Acts 10
1 [There was] a man [who lived] in Caesarea [city] whose name was Cornelius. He was an officer who commanded 100 men in a large group of [Roman] soldiers from Italy.
Trong thành Sê-sa-rê, có một người tên là Cọt-nây, làm đội trưởng của đội binh gọi là Y-ta-li.
2 He always tried to do what would please God; he and his entire household [MTY] [were non-Jews who] habitually worshipped God. He sometimes gave money to help poor [Jewish] people, and he prayed to God regularly.
Người vẫn là đạo đức, cùng cả nhà mình đều kính sợ Ðức Chúa Trời, người hay bố thí cho dân, và cầu nguyện Ðức Chúa Trời luôn không thôi.
3 [One day] at about three o’clock in the afternoon [Cornelius saw] a vision. He clearly saw an angel whom God [had sent]. The angel came into [his room] and said to him, “Cornelius!”
Ðương ban ngày, nhằm giờ thứ chín, người thấy rõ ràng trong sự hiện thấy có một vị thiên sứ của Ðức Chúa Trời vào nhà mình và truyền rằng: Hỡi Cọt-nây!
4 Cornelius stared at the angel and became terrified. Then he asked [fearfully], “Sir, what do you [(sg)] want?” The angel answered him, “You [(sg)] have pleased God because you have been praying [regularly to him] and you often give money to [help] poor people. [Those things have been] like a sacrifice [to God].
Ðôi mắt người ngó chăm thiên sứ và run sợ lắm, thưa rằng: Lạy Chúa, có việc chi? Thiên sứ nói: Lời cầu nguyện cùng sự bố thí ngươi đã lên thấu Ðức Chúa Trời, và Ngài đã ghi nhớ lấy.
5 So, now command some men to go to Joppa and [tell them to] bring back a man named Simon whose other name is Peter.
Vậy, bây giờ hãy sai người đến thành Giốp-bê, mời Si-môn nào đó, cũng gọi là Phi -e-rơ.
6 He is staying with a man, [also] named Simon, who makes leather. His house is near the ocean.”
Người hiện trọ nơi Si-môn, là thợ thuộc da, nhà ở gần biển.
7 When the angel who spoke to Cornelius had gone, Cornelius summoned two of his household servants and a soldier who served him, one who also worshipped God.
Khi thiên sứ, là đấng truyền cho người, đã trở lui, thì Cọt-nây gọi hai người trong đám đầy tớ mình và một tên lính tin kính trong những lính thuộc về mình,
8 He explained to them everything [that the angel had said. Then] he told them to go to Joppa [to ask Peter to come to Caesarea].
mà thuật lại mọi điều cho họ nghe, rồi sai đến thành Giốp-bê.
9 About noon the next day those [three men] were traveling [along the road] and were coming near [Joppa. As they were approaching Joppa], Peter went up on the [flat] housetop to pray.
Bữa sau, trong lúc ba người ấy đương đi đường và đã đến gần thành, vừa nhằm giờ thứ sáu Phi -e-rơ leo lên mái nhà để cầu nguyện.
10 He became hungry and wanted something to eat. While someone was preparing the food, [Peter] saw [this] vision:
người đói và thèm ăn; khi người ta đương dọn cho ăn, thì người bị ngất trí đi.
11 (He saw heaven open/He saw an opening in the sky) and something like a large sheet was being lowered [to the ground]. [It was tied at] its four corners [with ropes].
Người thấy trời mở ra, và có vật chi giống như một bức khăn lớn níu bốn chéo lên, giáng xuống và sa đến đất:
12 Inside the sheet were all kinds of creatures. [These included animals and birds that the Mosaic laws forbade Jews to eat]. Some had four feet, others scurried across the ground, and others were wild birds.
thấy trong đó có những thú bốn cẳng, đủ mọi loài, côn trùng bò trên đất, và chim trên trời.
13 Then [he heard] God [SYN] say to him, “Peter, stand up, kill [and cook some of these] and eat [their meat]!”
Lại có tiếng phán cùng người rằng: Hỡi Phi -e-rơ, hãy dậy, làm thịt và ăn.
14 But Peter replied, “Lord, surely you [(sg)] do not [really want me to do that]! I have never eaten any [meat] that [our Jewish law says] is unacceptable to God or [something that we(exc)] must not eat!”
