1 Samuel 1
1 There was a man named Elkanah who lived in Ramah [town] in the hilly area where [the tribe of] Ephraim lived. His father was Jeroham, his grandfather was Elihu, and his great-grandfather was Tohu. He belonged to the Zuph clan.
Adunay tawo nga Ramataim nga Zupihanon, sa kabungtorang bahin sa Efraim; ang iyang ngalan mao si Elkana nga anak ni Jeroham nga anak ni Elihu nga anak ni Tohu nga anak ni Zup, nga taga Efraim.
2 He had two wives: Hannah and Peninnah. Peninnah had several children, but Hannah had no children.
Aduna siyay duha ka mga asawa; ang ngalan sa una mao si Hana, ug ang ngalan sa ikaduha mao si Penina. Adunay mga anak si Penina, apan si Hana wala.
3 Once every year Elkanah went up [with his family] from Ramah to Shiloh [city]. He went there to worship Yahweh, [the commander] of the armies [of angels], and to offer sacrifices to him. The two sons of Eli, Hophni and Phinehas, [helped their father to do the work as] priests of Yahweh there.
Kining tawhana mogikan sa iyang siyudad matag tuig aron sa pagsimba ug paghalad didto sa Shilo kang Yahweh nga pangulo sa kasundalohang anghel. Anaa usab didto ang duha ka mga anak nga lalaki ni Eli, nga si Hopni ug si Pinehas, nga mga pari usab ni Yahweh.
4 Each time Elkanah offered sacrifices there, he gave some of the meat to Peninnah and some to each of her sons and daughters.
Sa dihang miabot ang adlaw ni Elkana aron mohalad sa matag tuig, ginahatag niya kanunay ang bahin sa karne alang sa iyang asawa nga mao si Pinena, ingon man usab sa iyang mga anak nga lalaki ug babaye.
5 But even though he loved Hannah very much, he gave her only one special amount of meat because Yahweh had not permitted her to give birth to any children.
Apan ang bahin nga alang kang Hanna kanunay niyang ginadoble, kay gihigugma man niya pag-ayo si Hanna, bisan tuod ug gisirad-an ni Yahweh ang iyang tagoangkan.
6 And his other wife, Peninnah, would ridicule Hannah to make her feel miserable, because Yahweh had not allowed her to bear children.
Kanunay siyang hagiton sa iyang karibal sa tuyo nga pasuk-on siya, tungod kay gisirad-an man ni Yahweh ang iyang tagoangkan.
7 This happened every year. When they went up to the temple of Yahweh [at Shiloh], Peninnah ridiculed Hannah so much that Hannah cried and would not eat.
Busa matag tuig, sa dihang motungas siya sa balay ni Yahweh uban sa iyang pamilya, kanunay nagahagit kaniya ang iyang karibal. Hinungdan nga kanunay nalang siyang maghilak ug dili na mokaon.
8 Then Elkanah would say to her, “Hannah, (why are you crying?/please quit crying!) [RHQ] (Why are you not eating?/Please eat something!) [RHQ] Why are you so upset/sad? You have me; is that not more important to you than if you had ten sons? (OR, I [love you] more than your sons [would love you], even if you had ten sons.)”
Kanunay nagapangutana si Elkana nga iyang bana ngadto kaniya, “Hanna, nganong naghilak kaman? Nganong dili kaman mokaon? Nganong nagmagul-anon man ang imong kasingkasing? Dili pa ba diay ako igo kay sa napulo ka mga anak?”
9 One year, after they had finished eating and drinking at Shiloh, Hannah stood up [to pray]. Eli the priest was nearby, sitting on a chair by the doorway of the sacred tent of Yahweh.
Usa niini nga mga panagtigom, mibarog si Hanna human sila nangaon ug nag-inom didto sa Shilo. Karon ang pari nga si Eli naglingkod duol sa iyang nahimutangan duol sa pultahan sa templo ni Yahweh.
10 Hannah was very distressed, and she cried very sorrowfully as she prayed to Yahweh.
Labihan kaayo ang kasubo ni Hanna; nag-ampo siya kang Yahweh ug naghilak sa hilabihan.
11 She made a vow saying, “O Almighty Commander of the armies of angels, if you will look at me and see how miserable I am, and think about me and allow me to give birth to a son, then I will dedicate him to you [to serve you] for the rest of his life. And [to show that he is dedicated to you], (no one will ever [be allowed to] cut his hair/his hair will never be cut).”
Nanaad siya nga nag-ingon, “Yahweh nga pangulo sa mga kasundalohang anghel, kung tan-awon nimo ang pag-antos sa imong sulugoon ug hinumduman ako, ug ayaw kalimti ang imong sulugoon, apan hatagi ug anak nga lalaki ang imong sulugoon, unya sa tanang adlaw sa iyang kinabuhi ihatag ko siya kang Yahweh, ug dili ko patupihan ang iyang buhok.”
12 As she was praying like that to Yahweh, Eli the priest saw Hannah’s lips [moving as she was praying].
Samtang nagpadayon siya pag-ampo sa atubagnan ni Yahweh, gitan-aw ni Eli ang iyang baba.
13 But Hannah was only praying silently; she was not making any sound. So Eli thought that she was drunk.
Nag-istorya lamang si Hanna pinaagi sa iyang kasingkasing. Ang iyang ngabil nagkibutkibot, apan dili madungog ang iyang tingog. Hinungdan nga naghunahuna si Eli nga nakainom si Hanna.
