Amos 5
1 You people [MTY] of Israel, listen to this funeral song that I will sing about you:
Paminawa kining pulong nga akong ipasibaw ingon nga pagbangotan diha kaninyo, balay sa Israel.
2 “You are like [MET] a young woman, but in spite of that, you will certainly be struck down and you will never get up again! You will lie on the ground, abandoned, and there will be no one to help you stand up.”
Napukan ang babayeng ulay nga Israel; dili na siya makatindog; gisalikway siya sa iyang yuta; walay bisan usa nga mopatindog kaniya.
3 This is what Yahweh the Lord says to the people [MTY] of Israel: [“When your enemies attack you, ] and when 1,000 [of your soldiers] will go [to a battle], there will be only 100 who will survive. When 100 soldiers march out [from a city to fight], there will be only ten who will remain alive.”
Kay mao kini ang gisulti sa Ginoo nga si Yahweh: “Ang liboan nga migula sa siyudad mabinlan na lamang ug gatosan, ug kadtong migula uban sa gatosan mabinlan na lamang ug napulo ka sakop sa balay sa Israel.”
4 Yahweh continues to say to the people [MTY] of Israel: “You Israeli people, return to me! If you do that, you will continue to remain alive.
Kay mao kini ang gisulti ni Yahweh ngadto sa balay sa Israel: “Pangitaa ako ug pagkinabuhi!
5 Do not go to Bethel to seek [my help]; do not go to Gilgal [to worship]; do not [even] go to Beersheba, because [your enemies] will drag away [the people of] Gilgal to other countries, and Bethel will be completely destroyed.”
Ayaw pangitaa ang Betel; ni mosulod sa Gilgal; ayaw pag-adto sa Berseba. Kay bihagon gayod ang Gilgal, ug mahimong kawang ang Betel.
6 So, come to Yahweh; if you do that, you will remain alive. If you do not do that, Yahweh will descend on you descendants [MTY] of Joseph like [SIM] a fire; that fire will burn everything in Bethel, and (nothing/no one) will be able to save that town.
Pangitaa si Yahweh ug pagkinabuhi, o iyang gun-obon pinaagi sa kalayo ang balay ni Jose. Pagalamuyon kini, ug walay bisan usa nga makapahunong niini sa Betel.
7 You people distort what is fair/right and cause [people to think that] it is something that is very bitter; you treat good things as though they are evil.
Kadtong katawhan nga nagtuis sa hustisya ngadto sa pait nga butang ug ilabay ang matarong ngadto sa yuta!”
8 [Do you know who] created all the groups of stars and put them in their places? [Each morning] he causes the darkness to become the dawn, and [each evening] he causes the daylight to become darkness. He scoops up water from the oceans [to become clouds], and then he dumps the water [from the clouds] onto the earth. The one who does those things is named Yahweh.
Gibuhat sa Dios ang Pleiades ug ang Orion; gihimo niya nga kangitngit nga kabuntagon; gihimo niyang ngitngit ang adlaw pinaagi sa kagabhion ug gitawag ang katubigan sa dagat; gibobo niya kini ibabaw sa kalibotan. Si Yahweh ang iyang ngalan!
9 He causes strong [soldiers] to be killed, and causes the (high walls around/fortresses of) cities to be torn down.
Nagdala siya ug kalit nga kalaglagan sa mga kusgan aron nga moabot ang kalaglagan sa mga salipdanan.
10 [He is the one who will punish you] because you hate those who challenge anyone who tries to make unjust decisions, and you hate those who tell the truth in your courts.
Gidumtan nila ang si bisan kinsa sa ganghaan sa siyudad, ug ilang gisalikway ang si bisan kinsa nga nagsulti sa kamatuoran.
11 You oppress poor people and force them to pay big taxes. You have built big stone mansions [for yourselves], but you will not be able to live in them. You have planted vineyards, but there will not be any [grapes for you to harvest to make] wine.
Tungod kay inyong gilupigan ang kabos ug gikuha ang mga bahin sa trigo gikan kaniya —bisan tuod ug nagbuhat kamo ug mga balay sa gitiltil nga bato, dili kamo makapuyo niini. Aduna kay maanindot nga parasan, apan dili kamo makainom ug bino niini.
12 I know all of your sins and the terrible crimes that you have committed. You oppress righteous/honest people, and you accept bribes. You do not allow judges to treat poor people justly.
Kay nasayod ako nga daghan ang inyong kalapasan ug unsa kadako ang inyong mga sala—kamo nga nagsakit sa matarong, nagkuha ug mga suhol ug gisalikway ninyo ang mga timawa sa ganghaan sa siyudad.
13 This is a time when [many people do] evil things, so people who have good sense say nothing [when they hear about such things being done].
Busa kinsa kadtong maampingon nga tawo nagpakahilom niana nga panahon, kay daotan kining panahona.
