Acts 15
1 [Then] some [Jewish] believers went down from Judea [province] to Antioch. They started teaching the [non-Jewish] believers [there, and said], “[You] ([must] be circumcised/must have God’s mark put on you) [to indicate you belong to God], as Moses [commanded] in the laws that [he received from God]. If you do not do that, you will not be saved {[God] will not save you}.”
യെഹൂദ്യയിൽനിന്നു ചിലർ വന്നു: നിങ്ങൾ മോശെ കല്പിച്ച ആചാരം അനുസരിച്ചു പരിച്ഛേദന ഏൽക്കാഞ്ഞാൽ രക്ഷ പ്രാപിപ്പാൻ കഴികയില്ല എന്നു സഹോദരന്മാരെ ഉപദേശിച്ചു.
2 Paul and Barnabas strongly disagreed with those Jews and started arguing [with them. So the believers at Antioch] appointed Paul and Barnabas and some of the other believers to go to Jerusalem, in order that they would/could discuss this matter with the apostles and [other spiritual] leaders.
പൗലൊസിന്നും ബർന്നബാസിന്നും അവരോടു അല്പമല്ലാത്ത വാദവും തർക്കവും ഉണ്ടായിട്ടു പൗലൊസും ബർന്നബാസും അവരിൽ മറ്റു ചിലരും ഈ തർക്കസംഗതിയെപ്പറ്റി യെരൂശലേമിൽ അപ്പൊസ്തലന്മാരുടെയും മൂപ്പന്മാരുടെയും അടുക്കൽ പോകേണം എന്നു നിശ്ചയിച്ചു.
3 After Paul, Barnabas, and the others were given things for their trip by the congregation [at Antioch] {After the congregation [at Antioch] gave Paul, Barnabas, and the others things for their trip}, they traveled through Phoenicia and Samaria [provinces. When they stopped at different places in those provinces], they reported [to the believers] that [many] non-Jews [in Antioch] had become believers. As a result, all the believers [in those places] rejoiced greatly.
സഭ അവരെ യാത്ര അയച്ചിട്ടു അവർ ഫൊയ്നീക്ക്യയിലും ശമര്യയിലും കൂടി കടന്നു ജാതികളുടെ മാനസാന്തരവിവരം അറിയിച്ചു സഹോദരന്മാർക്കു മഹാസന്തോഷം വരുത്തി.
4 And when Paul, Barnabas, and the others arrived in Jerusalem, they were welcomed by the apostles, the [other] elders, and the [other members of the] congregation [there] {the apostles, the [other] elders, and the [other members of the] congregation [there] welcomed them}. Then Paul and Barnabas reported the things that God had enabled them to do [among non-Jewish people].
അവർ യെരൂശലേമിൽ എത്തിയാറെ സഭയും അപ്പൊസ്തലന്മാരും മൂപ്പന്മാരും അവരെ കൈക്കൊണ്ടു; ദൈവം തങ്ങളോടുകൂടെ ഇരുന്നു ചെയ്തതൊക്കയും അവർ അറിയിച്ചു.
5 But some of the [Jewish] believers who belonged to the Pharisee sect stood up [among the other believers and] said to them, “The non-Jews [who have believed in Jesus] must be circumcised, and they must be told to obey the laws [that God gave to] Moses.”
എന്നാൽ പരീശപക്ഷത്തിൽനിന്നു വിശ്വസിച്ചവർ ചിലർ എഴുന്നേറ്റു അവരെ പരിച്ഛേദന കഴിപ്പിക്കയും മോശെയുടെ ന്യായപ്രമാണം ആചരിപ്പാൻ കല്പിക്കയും വേണം എന്നു പറഞ്ഞു.
6 Then the apostles and [the other] elders met together in order to talk about this matter.
ഈ സംഗതിയെക്കുറിച്ചു വിചാരിപ്പാൻ അപ്പൊസ്തലന്മാരും മൂപ്പന്മാരും വന്നു കൂടി.
7 After they had discussed it for a long time, Peter stood up and spoke to them. He said, “Fellow believers, you [all] know that a long time ago God chose me from among you [other apostles, in order that] the non-Jewish people might [also] hear me [SYN] tell [them] the good message [about the Lord Jesus], so that they could hear [it] and believe [in him. So Paul and Barnabas are not the first ones to tell non-Jews about Jesus].