Song Phi -e-rơ thưa rằng: Lạy Chúa, chẳng vậy; vì tôi chẳng ăn giống gì dơ dáy chẳng sạch bao giờ.
15 [Then Peter heard] [MTY] God talk to him a second time. He said, “[I am] God, [so] if I have made something acceptable [to eat], do not say that it is not acceptable [to eat]!”
Tiếng đó lại phải cùng người lần thứ hai rằng: Phàm vật chi Ðức Chúa Trời đã làm cho sạch, thì chớ cầm bằng dơ dáy.
16 [This happened] three [times, so Peter knew that he had to think carefully about what it might mean]. Immediately [after God had said that the third time], ([the] sheet [with the animals and birds] was the pulled back into heaven/[someone] pulled the sheet [with the animals and birds] up into the sky again).
Lời đó lặp lại ba lần; rồi vật ấy liền bị thâu lên trên trời.
17 While Peter was trying to understand what that vision meant, the men who had been sent by Cornelius {whom Cornelius had sent} [arrived in Joppa. They asked people how to get to] Simon’s house. [So they found his house] and were standing outside the gate.
Phi -e-rơ đương nghi ngờ về ý nghĩa của sự hiện thấy mình đã thấy, thì các người mà Cọt-nây sai đi đã hỏi thăm được nhà Si-môn, và tới đứng tận cửa.
18 They called and were asking if a man named Simon, whose other name was Peter, was staying there.
Họ kêu và hỏi đây có phải là nơi Si-môn tức Phi -e-rơ ở chăng.
19 While Peter was still trying to understand [what] the vision [meant], [God’s] Spirit said to him, “Three men [are here who] want to see you.
Phi -e-rơ còn đương ngẫm nghĩ về sự hiện thấy đó, thì Ðức Thánh Linh phán cùng người rằng: Kìa, có ba người đương tìm ngươi.
20 So get up and go downstairs and go with them! Do not think that you [(sg)] should not go with them [because of their being non-Jews], because I have sent them [here]!”
Vậy, hãy đứng dậy, xuống mà đi với họ, chớ hồ nghi, vì ta đã sai họ đó.
21 So Peter went down to the men and said to them, “[Greetings!] I am [the man] you are looking for. Why have you come?”
Phi -e-rơ bèn xuống cùng họ mà nói rằng: Ta đây, là người các ngươi đương tìm; các người đến đây có việc gì?
22 One of them replied, “Cornelius, who is a [Roman] army officer, [sent us here]. He is a righteous man who worships God, and all of the Jewish people [HYP] [who know about him] say that he is a very good man. An angel (who was sent from God/whom God sent) said to him, ‘Tell some men to [go to Joppa to see Simon Peter and] bring him here, so that you [(sg)] can hear what he has to say.’”
Họ trả lời rằng: Ðội trưởng Cọt-nây là người công bình, kính sợ Ðức Chúa Trời, cả dân Giu-đa đều làm chứng tốt về người, người đó đã bởi một thiên sứ thánh mà chịu mạng lịnh từ nơi cao rằng phải mời ông về nhà và nghe lời ông.
23 So Peter [said that he would go with them, and then he] invited them into [the house] and told them that they could stay [there that night]. Acts 10:23b-26 The next day Peter got ready and went with the men. Several of the believers from Joppa went with him.
Phi -e-rơ bèn mời họ vào nhà và cho trọ tại đó. Ngày mai, Phi -e-rơ chờ dậy đi với họ, có một vài người trong hàng anh em từ Giốp-bê cùng đi với.
24 The day after that, they arrived in Caesarea. Cornelius was waiting for them. He had also invited his relatives and close friends [to come to his house, so they were there, too].
Bữa sau, đến thành Sê-sa-rê. Cọt-nây với bà con và bạn thiết đương chờ đợi.
25 When Peter entered the house, Cornelius met him and bowed low in front of him to worship him.
Phi -e-rơ vừa vào, thì Cọt-nây ra rước, phục xuống dưới chơn người mà lạy.
26 But Peter [grasped Cornelius by the hand and] lifted him to his feet. He said, “Stand up! [Do not revere/worship me] I myself am only human, [like you]!”
Nhưng Phi -e-rơ đỡ người dậy, nói rằng: Ngươi hãy đứng dậy, chính ta cũng chỉ là người mà thôi.
