa amahan sa babaye, ug maasawa na niya siya, tungod kay gipakaulawan na niya ang babaye. Dili niya siya isalikway sa tanan niyang mga adlaw.
30 “man must not disgrace his father by having sex with any of his father’s wives.”
Ang usa ka tawo dili gayod mokuha sa asawa sa iyang amahan; dili gayod niya kuhaon ang katungod sa kaminyoon gikan sa iyang amahan.