വളരെ തർക്കം ഉണ്ടായശേഷം പത്രൊസ് എഴുന്നേറ്റു അവരോടു പറഞ്ഞതു: സഹോദരന്മാരേ, കുറെ നാൾ മുമ്പെ ദൈവം നിങ്ങളിൽ വെച്ചു ഞാൻ മുഖാന്തരം ജാതികൾ സുവിശേഷവചനം കേട്ടു വിശ്വസിക്കേണം എന്നു നിശ്ചയിച്ചതു നിങ്ങൾ അറിയുന്നുവല്ലോ.
8 God knows [and judges] people according to what they think, [not according to who their ancestors were]. By sending the Holy Spirit to [the non-Jews], just like [he had] also done for us [(inc)] Jews, he showed [me and others] that he had accepted them [also to be his people].
ഹൃദയങ്ങളെ അറിയുന്ന ദൈവം നമുക്കു തന്നതുപോലെ അവർക്കും പരിശുദ്ധാത്മാവിനെ കൊടുത്തുകൊണ്ടു സാക്ഷിനിന്നു വിശ്വാസത്താൽ
9 [God] saved us [Jews] and those [non-Jews] similarly, making them clean spiritually simply as a result of their believing [in the Lord Jesus. That was exactly how he has forgiven us].
അവരുടെ ഹൃദയങ്ങളെ ശുദ്ധീകരിച്ചതിനാൽ നമുക്കും അവർക്കും തമ്മിൽ ഒരു വ്യത്യാസവും വെച്ചിട്ടില്ല.
10 [You are wanting to force the non-Jewish believers to obey our Jewish rituals and laws]—laws that God has shown that he does not require them to obey [MET]. [Your doing that is like] putting a heavy burden on them! So then, (stop making God angry by doing that!/why are you making God angry by doing that?) [RHQ] Our ancestors and we [(inc) Jews] have never been able to bear [the burden of obeying those laws]!
ആകയാൽ നമ്മുടെ പിതാക്കന്മാർക്കും നമുക്കും ചുമപ്പാൻ കിഴിഞ്ഞിട്ടില്ലത്ത നുകം ശിഷ്യന്മാരുടെ കഴുത്തിൽ വെപ്പാൻ നിങ്ങൾ ഇപ്പോൾ ദൈവത്തെ പരീക്ഷിക്കുന്നതു എന്തു?
11 But we [(inc) know that it is not because] we [(inc) try to obey those laws that God saves us(inc) Jews. On the contrary], we [(inc)] know that it is because of what the Lord Jesus did for us [(inc)] that we did not deserve that we [(inc)] are saved {that [God] saves us} [from the guilt of our sins. God saves non-Jews who believe in the Lord Jesus] exactly like [he saves] us Jews.”
കർത്താവായ യേശുവിന്റെ കൃപയാൽ രക്ഷപ്രാപിക്കും എന്നു നാം വിശ്വസിക്കുന്നതുപോലെ അവരും വിശ്വസിക്കുന്നു.
12 All the people [there] became silent [after Peter had spoken]. Then they [all] listened to Barnabas and Paul, [as the two of] them told about the many great miracles that God had enabled them to do among the non-Jewish people, [miracles that showed that God had accepted the non-Jews].
ജനസമൂഹം എല്ലാം മിണ്ടാതെ ബർന്നബാസും പൗലൊസും ദൈവം തങ്ങളെക്കൊണ്ടു ജാതികളുടെ ഇടയിൽ ചെയ്യിച്ച അടയാളങ്ങളും അത്ഭുതങ്ങളും എല്ലാം വിവരിക്കുന്നതു കേട്ടുകൊണ്ടിരുന്നു.
13 When Barnabas and Paul had finished speaking, James, [the leader of the group of believers there in Jerusalem], spoke to all of them. [He said], “Fellow believers, listen to me.
അവർ പറഞ്ഞു നിറുത്തിയശേഷം യാക്കോബ് ഉത്തരം പറഞ്ഞതു:
14 Simon [Peter] has told you how God previously blessed the non-Jews. God did that by choosing from among them a people who would belong to him [MTY].
സഹോദരന്മാരേ, എന്റെ വാക്കു കേട്ടു കൊൾവിൻ; ദൈവം തന്റെ നാമത്തിന്നായി ജാതികളിൽനിന്നു ഒരു ജനത്തെ എടുത്തുകൊൾവാൻ ആദ്യമായിട്ടു കടാക്ഷിച്ചതു ശിമോൻ വിവരിച്ചുവല്ലോ.