27 While he was talking to Cornelius, Peter [and the others] entered [a large room inside the house]. Peter saw that many people had gathered together [there].
Phi -e-rơ đương nói chuyện với Cọt-nây, bước vào, thấy có nhiều người nhóm lại.
28 Then Peter said to them, “You all know that any [of us] Jews think we are disobeying [our Jewish] laws if we [(exc)] associate with a non-Jewish person or [if we even] visit him. However, God has shown me [in a vision] that I should not say about anyone that God will not accept him.
Người nói cùng chúng rằng: người Giu-đa vốn không được phép giao thông với người ngoại quốc hay là tới nhà họ; nhưng Ðức Chúa Trời đã tỏ cho ta biết chẳng nên coi một người nào là ô uế hay chẳng sạch.
29 So when you sent [some men] to ask me to come [here], I came [right away. I] did not say that I could not go [with non-Jewish people. So, please tell me], why have you asked me to come [here]?”
Nên khi các ngươi đã sai tìm, thì ta chẳng ngại gì mà đến đây. Vậy ta hỏi vì việc chi mà các ngươi mời ta đến.
30 Cornelius replied, “About this time four days ago I was praying [to God] in my house, [as I regularly do] at three o’clock in the afternoon. Suddenly a man whose clothes [shone] brightly stood in front of me,
Cọt-nây trả lời rằng: Ðã bốn ngày nay, nhằm giờ thứ chín, tôi đương nhà cầu nguyện, thình lình có một người mặc áo sáng lòa, hiện ra trước mặt tôi,
31 and said, ‘Cornelius, when you [(sg)] have prayed, you have been heard by God {God has heard [when] you [(sg)] have prayed [to him]}. He has also noticed that you have [often] given money to [help] poor people, [and he is pleased with that].
mà phán rằng: Hỡi Cọt-nây, lời cầu nguyện ngươi đã được nhậm, Ðức Chúa Trời đã ghi nhớ việc bố thí của ngươi.
32 So now, send [messengers to go] to Joppa, [in order] to ask Simon whose other name is Peter to come [here]. He is staying near the ocean in a house that belongs to [another] man named Simon, who makes leather. [When Simon Peter comes, he will tell you a message from God].’
Vậy, ngươi hãy sai đến thành Giốp-bê, mời Si-môn, là Phi -e-rơ đến đây: người đương tại nhà Si-môn, thợ thuộc da, gần biển.
33 So I immediately sent [some men who asked] you [(sg) to come here], and I [certainly] thank you for coming. Now we [(exc)] all are gathered [here, knowing that] God is with us, in order to hear all the things that the Lord [God] has commanded you [to say. So please speak to us].”
Tức thì tôi sai tìm ông, mà ông đến đây là rất phải. Vậy bây giờ, thay thảy chúng tôi đang ở trước mặt Ðức Chúa Trời, để nghe mọi điều Chúa đã dặn ông nói cho chúng tôi.
34 So Peter began to speak [MTY] to them. He said, “[Now] I understand that it is true that God does not favor only certain groups [of people].
Phi -e-rơ bèn mở miệng nói rằng: Quả thật, ta biết Ðức Chúa Trời chẳng vị nể ai,
35 Instead, from every group of people he accepts [everyone who] honors him and who does what pleases him.
nhưng trong các dân, hễ ai kính sợ Ngài và làm sự công bình, thì nấy được đẹp lòng Chúa.
36 [You know] the message that God sent to [us] Israelis. [He] proclaimed [to us the good news that he] would cause [people] to have peace [with him] because of what Jesus Christ [has done]. This [Jesus is Lord not only over us Israelis. He] is [also the] Lord [who rules] over all [people].
Ấy là lời Ngài đã phán cùng con cái Y-sơ-ra-ên, khi rao giảng tin lành về sự bình an bởi Ðức Chúa Jêsus-Christ, tức là Chúa của loài người.
37 You know what [he] did throughout the land of Judea, beginning in Galilee. He began [to do those things] after John had been proclaiming [to people that they should turn away from their sinful behavior before] he baptized them.
