Acts 18
1 After that, Paul left Athens [city] and went to Corinth [city].
Rồi đó, Phao-lô đi khỏi thành A-thên, mà tới thành Cô-rinh-tô.
2 There he met a Jew whose name was Aquila, who grew up in Pontus [province]. Aquila and his wife Priscilla had recently come from [Rome, in] Italy. [They had previously left Rome] because Claudius, [the Roman Emperor], had ordered that all the Jews must leave Rome. Paul later went to see Aquila and Priscilla.
Tại đó, người gặp một người Giu-đa, tên là A-qui-la, quê ở xứ Bông, mới từ nước Y-ta-li đến đây với vợ mình là Bê-rít-sin, bởi vì vua Cơ-lốt có chỉ truyền mọi người Giu-đa phải lánh khỏi thành Rô-ma; Phao-lô bèn hiệp với hai người.
3 Those two made tents [to earn] ([money/a living]). Paul also made tents, so he stayed with them, and they all worked together.
Vì đồng nghề, nên Phao-lô ở nhà hai người mà làm việc chung nhau; vả, nghề các người đó là may trại.
4 Every Sabbath, Paul [went] to the Jewish meeting place, where he spoke forcefully to both Jews and non-Jews. He repeatedly tried to persuade them [that Jesus is the Messiah].
Hễ đến ngày Sa-bát, thì Phao-lô giảng luận trong nhà hội, khuyên dỗ người Giu-đa và người Gờ-réc.
5 Then Silas and Timothy arrived there from Macedonia province. After they arrived, Paul [did not make tents any more. He] used all his time preaching [the message about Jesus in the Jewish meeting place]. He continued to tell the Jews [that] the Messiah they had been waiting for was Jesus.
Khi Si-la và Ti-mô-thê từ xứ Ma-xê-đoan đến, thì Phao-lô hết lòng chuyên lo về sự giảng dạy, làm chứng với người Giu-đa rằng Đức Chúa Jêsus là Đấng Christ.
6 But the Jews began to oppose Paul and to say evil things about him. So he shook [the dust from] his clothes [to show them that they were displeasing God. Then] he said to them, “If God punishes you, it will be your [SYN] own fault [MTY], not mine! From now on I will go [and preach] to non-Jewish people!”
Nhưng, vì chúng chống cự và khinh dể người, nên người giũ áo mình mà nói rằng: Ước gì máu các ngươi đổ lại trên đầu các ngươi! Còn ta thì tinh sạch; từ đây, ta sẽ đi đến cùng người ngoại.
7 So Paul left [the Jewish meeting place] and went into a house that was next to it, [and preached there]. Titius Justus, the owner of the house, was a non-Jewish man who had accepted what the Jews believe.
Phao-lô ra khỏi đó, vào nhà một người tên là Ti-ti-u Giút-tu, là kẻ kính sợ Đức Chúa Trời, nhà người giáp với nhà hội.
8 [After that], the ruler of the Jewish meeting place, [whose name was] Crispus, and all of his family [MTY] believed in the Lord [Jesus]. Many other people in Corinth who listened [to Paul] also believed [in Jesus]. Then they were baptized. [But there were people who still opposed Paul and his preaching].
Bấy giờ Cơ-rít-bu, chủ nhà hội, với cả nhà mình đều tin Chúa; lại có nhiều người Cô-rinh-tô từng nghe Phao-lô giảng, cũng tin và chịu phép báp-tem.
9 One night Paul had a vision in which the Lord [Jesus] said to him, “Do not be afraid [of those who oppose you]. Instead, you should continue speaking [to people about me]. Do not stop,
Ban đêm, Chúa phán cùng Phao-lô trong sự hiện thấy rằng: Đừng sợ chi; song hãy nói và chớ làm thinh;
10 because I [will help] you, and no one will be able to harm you [(sg) here. Keep telling people about me], because there are many in this city who will [believe in] me.”
ta ở cùng ngươi, chẳng ai tra tay trên ngươi đặng làm hại đâu; vì ta có nhiều người trong thành nầy.
11 So Paul stayed in Corinth for a year and a half, teaching people the message from God [about Jesus].
Phao-lô ở lại đó một năm sáu tháng, dạy đạo Đức Chúa Trời trong đám họ.
12 When Gallio was the [Roman] governor of Achaia [province], the Jewish [leaders] [SYN] there got together and seized Paul. They took him before Gallio [and accused him],
Lúc Ga-li-ôn đang làm quan trấn thủ xứ A-chai, người Giu-đa đồng lòng nổi lên nghịch cùng Phao-lô và kéo người đến tòa án,
13 saying, “This man is teaching people [a false religion, leading them] to worship God in ways that are contrary to our [Jewish] laws.”
mà nói rằng: Người nầy xui dân thờ Đức Chúa Trời một cách trái luật pháp.
14 When Paul was about to speak [MTY] [to defend himself], Gallio said to the Jews, “If this man had acted deceitfully or disobeyed [any of our Roman] laws, I would listen [patiently] to what you Jews [want to tell me].
Phao-lô vừa toan mở miệng trả lời, thì Ga-li-ôn nói cùng dân Giu-đa rằng: Hỡi người Giu-đa, giá như về nỗi trái phép hay tội lỗi gì, thì theo lẽ phải, ta nên nhịn nhục nghe các ngươi.
15 However, you are merely arguing about words and names and your own [Jewish] laws, so you yourselves need to resolve this. I refuse to judge these things!”