15 [These] words that [God spoke], words that were written by [one of] the prophets {that one of the prophets wrote} [long ago], agree with that:
ഇതിനോടു പ്രവാചകന്മാരുടെ വാക്യങ്ങളും ഒക്കുന്നു:
16 Later on I will return and I will re-establish the kingdom [MET] that David [ruled] and that has been {that [people] have} destroyed. My [doing that will be like] rebuilding [a house] that has been {that [people] have} torn down.
“അനന്തരം ഞാൻ ദാവീദിന്റെ വീണുപോയ കൂടാരത്തെ വീണ്ടും പണിയും; അതിന്റെ ശൂന്യശിഷ്ടങ്ങളെ വീണ്ടും പണിതു അതിനെ നിവിർത്തും;
17 I will do that in order that all other people might seek [me], the Lord [God. I will do that in order that] all the non-Jews whom I have called [to belong] to me [MTY] might seek me. [You can be certain that this will happen because I] the Lord [God], who will do those things, have spoken [these words].
മനുഷ്യരിൽ ശേഷിച്ചവരും എന്റെ നാമം വിളിച്ചിരിക്കുന്ന സകലജാതികളും കർത്താവിനെ അന്വേഷിക്കും എന്നു
ഇതു പൂർവ്വകാലം മുതൽ അറിയിക്കുന്ന കർത്താവു അരുളിച്ചെയ്യുന്നു” എന്നു എഴുതിയിരിക്കുന്നുവല്ലോ. (aiōn g165)
19 [James continued by saying], “Therefore I have decided [that we(inc)] should stop bothering the non-Jewish people who are turning [away from their sins and turning] to God. [That is, we should stop demanding that they obey] all [our laws] and rituals.
ആകയാൽ ജാതികളിൽനിന്നു ദൈവത്തിങ്കലേക്കു തിരിയുന്നവരെ നാം അസഹ്യപ്പെടുത്താതെ
20 Instead, we should write [a letter] to them [requiring only four things: They should] not eat [meat/food that people] have offered to idols, they should not have sex with someone to whom they are not married, they should not [eat meat from animals that have been killed by] being strangled {[people have strangled]}, and [they should not eat] the blood [of animals].
അവർ വിഗ്രഹമാലിന്യങ്ങൾ, പരസംഗം, ശ്വാസംമുട്ടിച്ചത്തതു, രക്തം എന്നിവ വർജ്ജിച്ചിരിപ്പാൻ നാം അവർക്കു എഴുതേണം എന്നു ഞാൻ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു.
21 In many cities, for a very long time people have been proclaiming [the laws that] Moses [wrote] [MTY], [laws prohibiting those things]. And every (Sabbath/Jewish day of rest) [those laws] are read {someone reads [those laws]} in the Jewish meeting places. [So if the non-Jews want to know more about those laws, they can find out in our meeting houses].”
മോശെയുടെ ന്യായപ്രമാണം ശബ്ബത്തുതോറും പള്ളികളിൽ വായിച്ചുവരുന്നതിനാൽ പൂർവ്വകാലംമുതൽ പട്ടണം തോറും അതു പ്രസംഗിക്കുന്നവർ ഉണ്ടല്ലോ.
22 The apostles and the [other] elders, along with all the [other] members of the congregation, accepted [what James had said]. Then they decided that they should choose men from among themselves and that they should send them, along with Paul and Barnabas, to Antioch, to [let the believers there know what the leaders] at Jerusalem had decided. So they chose Judas, who was also called Barsabbas, and Silas, who were leaders among the believers [at Jerusalem].
അപ്പോൾ തങ്ങളിൽ ചില പുരുഷന്മാരെ തിരഞ്ഞെടുത്തു പൗലൊസിനോടും ബർന്നബാസിനോടും കൂടെ അന്ത്യൊക്ക്യയിലേക്കു അയക്കേണം എന്നു അപ്പൊസ്തലന്മാരും മൂപ്പന്മാരും സർവ്വസഭയും നിർണ്ണയിച്ചു, സഹോദരന്മാരിൽ പ്രമാണപ്പെട്ട പുരുഷന്മാരായ ബർശബാസ് എന്ന യൂദയെയും ശീലാസിനെയും നിയോഗിച്ചു.