Việc đã bắt đầu từ xứ Ga-li-lê rồi tràn ra trong cả xứ Giu-đê, kế sau Giăng đã giảng ra phép báp-tem, thì các ngươi biết rồi;
38 You know that God gave [MTY] his Holy Spirit to Jesus, [the Man] from Nazareth [town], and gave him the power [to do miracles. You also know] how Jesus went to many places, always doing good deeds and healing [people. Specifically], he was continually healing all the people whom the devil was causing to suffer. [Jesus was able to do those things] because God was always helping him.”
thể nào Ðức Chúa Trời đã xức cho Ðức Chúa Jêsus ở Na-xa-rét bằng Ðức Thánh Linh và quyền phép, rồi Ngài đi từ nơi nọ qua chỗ kia làm phước và chữa lành hết thảy những người bị ma quỉ ức hiếp; vì Ðức Chúa Trời ở cùng Ngài.
39 “We [apostles] tell people about all the things that [we saw Jesus] do in Jerusalem and in the [rest of] Israel. [The leaders in Jerusalem] had him killed by being nailed to a cross.
Chúng ta từng chứng kiến về mọi điều Ngài đã làm trong xứ người Giu-đa và tại thành Giê-ru-sa-lem. Chúng đã treo Ngài trên cây gỗ mà giết đi.
40 However, God caused him to become alive again on the third day [after he had died]. God [also] enabled [some of us(exc)] to see him [so that we would know that he was alive again].
Nhưng ngày thứ ba, Ðức Chúa Trời đã khiến Ngài sống lại, lại cho Ngài được tỏ ra,
41 God [did] not [let] all the [Jewish] people see him. Instead, he had chosen us [apostles] beforehand to see [Jesus after he became alive again], and to tell others [about him]. We [apostles are the people] who ate meals with him (after he had become alive [again]/after he had risen from the dead).
chẳng hiện ra với cả dân chúng, nhưng với những kẻ làm chứng mà Ðức Chúa Trời đã chọn trước, tức là với chúng ta, là kẻ đã ăn uống cùng Ngài, sau khi Ngài từ trong kẻ chết sống lại.
42 God commanded us to preach to the people and tell them that Jesus is the one whom he has appointed to judge [everyone some day. He will judge all] those who will [still] be living and all those who will have died [by that time].
Lại Ngài đã biểu chúng ta khá giảng dạy cho dân chúng, và chứng quyết chính Ngài là Ðấng Ðức Chúa Trời đã lập lên để đoán xét kẻ sống và kẻ chết.
43 All of the prophets [who wrote about the Messiah long ago] told [people] about him. [They wrote] that if people believe in the Messiah [MTY], God would forgive [them for] their sins, because of what [the Messiah would do] for them.”
hết thảy các đấng tiên tri đều làm chứng nầy về Ngài rằng hễ ai tin Ngài thì được sự tha tội vì danh Ngài.
44 While Peter was still speaking those words, suddenly the Holy Spirit (came down on/began to control) all [those non-Jewish people] who were listening to the message.
Khi Phi -e-rơ đương nói, thì Ðức Thánh Linh giáng trên mọi người nghe đạo.
45 The Jewish believers who had come with Peter [from Joppa] were amazed that [God] had generously given the Holy Spirit to the non-Jewish people, too.
Các tín đồ đã chịu phép cắt bì, là người kẻ đồng đến với Phi -e-rơ, đều lấy làm lạ, vì thấy sự ban cho Ðức Thánh Linh cũng đổ ra trên người ngoại nữa.
46 [The Jewish believers knew that God had done that] because they were hearing those people speaking languages [MTY] [that they had not learned] and telling how great God is.
Vì các tín đồ nghe họ nói tiếng ngoại quốc và khen ngợi Ðức Chúa Trời.
47 Then Peter said [to the other Jewish believers who were there], “[God] has given them the Holy Spirit just like [he gave him] to us [Jewish believers], so (surely all of you would agree that [we(exc)] should baptize these people!/would any of you forbid that these people should be baptized?) [RHQ]”
Bấy giờ Phi -e-rơ lại cất tiếng nói rằng: Người ta có thể từ chối nước về phép báp-tem cho những kẻ đã nhận lấy Ðức Thánh Linh cũng như chúng ta chăng?
48 Then Peter told those [non-Jewish] people that they should be baptized [to show that they had believed] [MTY] in the [Lord] Jesus Christ. [So they baptized all of them. After they were baptized], they requested that Peter stay [with them] several days. [So Peter and the other Jewish believers did that].
Người lại truyền làm phép báp-tem cho họ nhơn danh Ðức Chúa Jêsus Christ. Họ bèn nài người ở lại với mình một vài ngày.