14 He said to her, “How long will you continue to get drunk [RHQ]? (Throw away your wine/Quit drinking wine)!”
Miingon si Eli kaniya, “Hangtod kanus-a ka man magsigi ug inom? Ipanglabay na ang imong mga bino.”
15 Hannah replied, “Sir, I am not drunk! I have not been drinking wine or any other alcoholic drink. I feel very distressed and I have been telling Yahweh about how I feel.
Mitubag si Hana, “Wala, akong agalon, ako ang babaye nga nagsubo ang espiritu. Wala ako makainom ug bino ni isog nga ilimnon, apan gipagawas ko lang ang gibati sa akong kalag sa atubangan ni Yahweh.”
16 Do not think that I am a worthless/wicked woman! I have been praying like this because I am very distressed [DOU].”
“Ayaw hunahunaa nga makauulaw kining babaye nga imong sulugoon; nagsulti ako gikan sa hilabihan nga kadako sa akong kabalaka ug kahagit.”
17 Eli replied, “I wish/desire that things will go well for you. I desire that God, the one we Israeli people [worship], will give you what you requested from him.”
Unya si Eli nga pari mitubag, “Lakaw nga malinawon; hinaot nga ang Dios sa Israel motubag sa pangamuyo nga imong gihangyo.”
18 She replied, “I want you to think highly/well about me.” Then she returned [to her family] and after she ate something, her face no longer looked sad.
Miingon siya, “Hinaot nga kaluy-an mo ang imong sulugoon.” Unya ang babaye mibalik sa iyang dalan ug mikaon; ug wala na nasubo ang iyang panagway.
19 Early the next morning, Elkanah and his family got up and worshiped Yahweh [again], and then they returned to their home at Ramah. Elkanah (slept with/had sex with) Hannah. Then Yahweh answered her prayer,
Namangon sila sayo sa kabuntagon ug nangadto sa templo aron pagsimba kang Yahweh, ug unya miuli sila sa ilang balay didto sa Rama. Nakigdulog si Elkana uban kang Hanna nga iyang asawa, ug nahinumduman ni Yahweh ang iyang pag-ampo.
20 and she became pregnant and gave birth to a son. She named him Samuel, [which sounds like the words in the Hebrew language that mean ‘heard by God’], because she said “Yahweh [heard me when] I requested from him [a son].”
Pag-abot sa takna, Nanamkon si Hanna ug nanganak ug batang lalaki. Ginganlan niya ang bata ug Samuel, nga nag-ingon, “Tungod kay gipangayo ko man siya gikan kang Yahweh.”
21 The following year, Elkanah again went up [to Shiloh] with his family to make the kind of sacrifice he made each year, and also to give a special offering to God that he had promised [to give him previously].
Sa makausa, mitungas si Elkana ug ang tanan niyang panimalay aron sa paghalad kang Yahweh sa matag tuig nga paghalad ug pagbayad sa iyang saad.
22 But Hannah did not go [with them]. She said to her husband, “After I have weaned the baby, I will take him [to Shiloh and present him] to Yahweh, and he will stay there for the rest of his life.”
Apan wala mikuyog si Hanna; miingon siya sa iyang bana, “Dili ako mokuyog hangtod nga malutas ang bata; unya dalahon ko na siya, aron nga mapakita siya atubangan ni Yahweh ug magpuyo didto hangtod sa kahangtoran.”
23 Elkanah said, “Do what seems the best to you. Stay here until you have weaned him. What I desire is that Yahweh will [enable you to] do what you have promised.” So Hannah stayed at home and nursed her son until she weaned him.
Miingon si Elkana nga iyang bana, “Buhata kung unsa ang maayo alang kanimo. Hulata hangtod nga malutas mo siya; si Yahweh lamang ang magatuman sa iyang pulong.” Busa nagpabilin si Hanna ug giatiman ang iyang anak nga lalaki hangtod nga nalutas niya siya.
24 After she weaned him, even though Samuel was very young, she took him to the temple/house of Yahweh at Shiloh. [To offer as a sacrifice], she took along a three-year-old bull, [a sack containing] (20 pounds/9 kg.) of flour, and a container of wine.
Sa dihang nalutas na niya ang bata, gidala niya kini ngadto sa Shilo, nagdala usab siya ug tulo ka tuig nga laking baka, ug usa ka ephah sa pagkaon, ug usa ka botilya nga bino, gidala niya siya sa balay ni Yahweh sa Shilo. Karon bata pa siya.
25 After the priest had slaughtered the bull [and offered it to Yahweh on the altar], Hannah and Elkanah brought the boy to Eli.
Giihaw nila ang nating baka, ug gidala nila ang bata ngadto kang Eli.
26 Then Hannah said to him, “Sir, (Do you remember me?/I solemnly affirm), I am the woman who prayed as I stood here beside you [several years ago].
Miingon si Hanna, “O, akong agalon! Ingon nga buhi ka, ako kadtong babaye nga nagtindog dinhi kaniadto nga nag-ampo kang Yahweh.
27 I prayed that Yahweh would enable me to give birth to a child, and this is the child whom I requested Yahweh to give me.
Giampo ko kining bataa ug gihatag ni Yahweh ang akong gihangyo nga akong gipangayo kaniya.
28 So now I am presenting him to Yahweh. He will belong to Yahweh as long as he lives.” Then Elkanah [and his family] worshiped Yahweh there.
Ihatag ko siya kang Yahweh; samtang buhi pa siya gipanag-iya siya ni Yahweh.” Ug gisimba niya si Yahweh didto.