23 Then they wrote the following letter [that they asked Judas and Silas to take to the believers at Antioch]: “[We(exc)] apostles and [other] leaders who are your fellow believers [send our greetings to you as we write this to you] non-Jewish believers [who live] in Antioch and [other places in] Syria and Cilicia [provinces].
അവരുടെ കൈവശം എഴുതി അയച്ചതെന്തെന്നാൽ: അപ്പൊസ്തലന്മാരും മൂപ്പന്മാരായ സഹോദരന്മാരും അന്ത്യൊക്ക്യയിലും സൂറിയയിലും കിലിക്ക്യയിലും ജാതികളിൽ നിന്നു ചേർന്ന സഹോദരന്മാർക്കു വന്ദനം.
24 People have told us that some men from among us went [to you], although we had not told [them to do that]. They troubled/distressed you [SYN] [by telling you things] that confused your thinking.
ഞങ്ങൾ കല്പന കൊടുക്കാതെ ചിലർ ഞങ്ങളുടെ ഇടയിൽനിന്നു പുറപ്പെട്ടു നിങ്ങളെ വാക്കുകളാൽ ഭ്രമിപ്പിച്ചു നിങ്ങളുടെ ഹൃദയങ്ങളെ കലക്കിക്കളഞ്ഞു എന്നു കേൾക്കകൊണ്ടു
25 So [while we(exc) met together here], we decided to choose some men and ask them to go to you, along with Barnabas and Paul, whom we [(exc)] love very much.
ഞങ്ങൾ ചില പുരുഷന്മാരെ തിരഞ്ഞെടുത്തു നമ്മുടെ കർത്താവായ യേശുക്രിസ്തുവിന്റെ നാമത്തിന്നു വേണ്ടി പ്രാണത്യാഗം ചെയ്തവരായ നമ്മുടെ
26 Those two have put their lives in danger because of their [serving] our Lord [MTY] Jesus Christ.
പ്രിയ ബർന്നബാസോടും പൗലൊസോടും കൂടെ നിങ്ങളുടെ അടുക്കൽ അയക്കേണം എന്നു ഞങ്ങൾ ഒരുമനപ്പെട്ടു നിശ്ചയിച്ചു.
27 We [(exc) have also chosen] Judas and Silas to go to you. They will tell you the same things [that we are writing].
ആകയാൽ ഞങ്ങൾ യൂദയെയും ശീലാസിനെയും അയച്ചിരിക്കുന്നു; അവർ വാമൊഴിയായും ഇതുതന്നേ അറിയിക്കും.
28 The Holy Spirit and [also] we decided that you should not be required {that we should not require you} to obey a lot of burdensome [Jewish] laws. Instead, [we] only [require you to obey] the following instructions,
വിഗ്രഹാർപ്പിതം, രക്തം, ശ്വാസംമുട്ടിച്ചത്തതു, പരസംഗം എന്നിവ വർജ്ജിക്കുന്നതു ആവശ്യം എന്നല്ലാതെ അധികമായ ഭാരം ഒന്നും നിങ്ങളുടെ മേൽ ചുമത്തരുതു എന്നു പരിശുദ്ധാത്മാവിന്നും ഞങ്ങൾക്കും തോന്നിയിരിക്കുന്നു.
29 You should not eat food that people have sacrificed to idols. You should not eat blood from animals, and you should not eat meat from animals that people have killed by strangling them. Also, you should not have sex with someone to whom you are not married. Those things [especially offend Jewish believers. So if] you avoid doing them, you will be doing what is right. That is all.”
ഇവ വർജ്ജിച്ചു സൂക്ഷിച്ചുകൊണ്ടാൽ നന്നു; ശുഭമായിരിപ്പിൻ.
30 The [four] men whom [they] had chosen went [from Jerusalem] to Antioch [city. When] all the believers [there] had assembled together, [Judas and Silas] gave the letter to them.
അങ്ങനെ അവർ വിടവാങ്ങി അന്ത്യൊക്ക്യയിൽ ചെന്നു ജനസമൂഹത്തെ കൂട്ടിവരുത്തി ലേഖനം കൊടുത്തു.
31 When the believers there read the letter, they rejoiced, [because its message] encouraged them.
അവർ ഈ ആശ്വാസവചനം വായിച്ചു സന്തോഷിച്ചു.