Song nếu biện luận về đạo lý, danh hiệu, hay là luật pháp riêng của các ngươi, thì hãy tự xử lấy; ta chẳng khứng xử đoán những việc đó đâu.
16 After Gallio [had said that], he [commanded some soldiers/guards] that [they] expel those [Jewish leaders] from the courtroom.
Người bèn đuổi chúng ra khỏi tòa án.
17 Then [the mob outside] grabbed the leader of the Jewish meeting place, Sosthenes [because they considered that he was responsible for those accusations against Paul]. They beat him, right there in front of the courthouse. But Gallio did nothing about it.
Bấy giờ, chúng bắt Sốt-then, chủ nhà hội, đánh đòn trước tòa án, nhưng Ga-li-ôn chẳng lo đến việc đó.
18 Paul stayed on with the believers in Corinth for (many days/some time). Then he left the believers there, and went with Priscilla and [her husband] Aquila. They went down to Cenchrea, [a port city]. There Paul had his head shaved {[someone] shave his head} in order to partially complete a vow that he had taken. Then they got on a ship and sailed for Syria [province].
Phao-lô ở lại thành Cô-rinh-tô ít lâu nữa, rồi từ giã anh em, xuống thuyền đi với Bê-rít-sin và A-qui-la qua xứ Sy-ri, sau khi đã chịu cạo đầu tại thành Sen-cơ-rê, vì người có lời thề nguyện.
19 They arrived at Ephesus [city], and Priscilla and Aquila stayed there. [Before Paul left Ephesus], he entered the Jewish meeting place and lectured to the Jews.
Kế đó, ba người tới thành Ê-phê-sô, Phao-lô để đồng bạn mình lại đó. Còn người, thì vào nhà hội, nói chuyện với những người Giu-đa;
20 They asked him to stay longer, but he refused.
song khi chúng xin ở lại lâu hơn nữa, thì người chẳng khứng.
21 But, as he left, he told them, “I will come back, if God wills/desires [me to do that].” Then, [because he wanted to be in Jerusalem to finish completing his vow], he got on [a ship that] sailed from Ephesus.
Người từ giã các người đó mà rằng: Ví Đức Chúa Trời khứng, thì chuyến khác ta sẽ đến nơi các ngươi; rồi người từ thành Ê-phê-sô mà đi.
22 When the ship arrived at Caesarea, Paul [got off. He] went up [to Jerusalem] and greeted the believers there. Then he went back down to Antioch [city in Syria province].
Khi đổ bộ tại thành Sê-sa-rê rồi, người đi lên thành Giê-ru-sa-lem, chào mừng Hội thánh, đoạn lại xuống thành An-ti-ốt.
23 Paul spent some time [with the believers] there. Then he left Antioch and traveled to several towns [that he had visited previously] in Galatia and Phrygia [provinces]. He taught all of the believers more [of the message from God about Jesus].
Người ở đó ít lâu, rồi lại đi, trải lần lần khắp trong xứ Ga-la-ti và xứ Phi-ri-gi, làm cho hết thảy môn đồ đều vững lòng.
24 [While Paul was traveling in Galatia and Phrygia], a Jewish man whose name was Apollos came to Ephesus. He was a native of Alexandria [city]. He [spoke eloquently] and he knew the Scriptures thoroughly.
Bấy giờ có một người Giu-đa tên là A-bô-lô, quê tại thành A-léc-xan-tri, là tay khéo nói và hiểu Kinh Thánh, đến thành Ê-phê-sô.
25 [Other believers] had taught him [some things] about how the Lord [Jesus desires that people] should conduct themselves, and he taught those things very enthusiastically [to people. He had heard about] some of the things that Jesus did and said, and he taught those facts accurately [to people. However, he was teaching incompletely about Jesus, because] he knew only what John [the Baptizer had taught people whom he] baptized.
Người đã học đạo Chúa; nên lấy lòng rất sốt sắng mà giảng và dạy kĩ càng những điều về Đức Chúa Jêsus, dẫu người chỉ biết phép báp-tem của Giăng mà thôi.
26 Apollos went to the Jewish meeting place, and he told the people there very confidently the things that he had learned. When Priscilla and Aquila heard what Apollos taught, they invited him [to their home]. There they explained more accurately to him the way [that] God [gives people eternal life].
Vậy, người khởi sự giảng cách dạn-dĩ trong nhà hội. Bê-rít-sin và A-qui-la nghe giảng, bèn đem người về với mình, giải bày đạo Đức Chúa Trời cho càng kĩ lưỡng hơn nữa.
27 When Apollos decided that he would like to go to Achaia [province], the believers in Ephesus told him that it would be good for him to do that. So they wrote a letter to the believers [in Achaia saying that they] should welcome Apollos. [So Apollos got on a ship to go to Corinth]. After he arrived, he greatly helped those whom [God] had kindly enabled to believe [in Jesus].
Người toan sang xứ A-chai, thì anh em giục lòng cho và viết thơ gởi dặn môn đồ phải tiếp đãi người tử tế. Khi tới rồi, người được nhờ ơn Đức Chúa Trời mà bổ ích cho kẻ đã tin theo.
28 Apollos was vigorously arguing publicly with [the leaders of] the Jews while many other people listened. [By quoting] from the Scriptures, he proved to people that Jesus was the Messiah.
Vì người hết sức bẻ bác người Giu-đa giữa thiên hạ, lấy Kinh Thánh mà bày tỏ rằng Đức Chúa Jêsus là Đấng Christ.