14 In order to remain alive, you must stop doing what is wrong, and start doing what is right. If you do that, the Commander of the armies of angels will be with you like you claim [that he always is].
Pangitaa ang maayo ug dili ang daotan, aron mabuhi kamo. Busa Yahweh, ang Dios nga makagagahom, mag-uban kaninyo, samtang magsulti ka nga siya mao.
15 Love what is good, and hate what is evil! Try to cause [judges] in your courts to make decisions that are right/fair! If you do those things, perhaps the Commander of the armies of angels will act mercifully toward [you descendants of] Joseph who are still alive.
Dumti ang daotan, higugmaa ang maayo, ipatuman ang hustisya sa ganghaan sa siyudad. Tingali si Yahweh, ang Dios nga makagagahom, magmaluluy-on ngadto sa nahibilin nga kaliwat ni Jose.
16 “Because I, Yahweh, [will punish you for your sins], this is what I have solemnly declared: People will be wailing loudly in every street, and people will be very sorrowful in every plaza. Farmers will be summoned to [come and] weep, along with the other official mourners who will wail [for those who have died].
Busa, mao kini ang gisulti ni Yahweh, ang Dios nga makagagahom, ang Ginoo, “Adunay pagminatay anaa sa plasa, ug magasulti sila sa tanang kadalanan, 'Pagkaalaot! Pagkaalaot! Gitawag nila ang mga mag-uuma nga magbangotan ug ang mga nagbangotan nga magminatay.
17 People will be wailing in your vineyards, because I will punish you [IDM] severely. [That will surely happen because] I, Yahweh, have said it!”
Diha sa mga parasan adunay pagminatay, kay moagi ako sa inyong taliwala,” nagsulti si Yahweh.
18 Terrible things will happen to you who desire that it will soon be the day when Yahweh [will punish your enemies], because that will be a day of darkness, not of light.
Alaot kamong nangandoy sa adlaw ni Yahweh! Nganong nangandoy man kamo sa adlaw ni Yahweh? Mangitngit kini ug walay kahayag,
19 [At that time, ] when you try to run from a lion, you will face a bear. When you run into your house [to be safe], and you put your hand on a wall, it will be bitten by a snake.
sama sa tawo nga nag-ikyas gikan sa lion ug nakasugat siya sa uso, o moadto siya sa balay ug gibutang niya ang iyang kamot sa paril ug mipaak kaniya ang bitin.
20 That day, [when he punishes people], will certainly be [RHQ] a very dark day [MET], without even a little bit of light.
Mahimo bang kangitngit ang adlaw ni Yahweh ug dili kahayag? ngi-ob ug walay kahayag?
21 [Yahweh says], “I hate your religious celebrations and the times when you gather to worship me; I detest them [DOU].
“Gidumtan ko, gisalikway ko ang iyong mga Pista, wala ako mahimuot sa inyong maligdong nga mga panagtigom.
22 Even if you bring me offerings that will be completely burned [on the altar] and offerings of grain, I will no longer accept them. Even if you bring me offerings to renew/maintain fellowship with me, I will not pay any attention to them.
Bisan tuod naghalad kamo kanako ug mga halad sinunog ug mga halad nga trigo, dili ko kini dawaton, ni motan-aw sa halad sa pakigdait sa inyong ginatambok nga mga mananap.
23 So, stop singing noisy/loud songs! I will not listen when you play harps.
Ipalayo gikan kanako ang masaba ninyong panag-awit; dili ako maminaw sa tugtog sa inyong mga alpa.
24 Instead, your continually acting justly/fairly and righteously should be [never stop, ] like [SIM] [the water in] a river that never stops flowing.
Hinunoa, tugoti ang hustisya nga modagayday sama sa tubig, ug ang pagkamatarong magpadayon sama sa pagdagayday sa kasapaan.
25 You Israeli people [MTY], your [ancestors] wandered through the desert for 40 years; and during that time, they never brought any sacrifices and offerings to me!
Gidad-an ba ninyo ako ug mga sakripisyo ug mga halad didto sa kamingawan sulod sa 40 ka tuig, balay sa Israel?
26 But they carried the two idols that they had made— the idols of Succoth, the god [that they considered to be] their king, and Kaiwan, [the image of the] star [that they worshiped].
Gituboy ninyo si Sikut ingon nga inyong hari, ug si Kaiwan, ang inyong dios sa bituon—ang diosdios nga inyong gibuhat alang sa inyong mga kaugalingon.
27 Therefore, now I will force you to go to [a country that is] far beyond Damascus! [That will surely happen because] I, the Commander of the armies of angels, have said it!”
Busa ipabihag ko kamo halayo pa sa Damascu,” nagsulti si Yahweh, nga ang ngalan mao ang Dios nga makagagahom.