32 [Just like Paul and Barnabas were] ([prophets/men who spoke messages from God]), Judas and Silas were also prophets. They spoke for a long time and encouraged the believers [there], and helped them to trust more strongly [in the Lord Jesus].
യൂദയും ശീലാസും പ്രവാചകന്മാർ ആകകൊണ്ടു പല വചനങ്ങളാലും സഹോദരന്മാരെ പ്രബോധിപ്പിച്ചു ഉറപ്പിച്ചു.
33 After [Judas and Silas] had stayed in Antioch for some time [and were ready to return to Jerusalem], the believers [there] wished them well, and the believers [prayed that God] would protect [them as they traveled. So the two men] started to go back to the leaders [in Jerusalem] who had asked them to go [to Antioch].
കുറെനാൾ താമസിച്ചശേഷം സഹോദരന്മാർ അവരെ അയച്ചവരുടെ അടുക്കലേക്കു സമാധാനത്തോടെ പറഞ്ഞയച്ചു.
എന്നാൽ പൗലൊസും ബർന്നബാസും അന്ത്യൊക്ക്യയിൽ പാർത്തു
35 However, Paul and Barnabas continued to stay in Antioch. [While they were there], they, along with many others, were teaching [people] and preaching to them the message about the Lord [Jesus].
മറ്റു പലരോടും കൂടി കർത്താവിന്റെ വചനം ഉപദേശിച്ചും സുവിശേഷിച്ചും കൊണ്ടിരുന്നു.
36 After some time Paul said to Barnabas, “Let’s go back and visit the fellow believers in every city where we [previously] proclaimed the message about the Lord [Jesus. In that way, we will know] how [well] they are continuing [to believe in the Lord Jesus].”
കുറെനാൾ കഴിഞ്ഞിട്ടു പൗലൊസ് ബർന്നബാസിനോടു: നാം കർത്താവിന്റെ വചനം അറിയിച്ച പട്ടണംതോറും പിന്നെയും ചെന്നു സഹോദരന്മാർ എങ്ങനെയിരിക്കുന്നു എന്നു നോക്കുക എന്നു പറഞ്ഞു.
37 Barnabas [agreed with Paul, and said that he] wanted to take John, whose other name was Mark, along with them [again].
മർക്കൊസ് എന്ന യോഹന്നാനെയും കൂട്ടിക്കൊണ്ടു പോകുവാൻ ബർന്നബാസ് ഇച്ഛിച്ചു.
38 However, Paul [told Barnabas that he] thought that it would not be good to take Mark [with them, because] Mark had deserted them when they were previously in Pamphylia [region], and had not continued to work with them.
പൗലൊസോ പംഫുല്യയിൽനിന്നു തങ്ങളെ വിട്ടു പ്രവൃത്തിക്കു വരാതെ പോയവനെ കൂട്ടിക്കൊണ്ടു പോകുന്നതു യോഗ്യമല്ല എന്നു നിരൂപിച്ചു.
39 Paul and Barnabas strongly disagreed [with each other about that], so they separated. Barnabas took Mark [along with him and they got] on a ship and went to Cyprus.
അങ്ങനെ അവർ തമ്മിൽ ഉഗ്രവാദമുണ്ടായിട്ടു വേർ പിരിഞ്ഞു, ബർന്നബാസ് മർക്കൊസിനെ കൂട്ടി കപ്പൽകയറി കുപ്രൊസ് ദ്വീപിലേക്കു പോയി.
40 Paul chose Silas, [who had returned to Antioch, to work with him]. The believers [there] asked the Lord [God] to graciously help [Paul and Silas. Then] the two of them departed [from Antioch].
പൗലൊസോ ശീലാസിനെ തിരഞ്ഞെടുത്തു സഹോദരന്മാരാൽ കർത്താവിന്റെ കൃപയിൽ ഭരമേല്പിക്കപ്പെട്ടിട്ടു
41 Paul continued traveling [with Silas] through Syria and Cilicia [provinces]. In those places he was helping the congregations to trust strongly [in the Lord Jesus].
യാത്ര പുറപ്പെട്ടു സുറിയാ കിലിക്യാ ദേശങ്ങളിൽ കൂടി സഞ്ചരിച്ചു സഭകളെ ഉറപ്പിച്ചു പോന്നു.
